تاریخچه ی فوتبال در ایران

اگرچه اطلاعاتی در مورد ریشه اصلی و حقیقی این ورزش در دست نیست ولی از مطالب جالب و شخصی در مورد تاریخچه آن اطلاع داریم . فوتبال امروزی به تدریج رشد کرده است ولی گفته می شود که نوعی از آن قبل از حضرت مسیح علیه‌السلام بازی می شد . در چین نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال در 2500 سال قبل از میلاد مسیح وجود داشت .

عکس های مصریان نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال را نشان می دهد ولی در یونان یک بازی به نام اسپیشکیروز به طرز جالبی به فوتبال امروزی شبیه است . فوتبال در سال 1894 از کشور برزیل شروع شد . این ورزش به وسیله ی چارلز میلر برزیلی که اجداد او انگلیسی بودند به مردم برزیل معرفی شد.

در سال 1970 مسابقه ای بین ایتالیا و برزیل برگزار شد . هیچ کس تصور نمی کرد که 800 میلیون نفر از مردم جهان ناظر بر اجرای مسابقه باشند . امروزه اکثر مردم جهان به فوتبال بیشتر از سایر ورزشها می پردازند . فوتبال مدرن از کشور انگلستان سرچشمه گرفته است . در ابتدا اختلافات عقیده ای بسیاری میان علاقمندان راگبی و فوتبال وجود داشت زیرا راگبی با دست و فوتبال با پا اجرا می شد . این مسئله در سال 1863 زمانی که طرفداران فوتبال شروع به اجرای این ورزش توسط پاها کردند اتفاق افتاد . گروه دیگر انجمن راگبی را تاسیس کردند و بالاخره در سال 1871 این دو رشته ی ورزشی کاملا از یکدیگر جدا شدند . از آن زمان به بعد هر دو رشته پیشرفت های شایانی نموده و طرفداران بسیاری پیدا کردند . فدراسیون بین المللی فوتبال در سال 1904 بنیان گزاری شد .این فدراسیون وظیفه دارد که به نحوه ی اجرای مسابقات نظارت داشته باشد . قوانین فوتبال بدون موافقت و تصویب سایر کشورهای عضو فدراسیون تغییر نمی کند . در سال 1920 بازیکنان فوتبال در مسابقات المپیک بلژیک شرکت کردند و در سال 1930 اولین جام جهانی در کشور اروگوئه برگزار شد.

فوتبال در دنیا مقابل چشمان مثل جرقه می ماند . در هر جای دنیا این واژه انگلیسی در زبان های بین المللی به سادگی رسوخ کرده . برای این امر دلیل خوبی است چرا که فوتبال مدرن به وسیله انگلیسی ها اختراع شد . ولی وقتی در آمریکا فوتبال گفته می شود , آمریکائی ها فوتبال خشونت بار آمریکایی را استنباط می کنند . به هر جهت این لغت باعث اشتباه در درک معنای واقعی آن میان آمریکایی ها شده است .

فوتبال اولین بار توسط انگلیسی های مقیم ایران در تهران و ملوانان خارجی در بنادر كشور به راه انداخته شد در سال 1907{1286}هجری شمسی وزیر مختار انگلیس در ایران به منظور ایجاد حس رقابت در بازیكنان و جنبه رسمی دادن به بازیها یك جام برای فوتبال تهیه كرد و اولین دوره رسمی مسابقه فوتبال در همان سال انجام شد.در بازیهای تیمهای انگلیسی هیچ ایرانی شركت نداشت. كریم زندی اولین ایرانی بود كه در سالهای1287تادر 1295در آن تیمها بازی كرد .

طی سال 1299ه.ش فوتبال به صورتی پراكنده و كاملا ابتدایی در زمین های حاشیه تهران بازی می شد.در سال 1300انجمن ترقی و ترویج فوتبال در تهران تاسیس شد و برگزاری مسابقات فوتبال را بر عهده گرفت. اولین بار مدرسه آمریكایی البرز فعلی آموزش فوتبال را به دانش آموزان آغاز كرد.

در سال 1308اولین مسابقه خارجی فوتبال با تیم باد كوبه {شوروی}در تهران برگزار شد كه در آن شكست خورد.سال 1312را به حق می توان {سال پیشرفت تشكیلات ورزش}در مدارس و فوتبال در ایران دانست.

در سال1313{انجمن ملی تربیت بدنی و پیشاهنگی}تشكیل شد تا متصدی اداره امور تربیت بدنی و ورزش در خارج از مدارس باشد.

تعداد تیمها در سال 1315و 367تیم در 29استان و شهرستان بود كه در مقایسه با سال 1314كه 152تیم فوتبال وجود داشت قابل توجه می باشد.

در سال 1316حسین صد قیانی پس از بازگشت از اروپا به ایران مسئول آموزش و گسترش فوتبال شد از كارهای صد قیانی تشكیل تیم ملی و اعزام آن به افغانستان بود.سال 1318 را میتوان یكی از نقاط عطف ورزشی بویژه فوتبال در ایران دانست.

ورزشگاه امجدیه در این سال تكمیل شد و به شكلی در آمد كه امروز وجود دارد.در 12اسفند سال 1325نخستین فدراسیون فوتبال ایران به وجود آمد و سال بعد در 30دی ماه1326این فدراسیون به عضویت فیفا پذیرفته شد.

تیم ملی ایران از ابتدا تا سال 1326:

دوره اول:1314-1305

اولین تیم ملی فوتبال ایران در سال 1305به سرپرستی میر مهدی ورزنده برای سفر به باد كوبه {شوروی}تشكیل شدو برای انجام چند مسابقه به آذر بایجان شوروی سفر كرد. از بازیكنان این تیم كه در حقیقت ستارگان فوتبال ایران در سالهای 1305تا1314بودند می توان از خان سردار پل هراند شكوه رضا كلانتری حسین سردار احمد سردار حسین صد قیانی علی امیر اصلانی {معروف به گیوه ای}حسن مفتاح و رضا هدایتی نام برد.

دوره دوم :1320-1314

دوره دوم تشكیل تیم ملی فوتبال از سال 1314با اشغال نظامی ایران توسط ارتشهای متفقین پایان یافت.در این دوره تیم ملی ایران دومین سفر خارجی خود را به افغانستان انجام داد. این تیم به سر پرستی حسین صد قیانی از بازیكنان باشگاههای معروف تهران همچون طوفان تدین نیك نام و تهران تشكیل شد. مهمترین این بازیكنان عبارت بودند از :

مصطفی بهار مست اكبر حیدری عبدالله كوهستانی احمد خطیبی محمد بلور فروشان گلبو ناصر انشا حسن گوشه جعفر اخوان گیلانشاه و عباس فرزانگان.

دوره سوم:1330-1321

از سال 1321مقارن با اشغال ایران فوتبال شكل تازهای به خود گرفت.در این دوره تیم ملی ایران در مسابقه ای با تیم ارتش انگلستان كه از بازیكنان ملی پوش به نامهای (منین،میگر،بیك)استفاده میكرد در امجدیه مسابقه داد كه جهت تماشای آن برای اولین بار بطور رسمی بلیط فروخته شد .

بازیكنان تیم ایران در این دوره كه توسط حسین صدقیانی سرپرستی می شدند عبارتند از : مین باشیان،حاجیان، عباس غریب،عزیز فرزانگان، ملك شاهی ،عباس تنیده گرو... كه سرپرستی تیم ملی ایران را در سه دوره گذشته بعهده داشت .

در سالهای 1327تا مسابقات فوتبال جام جهانی 1998فرانسه (1377)فوتبال ایران فراز و نشیب بسیاری را پشت سر گذاشته است مسابقات سراسری {لیگ}در این دوران آغاز شد و از دهه 1350با عنوان جام تخت جمشید با نظم و انسجام تداوم یافت. با آغاز جام ملتهای آسیا تیم ملی فوتبال ایران در این مسابقه شركت كرد و در سالهای 1345تا1355در اوج فوتبال آسیا قرار و دوران طلا یی خود را آغاز كرد.تیم ایران در مسابقات مقدماتی جام جهانی 1978شركت كرد و برای اولین بار به این دوره از مسابقات راه یافت.

با پیروزی انقلاب اسلامی فوتبال ایران حدود یك دهه در اثر مشكلات ناشی از جنگ دچار ركود نسبی شد اما با پایان جنگ و آغاز عصر سازندگی فوتبال ایران بار دیگر سیر صعودی خود را آغاز كرد و توانست در جام جهانی 1998 فرانسه شایسته ترین نماینده قاره آسیا باشد.

بخش ورزشی تبیان

منایع :1- فراز   2- یك پارس