ماه، آب رفته است

با دانشمندان (14)

محققان می‌گویند ترك خوردگی‌ها و شكاف های موجود در پوسته سطح ماه نشان می‌دهد كه نزدیكترین همسایه ما در حال كوچك شدن و تحلیل رفتن است. شواهد علمی نشان می دهد كه سرما شعاع كره ماه را در سال‌های اخیر تا حدود 100 متر كاهش داده است.

این كشف پس از دریافت تصاویر حاصل از كاوشگر قمری از خطوط شكستگی غیر معمول موسوم به «شیب‌های تند لوبیت» در ارتفاعات كره ماه حاصل شده است. شكاف‌ها و ترك‌های مشابه اولین بار در تصاویر نزدیك استوای كره ماه توسط فضانوردان ماموریت‌های آپولو در اوائل دهه 1970 مشاهده شدند.

محققان در گزارشی در مجله علمی و معروف ساینس اعلام كردند كه هم اكنون 14 شكاف جدید توسط مدارگرد اكتشافی قمری "LRO" شناسایی شده است. به گزارش روزنامه تلگراف، این شكاف‌ها اساسا در ارتفاعات كشف شده‌اند كه نشان می‌دهد خطوط ترك خوردگی به طور فراگیر بر سطح این قمر در حال گسترش است.

دكتر توماس واترز، محقق انستیتو اسمیت سونیان در واشنگتن می‌گوید: یكی از جنبه‌های قابل توجه ترك‌های قمری، ظاهر جوان آنها است. این ویژگی‌ نشان می‌دهد كه فقط 100 متر تحلیل رفتگی ظرف میلیاردها سال گذشته رخ داده است.

مطالعه بر روی ماه سال هاست که آغاز شده است و عده ای امیدوار بودند با بازگشت مجدد انسان به ماه و اقامت بلند مدت بر روی آن این بررسی ها سرعت بیشتری به خود بگیرد. اما اکنون مشکل جدیدی پیش روی دانشمندان قرار گرفته است:  بدن فضانوردانی که برای چندین ماه در فضا اقامت داشته باشند به اندازه بدن یک فرد 80 ساله ضعیف خواهد شد.

محققان آمریکایی پس از نمونه برداری از بافتهای ماهیچه های ساق پای ساکنان ایستگاه فضایی بین المللی موفق به کشف این موضوع شدند که میزان ظرفیت فعالیتهای فیزیکی فضانوردان ساکنان ایستگاه فضایی بین المللی پس از 6 ماه اقامت در فضا در حدود 40 درصد کاهش پیدا می کند. این تحلیل رفتن جسمانی در حالی رخ می دهد که ساکنان ایستگاه به صورت منظم به ورزش روزانه می پردازند.

دانشمندان از تاثیر مخرب بی وزنی طولانی مدت بر روی سلامت ماهیچه های اسکلتی فضانوردانی که در آینده در سفرهای بلند مدت فضایی مانند سفر به مریخ حضور خواهند داشت، ابراز نگرانی کردند. بر اساس محاسبات ناسا رسیدن به مریخ 10 ماه زمان می برد و با حساب اقامتی یک ساله بر روی این سیاره، کل سفر در حدود سه سال به درازا خواهد کشید.

پروفسور "رابرت فیتز" از دانشگاه "مارکوئیت" می گوید یافته اصلی مطالعات وی و همکارانش این است که اقامت طولانی مدت در شرایط خلا و بی وزنی منجر به تحلیل اساسی توده ای از فیبرهای ماهیچه ای، قوا و نیروی جسمانی خواهد شد و ورزش سخت نیز از محافظت از فیبرها و ماهیچه های بدن در این شرایط عاجز است و به این شکل توانایی ساکنان ایستگاه در انجام فعالیتهای سنگین با خطری جدی رو به رو است.

حتی آغاز ماموریت فضایی در شرایط فیزیکی عالی نیز نمی تواند به فضانوردان کمکی کند زیرا فضانوردانی که قبل از سفر از شرایط بدنی و ماهیچه ای عالی برخوردار بودند، پس از بازگشت با کاهش توانایی و بافت ماهیچه ای قابل توجهی مواجه شدند.

با این همه دانشمندان اعتقادی به متوقف کردن برنامه های سفرهای طولانی مدت فضایی ندارند. بلکه بر این باورند با بهبود برنامه های ورزشی فضانوردان و تجهیز بهتر ایستگاه فضایی برای محافظت از ماهیچه های بدن انسانها، می توان همچنان به پیش بردن برنامه های سفرهای طولانی مدت فضایی فکر کرد.

یکی از مواردی که جهت بهتر شدن شرایط برای فضانوردان به کار گرفته شده است تولید عینک جدیدی است که مشکل دید خلبانان ناسا را برطرف خواهد کرد.

پیش از این فضانوردانی که ناسا انتخاب می‌کرد،‌ معمولا بهترین خلبان‌های نیروی هوایی آمریکا بودند، با دید چشمی تقریبا عالی و کامل تا بتوانند در سفرهای فضایی دید کاملی داشته باشند. در نتیجه اغلب فضانوردان باید کم‌سن می‌بودند تا چنین دید کاملی داشته باشند و به خاطر بالا رفتن سن، دیدشان کم نشده باشد.

اما حالا که پروازهای فضاپیماهای ناسا اغلب به برنامه‌های مطالعاتی مشخص فضایی مربوط می‌شود، نیازی به یک خلبان با چنین ویژگی‌هایی ندارد و ناسا در مورد بینایی خیلی کم‌تر سختگیری می‌کند. به علاوه الان بسیاری از متخصصین آموزش‌دیده دیگر جوان نیستند و بر اثر سن،‌ قدری دوربین شده‌اند و تمرکز روی فاصله نزدیک کمی برایشان سخت است.

علاوه بر همه این موارد،‌ در  ماموریت‌های فضایی،‌ فضانورد یا پژوهشگر در محیطی قرار می‌گیرد که بعضا نیروی گرانشی نزدیک به صفر دارد و مطالعات نشان داده‌اند که این شرایط دوربینی چشم را تشدید می‌کند.

بر اساس گزارشی که پاپ‌ساینس منتشر کرده،‌ ناسا تصمیم گرفته عینک‌هایی با لنزهای قابل تنظیم و انعطاف‌پذیر در اختیار فضانوردان و محققینش قرار بدهد که بسته به این که فرد در حال انجام چه کاری است و به چه دیدی نیاز دارد، ‌خودش را تنظیم می‌کند.

هر یک از لنزهای این عینک در حقیقت از دو لنز کوچک‌تر تشکیل شده که فاصله آن‌ها با لایه‌ای نازک اما قابل گسترش از مایع سیلیکون شفاف پر شده است که خودش غشایی اطراف خود دارد. دسته‌ای که روی پل عینک قرار گرفته، این مایع را به عقب و جلو هل می‌دهد و بدین ترتیب به غشا شکل می‌دهد. بدین ترتیب، بسته به کاری که فرد در حال انجام آن است،‌ نقطه کانونی تغییر می‌کند.

برگرفته از: ایسنا / مهر / خبرآنلاین

تنظیم برای تبیان: م.ح.اربابی فر