معرفی کلیساهای استان آذربایجان غربی (3)
(کلیسای حضرت مریم، کلیسای ماردانیال، کلیسای مهلذان، کلیسای فنایی، کلیسای وانگ خسروآباد)
کلیسای حضرت مریم (ماوانا)
این کلیسا در سی و دو کیلومتری غرب شهر ارومیه در بخش "ترگور" در روستای "ماوانا" قرار دارد. دیوارهای جانبی کلیسا با سنگ های لاشه تراش دار و منظم ساخته شده است.
بدنه بنا و طاق پوششی آن با آجرهای چهارگوش به طرز زیبایی شکل گرفته است. دیوارهای محراب آن با دو پله از کف بنا جدا می شود و دارای نمایی رومی است.
در ضلع شمالی، کتیبه ای به خط آرامی دیده می شود.
کلیسای مار دانیال
این کلیسا در بیست و پنج کیلومتری شمال ارومیه، در بالای یک تپه باستانی متعلق به هزاره اول ق. م بر ساحل رود نازلو چای بنا شد. این کلیسا متعلق به دوره ساسانی و از سنگ های رسوبی گندمی رنگ ساخته شده است. این بنا در جریان حوادث جنگ اول جهانی به صورت نیمه ویران در آمد و در سال های اخیر مرمت و بازسازی شد.
کلیسای مهلذان
کلیسای مهلذان در فاصله ده کیلومتری شمال شهرستان خوی و دویست متری قریه "مهلذان"، در کنار مزارع و باغات محصور قرار دارد. با توجه به شکل ساختمان و شیوه معماری آن به نظرمی رسد که قدمت این کلیسا به دوره مغول یا صفویه برسد.
طرح کلیسا مشابه دیگر کلیساهای ارامنه است و مصالح به کار رفته در آن از پی تا شروع گنبد از سنگ و گنبد از آجر است. جبهه خارجی بنا ساده، ولی جبهه داخلی آن دارای اندود گچ است. بر روی گچکاری قسمت محراب کلیسا بقایای نقاشی های مذهبی به چشم می خورد.
کلیسای فنایی
این کلیسا در حومه شهرستان خوی، در روستایی به همین نام و در میان خانه های روستایی قرار دارد. این بنا از قلوه سنگ و سنگ لاشه ساخته شده و قوس های جناغی آن از آجر و پوشش های گنبد آن سنگی است و محرابی به طرف شرق دارد.این کلیسا از نظر معماری و نقوش ترسیمی در محراب، با بنای کلیسای مهلذان هم خوانی دارد و تعلق آن را به دوره صفویه تأیید می کند. این نقوش که در اندود گچ به کار رفته است عمدتاً نقوش اسلیمی گل و بوته است. طرفین محراب نیز دارای مقرنس کاری زیبایی است.
کلیسای وانگ خسروآباد
روستای خسرو آباد در دو کیلومتری شهرستان سلماس قراردارد. این کلیسا یکی از بزرگ ترین و مهم ترین کلیسای آشوری در خسروآباد است. گویا این کلیسا به دستور خسرو پرویز- پادشاه ساسانی – ساخته شده و به همین دلیل نام این روستا را خسرو آباد نهاده اند.
در دوره طلایی فعالیت این کلیسا، صلیب مقدس حضرت مسیح (ع) که توسط خسرو پرویز از اورشلیم آورده شده بود، برای مدتی در این کلیسا نگهداری می شد. این طیب در زمان "پوران دخت" در قبال برقراری صلح بین ایران و روم جزو هدایا به دربار قسطنطنیه اهدا شد. مصالح به کار رفته در بنا تماماً از سنگ های سیاه آذرین تراشدار و ملاط آن آهک و ماسه است.
محراب این کلیسا در سمت شرق قرار دارد. یک در چوبی در دیوار جنوبی به چشم می خورد که به پشت محراب راه دارد. در پشت محراب این کلیسا فضای بازی به عنوان نمازگاه یا نمازخانه قرار دارد. یک کتیبه در بیرون در غربی و کتیبه دیگر در دیوار جنوبی به خط آرامی به چشم می خورد.
سایر کلیساهای تاریخی این استان عبارتند از: کلیسای مارقور یاقوس، کلیسای مادت خنه، کلیساس ماریو حنا، کلیساس مار صبریشوع، کلیسای مارگیور کیس ارومیه، کلیسای قریس در خوی، کلیسای مارسرگیس خسرو آباد، کلیسای ملحم سلماس.
منبع: میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی
تهیه و تنظیم: زهره پری نوش
مطالب مرتبط:
