وضعیت قرمز برای پلنگ ایرانی

در حالی که مشاور سازمان حفاظت محیط زیست در امور حیات وحش از وضعیت زیستی خوب و به دور از نگرانی پلنگ در ایران سخن می گوید، گزارش های رسمی و غیر رسمی به دست آمده نشان می دهد که از ابتدای سال 89 تا کنون دست کم هفت قلاده پلنگ بر اثر عوامل انسانی چون شکار و تصادف با خودروها کشته شده اند.

به گزارش سبزپرس، گزارش های مردمی از مرگ یک قلاده پلنگ نر بالغ بر اثر تصادف با خودروهای عبوری در فیروزکوه حکایت دارد. این پلنگ بامداد روز 22 اردیبهشت در جاده فیروزکوه با یک دستگاه خودورو سواری تصادف کرده و از بین رفته است. حاضران در صحنه تصادف، از جثه بزرگ این پلنگ خبر داده اند.

از سوی دیگر، وب سایت رسمی سازمان حفاظت محیط زیست نیز از مرگ یک قلاده پلنگ در تربت جام و بر اثر شلیک گلوله خبر داده است. مردم محلی در ارتفاعات روستای «سماخون» در شهرستان تربت جام به لاشه پلنگی برخورد کردند که بر اثر شلیک گلوله کشته شده بود.

در بررسی ماموران گارد اجرایی حفاظت محیط زیست این شهرستان مشخص شد لاشه متعلق به پلنگ نر هشت ساله است که بر اثر اصابت گلوله مجروح شده و پس از طی مسافتی بر اثر خونریزی تلف شده است.

گزارش منابع محلی از الموت نیز از مرگ یک قلاده پلنگ بالغ در منطقه الموت و توسط شکارچیان خبر می دهد. هنوز مسئولان محلی حفاظت محیط زیست این خبر را به صورت رسمی تایید نکرده اند.

از شهرستان پل دختر در استان لرستان نیز از تصادف و مرگ یک قلاده پلنگ در 20 روز گذشته خبر رسیده است. یک قلاده پلنگ دیگر نیز در منطقه سپید دشت استان لرستان بر اثر تصادف کشته شده است.

همچنین در ماه گذشته، اخباری از پیدا شدن لاشه یک قلاده پلنگ نر روی ریل قطار در منطقه درود منتشر شده بود.

لاشه یک پلنگ نیز در شهرستان بابل پیدا شده بود که بر اثر تصادف با خودروهای عبوری کشته شده بود.

به این ترتیب تنها با گذشت 55 روز از سال 1389، دست کم هفت قلاده پلنگ در مناطق مختلف ایران به دلایل مختلف از بین رفته اند.

این در حالی است که سال 1389 عنوان سال «پلنگ» را یدک می کشد و تشکل های مردمی فعال در زمینه حفاظت از حیات وحش تلاش می کنند تا در این سال، با فعالیت های آگاه سازی و آموزشی نسبت به کاهش مخاطرات زیستی پلنگ در ایران اقدام کنند.

با این حال سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان تنها متولی رسمی حفاظت از حیات وحش در ایران اقدام ویژه و خاصی را در سال پلنگ برای حفاظت از این گونه با ارزش انجام نداده است.

طبق برآورد اتحادیه جهانی حفاظت  (IUCN) جمعیت پلنگ در ایران بین 600 تا 900 قلاده است که تقریباً در تمامی مناطق ایران پراکنده هستند.

هر چند که جمعیت پلنگ در مقایسه با یوزپلنگ (دیگر گربه سان ایران) بسیار بیشتر است اما پلنگ با تهدیدهای بسیار زیادی روبرو است. به عنوان مثال در سال گذشته مرگ بیش از 25 قلاده پلنگ به دلایلی چون شکار، تصادف و مسمومیت با طعمه آلوده گزارش شده است و بعید نیست آمار پلنگ هایی که مرگشان گزارش نشده، بسیار بیشتر از این تعداد باشد.

مشکلات فرهنگی و ترس عمومی در برخی از جوامع محلی از پلنگ یکی از مهمترین علل آمار بالای تلفات پلنگ به دست انسان باشد. با این وجود و به رغم انتشار چنین گزارش هایی، هنوز سازمان حفاظت محیط زیست برنامه ای منسجم برای حفاظت از پلنگ در کشور برگزار نکرده است.

پیش از این اخباری مبنی بر برنامه ریزی برای اجرای طرح حفاظتی پلنگ های ایران و با کمک نهادهای بین المللی از سوی دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست منتشر شده بود اما به نظر می رسد که این برنامه ریزی تا کنون نهایی نشده است.

تنظیم برای تبیان: محسن مرادی