راه برقراری ارتباط با امام زمان علیه السلام
راه بهوجود آمدن ارتباط روحى باحضرت مهدىعلیه السلام
بهطور كلى ارتباط روحى با هریك از معصومانعلیهم السلام نیازمند مقدماتى است كه با تحقق آنها مىتوانیم به آن دست یافت. بهعنوان مثال، براى دیدن امام عصرعلیه السلام در عالم رؤیا و خواب، دستورالعمل هایى در كتابهاى دعا ذكر شده است كه با انجام آن دستورات مىتوان در عالم رؤیا به محضر امام عصر ارواحنا فداه شرفیاب شد؛ همچنین در ارتباط روحى نیز باید با انجام اعمالى كه موجب حصول این ارتباط مىشود، خود را آمادهى این نوع ارتباط كرد.
حال این سؤال پیش مىآید كه مقدمات بهوجود آمدن ارتباط روحى چیست؟ چه مقدماتى را باید انجام داد تا به این مهم دست یافت؟ بدیهى است هر شخصى كه بخواهد با خداى تعالى و معصومانعلیهم السلام مرتبط شود، باید قبل از هر چیزى نفس خود را تهذیب كرده، روح خویش را از غیر خدا منقطع نماید؛ هر چه این انقطاع براى او بیشتر حاصل شود، اتصالش با عالم ملكوت بیشتر خواهد شد، به عبارت دیگر وقتى شخص خود را از تمام زخارف دنیوى و مادى، و از تمام مخلوقات غیر از معصومانعلیهم السلام منقطع كرد و به كمال انقطاع رسید، اینجا است كه آن ارتباط روحى مورد بحث تحقق پیدا خواهد كرد و شخص منقطع خود را متصل و مرتبط با خداى تعالى و معصومانعلیهم السلام خواهد دید.
حضرت علىعلیه السلام در این باره مىفرمایند:
الوصلة باللّه فى الانقطاع عن الناس ؛ متصل شدن به خداى تعالى، در منقطع شدن از مردم است.
یا در فرازى دیگر مىفرمایند:لنتتصل بالخالق حتى تنقطع عنالخلق (مخلوق) ؛ هرگز متصل و مرتبط با خداى تعالى و خالق خود نخواهى شد مگر با منقطع شدن از خلق او (مخلوقش).(1)
پس اگر ما امیدى جز او نداشته و فقط دست توسل به سوى او دراز كنیم و او را مؤثر در تمام امور بدانیم، آن زمان است كه داراى ارتباط روحى با او شده و با این ارتباط روحى به وصال خواهیم رسید.در اصول كافى به نقل از حفص بن غیاث آمده است كه امام صادق علیه السلام فرمود: اگر یكى از شما مىخواهد هر چه را كه از پروردگارش درخواست مىكند خدا به او عطا كند، باید از مردم مأیوس شود، و امیدى جز خداى تعالى نداشته باشد ؛ هنگامى كه خداى تعالى این را از دل سائل بداند، هر چه او بخواهد، به او عطا مىكند.(2)
و به قول شاعر:
گر خواهى گیرى دامن دوست برو دامن از هر چه غیر اوست، درچین(3)
انواع انقطاع
الف - انقطاع موقتى (لحظهاى) و ویژگىهاى آن
این نوع انقطاع به صورت غیردائم است و بیشتر در حالتها، مكانها و زمانهایى خاص بهوجود مىآید و باعث ارتباط شخص با امام عصر و سایر معصومانعلیهم السلام مىشود. اگر به اشخاصى كه به آنها انقطاع موقت دست داده و لحظهاى با معصومان علیهم السلام ارتباط روحى برقرار كرده و مورد لطف مادى و معنوى قرار گرفتهاند، رجوع كنیم و از چگونگى ارتباط آنها سؤال نماییم؛ بدون استثنا جواب خواهند داد كه در یك جو معنوى و در یك لحظه، تمام تعلقات دنیوى و امیدها را از غیر خداى تعالى برداشته و صرفاً متوجهى خداى تعالى و یا امامعلیه السلام شدهاند و مورد عنایت و توجهات خاص آنها قرار گرفتهاند؛ شاید این نوع انقطاع و ارتباط بارها براى افراد مختلف اتفاق افتاده است و حتى خود بارها به چشم دیدهایم.
اما باید خاطرنشان كرد در این ارتباط روحى كه در یك لحظه تحقق پیدا مىكند، چند ویژگى به چشم مىخورد:
نخست اینكه این نوع ارتباط براى همهى افراد از هر دین مذهبى كه مىخواهد باشد، قابل تحقق است و البته این ارتباط نمىتواند دلیل حقانیت مذهب و اعتقادشان باشد. دوم آنكه افرادى كه از تمام اسباب و عوامل زمینى مأیوس مىشوند، به این نوع ارتباط روحى دست پیدا مىكنند . سوم اینكه در این انقطاع، بسیار اتفاق افتاده است كه اشخاص پس از برطرف شدن مشكلاتشان و برآورده شدن نیازهایشان، باز به انجام گناهان بازمىگردند و خداى تعالى و معصومانعلیهم السلام را فراموش مىكنند.
خداى تعالى در آیاتى متعدد در وصف این اشخاص مىفرماید:
فاذا ركبوا فى الفلك دعواالله مخلصین له الدین؛ فلمّا نجّاهم الى البر اذا هم یشركون ؛(4)
زمانى كه سوار كشتى مىشوند و از همهى وسایل دیگر قطع مىگردند؛ خداى تعالى را با خلوص (كمال انقطاع) مىخوانند ؛ ولى وقتى آنها به خشكى باز مىگردند،مشرك شده و با دیگران پیوند مىكنند.
با توجه به این سه ویژگى كه براى انقطاع موقت بیان كردیم، این ارتباط با بروز مشكلات و مصائب گوناگون صورت مىگیرد، و پس از رفع آنها، ارتباط نیز دوباره قطع شده و تا رسیدن مصائب، مشكلات و ابتلاءات دیگر برقرار نخواهد شد.
اگر حجابهاى بین خود و امام زمان علیه السلام را كه بهواسطهى انجام گناهان و وجود صفات رذیله و شیطانى در روحمان به وجود آمده است، از میان برداریم؛ این ارتباط دو طرفه شده و موجب اتصال و ارتباط روحى با امام عصر ارواحنافداه و معصومانعلیهم السلام خواهد شد .
ب - انقطاع دائمى (مستمر) و ویژگىهاى آن
انقطاع دائمى، انقطاعى است كه بهطور دائمى و مستمر صورت گرفته و شخص مرتبط، بدون وقفه با امام زمانعلیه السلام و معصومانعلیهم السلام در ارتباط است.
این انقطاع نسبت به انقطاع غیردائمى بلكه نسبت به تمامى ارتباطاتى كه در مباحث و مقالات گذشته بیان شده است، از اهمیت فوقالعادهاى برخوردار است. در اینجا به برخى ویژگىهاى این انقطاع اشاره مىكنیم:
1- در ارتباط دائمى، مكان و زمان خاصى كه اكثراً در ارتباطات دیگر، خصوصاً ارتباط روحى موقتى، باید رعایت شود، وجود ندارد و شخص مرتبط هیچگاه، چه در حال خواب و یا بیدارى، چه در مكانهاى شلوغ و چه خلوت ، چه شب و چه روز و... از یاد و ذكر و ارتباط با خداى متعال و ائمه معصومعلیهم السلام غافل نشده و در همه حال به یاد آن عزیزان خصوصاً امام زمانعلیه السلام مىباشد. خداى تعالى در وصف چنین اشخاصى كه همیشه مرتبط و متذكر خداى تعالى مى باشند، مىفرماید:
رجالٌ لاتلهیهم تجارة و لابیعٌ عن ذكراللّه... .(5)
مردان مهذبى كه هیچ كسب و تجارتى، آنها را از یاد خداى جل جلاله غافل نمى گرداند....
2- این ارتباط (همانطور كه قبلاً به طور مختصر بدان اشاره شد) بهترین راهى است كه مىتوان و با اراده خود با امام زمانعلیه السلام مرتبط شویم و مورد ارشاد و راهنمایى آن وجود مقدس قرار بگیریم.3- این ارتباط به علت ویژگىهایى كه دارد، مختص اولیاءالله بوده و عمومیت ندارد؛ البته ناگفته نماند كه راه بر روى تمام مردم دنیا براى رسیدن به ارتباط دائمى با امام زمانعلیه السلام باز است؛ ولى مردم با غفلت از یاد خدا، و امامشان خود را از این امر مهم محروم ساختهاند؛از اینرو، این ارتباط در بین عموم مردم مشاهده نمىشود مگر در زمان ظهور امام زمان عجلاللهتعالى فرجهالشریف كه آن زمان، زمان حیات طیّبه و دوران زندگى حقیقى بنىآدم است.
لوازم و زمینههاى انقطاع دائمى
پس از دانستن معناى انقطاع دائمى و ویژگى هاى آن، نكتهى دیگرى كه قابل توجه مىباشد این است كه چگونه مىتوان از غیر خداى تعالى و معصومین بالاخص قطب عالم امكان، حضرت ولى عصر ارواحنافداه منقطع شد؟
در جواب باید گفت براى مثال دو دوست وقتى مىتوانند با یكدیگر مرتبط شوند و دوستى آنها پابرجا بماند، كه موانعى را كه باعث جدایى بین او و محبوبش مىشود برطرف كرده، با انجام خواستههاى محبوبش ، خود را بیش از پیش به او نزدیك كند و قرب روحى و معنوى و حتى ظاهرى با او پیدا كند. امامان معصومعلیهم السلام بالاخص امامعصر ارواحنافداه نیز محبوب شیعیان و محبینشان هستند و باید به ائمه اطهارعلیه السلام محبت كرد؛ زیرا این اظهار محبت به آنها، واجب است(6) ؛ اما چگونه مىتوان این دوستى را پایدار و دائمى كرد و این دوست و پدر مهربان ؛ یعنى امام زمانعلیه السلام را از خود راضى كرد تا دائماً با آن عزیز در ارتباط باشیم؟
در جواب باید گفت: انجام دادن دستوراتى كه مورد عنایت آنها است ، یعنى همان دستوراتى كه شارع مقدس اسلام براى ما قرار داده و ملزم به انجام یا ترك آن فرموده است، مهمترین عامل براى ارتباط و انقطاع مىباشد ؛ همانطور كه امام عصر ارواحنافداه در نامهاى كه براى شیخ مفید (ره) ارسال داشتند، شیعیان را سفارش و توصیه به اعمالى فرمودند كه انجام آن اعمال باعث نزدیكى و قرب به سوى امام عصرارواحنافداه مىشود:
فلیعمل كل امرءٍ منكم بما یقرب به من محبّتنا، و لیتجنب ما یدینه من كراهتنا و سخطنا؛(7)
بنابراین هر یك از شما باید كارى كند كه وى را به محبت و دوستى، نزدیك كند و از آنچه كه خوشایند ما نبوده و باعث كراهت و خشم ماست، دورى گزیند.پس اگر حجابهاى بین خود و امام زمان علیه السلام را كه بهواسطهى انجام گناهان و وجود صفات رذیله و شیطانى در روحمان به وجود آمده است، از میان برداریم؛ این ارتباط دو طرفه شده و موجب اتصال و ارتباط روحى با امام عصر ارواحنافداه و معصومانعلیهم السلام خواهد شد كه گاهى این ارتباط روحى منجر به مشاهده بدنى( مشاهده و مكاشفه) آن حضرت نیز خواهد شد و آنقدر این قرب حاصل مىشود كه هنگام صحبت و اظهار محبت به آن جناب، اظهار لطف و عنایت آن حضرت را احساس مىكنیم ؛ همانطور كه شاعر در این باره گوید:
یو همینك الشوق حتّى كانَّما
اناجیك من قرب و ان لمتكن قربى آنچنان شوق تو خیالت را برایم مجسم مىكند كه گویى از نزدیك با تو آهسته سخن مىگویم، هر چند كه نزدیك من نباشى.(8)
پی نوشتها :
1) معجمالفاظ غرر الحكم و دررالكلم،ج 3، ص 2386.
2) اصول كافى، ج 3، ص 219.
3) دیوان عبدالرحمن جامى.
4) سوره عنكبوت ،آیهى 65.
5) سوره نور، آیه 37.
6) و لكم المودّة الواجبه ؛ خداى تعالى دوستى شما را بر خلق واجب كرد.
7) ابومنصوراحمدبن على بن ابیطالب طبرسى، احتجاج، ج 2، ص 599.
8) محمدتقى موسوى اصفهانى، مكیال المكارم فى فوائد الدعاءالقائم ؛ مترجم مهدى حائرى قزوینى، ج 1، ص 286.
نویسنده : حمیدرضا محمدی
تهیه و تنظیم : م. طالبی
