زنگ تفریح سالم

تنظیم برنامه شبانه روز

قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله:

«یا اَباذر، علی العاقل َنْ یَكُون لَهُ اَرْبَعُ ساعات ساعَةٌ یُناجى فیها رَبَّهُ عَزَّوَجلَّ; وَ ساعَةٌ یُحاسِبُ فیها نَفْسَهُ; وَ ساعَةٌ یَتَفَكَّرُ فیما صَنَعَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ اِلَیْهِ وَ ساعَةٌ یَخْلُو فیها بِحَظِّ نَفْسِه مِنَ الْحَلالِ; فَاِنَّ هذِهِ السّاعَةَ عَوْنٌ لِتْلِكَ السّاعاتِ؛ بر عاقل است كه اوقات شبانه روزى خود رابه چهار قسمت تقسیم كند، در ساعتى به مناجات با خدایش بپردازد و در ساعتى اعمالش را محاسبه نماید، در ساعتى در آفریده هاى خداوند اندیشه نماید. در ساعتى نفسش را از حلال بهره‌مند گرداند كه این ساعت یار و كمك آن سه ساعت دیگر است.»  (بحارالانوار، ج 74، ص 71)

اوقات شبانه روز را به چهار قسمت تقسیم كن:

1 ـ ساعتى براى مناجات با خداوند.

2 ـ ساعتى براى محاسبه نفس؛ بیندیشد كه هرروز در چه مرحله‌اى از ایمان و اخلاق،... بوده است و امسال چگونه است؟ آیا در این بازار تجارت (دنیا) سودى برده یا زیان كرده و یا در حالت ركود بوده است؟ آیا كارى كه باعث جلب رضایت الهى باشد از او سرزده است؟ آیا زندگى تكرارى را ادامه داده یا این كه برنامه و راه تازه‌اى به سوى خدا گشوده است؟ و هزاران اگر دیگر. خلاصه همان گونه كه تاجر همه روزه، تجارتش را محاسبه مى‌كند، كسانى كه دقیق هستند براى محاسبه نفس خودشان نیز، وقت گذاشته و اعمال شبانه روز را محاسبه مى‌نمایند.

3 ـ ساعتى را هم براى تفكّر و اندیشه كردن بگذارد.

درباره چه چیزى تفكّر نمایم؟

تفكّر درباره چیزى كه حسّ شكرگزارى رادر انسان تقویت و تحریك مى‌كند؛ یعنى در نعمت‌هاى خدادادى بیندیشد. از بزرگترین نعمت‌ها ایمان، اسلام، ولایت اهل بیت علیهم‌السلام، سلامت، توفیق براى اطاعت، علم ... است. همه اینها از نعمتهاى بزرگ الهى است. انسان تا زمانى كه اینها را دارد، قدرش را نمى‌داند، امّا همین كه یكى از آنها را از دست داد، آنگاه قدرش را مى‌فهمد. آن هم تفكّرى كه هر لحظه اش معادل یك سال عبادت است و ممكن است سرنوشت انسان را عوض كند. بهترین نمونه اش داستان حُرّ است كه با چند دقیقه فكر، به كُلّى سرنوشت او عوض شد.

4- ساعتى كه نفسش از حلال بهره ببرد. احتمال دارد كه اشاره به تفریحات سالم باشد. «انسان مانند ماشین آهنى نیست كه هر چه بخواهند از او كار بكشند، بلكه روح و روانى دارد كه همچون جسمش خسته مى‌شود، همان گونه كه جسم نیاز به استراحت و خواب دارد، روح و روانش نیز نیاز به سرگرمى و تفریح سالم دارد.

تفریح و سرگرمى همچون سرویس كردن و روغن كارى نمودن چرخهاى ماشین است. گرچه این ماشین براى یك ساعت متوقّف شود، ولى بعداً قدرت، توان و نیروى جدیدى پیدا مى‌كند كه چند برابر آن را جبران خواهد كرد، به علاوه بر عمر ماشین مى‌افزاید. امّا مهّم این است كه سرگرمى و تفریح سالم باشد و گرنه مشكلى راكه حل نمى‌كند ،بلكه بر مشكلها نیز مى‌افزاید.

پیامبر فرمودند: تفریح حلال یاریگر سه بخش دیگر است. پس تفریح سالم را فراموش نكن.

مباحث اخلاقی آیةالله مكارم شیرازی، بااندكی تصرف