بر كرانه‌ی الغدیر 18
دانشمندان اهل تسنن و معنای حدیث غدیر
شمار اعترافات و تصریحات كوچك و بزرگ، از دانشمندان تا عموم اهل تسنن در طول تاریخ كم نیست و این پیشینه‌ی عریض و طویل در بیان و نقل و تفسیر این واقعه از یك سو و سر تافتن و گاهی بدگویی از امیر مومنان علیه السلام از سوی دیگر، بُهت برانگیز است.
علت نپذیرفتن ولایت و جانشینی امیرمومنان توسط اهل تسنن را نباید در نرسیدن پیام رسول خدا بر آنان و یا در نوع برداشت آنان از حدیث غدیر و كلمه‌ی "مولا" جست. چرا كه مستندات فراوانی در دریافت صحیح حدیث غدیر از سوی آنان در دست ما و آنهاست و این سندها به قدری است كه بیشتر كتاب 20 جلدی "الغدیر" را محتوای منابع آنان تشكیل داده است.
در این سلسله مقالات "بر كرانه‌ی الغدیر" گزیده‌ای از آن مطالب انبوه را برایتان می‌آوریم .
در زیر نظرات برخی از بزرگان و علمای اهل تسنن در معنای "حدیث غدیر" را خواهید خواند.
• ابن زولاق؛ حسن بن ابراهیم، ابو محمد مصری (م 387هـ) در تاریخ مصر چنین آورده است:
«در هجده ذی حجه سال 362 هجری که روز غدیر است گروه بسیاری از مردم مصر و مغرب و پیرامونشان برای دعا گرد آمدند، چرا که آن روز، عید است، زیرا در آن روز فرستاده خدا صلی‌الله علیه وآله وسلم ولایت را به امیرمومنان علی بن‌ابی‌طالب علیه‌السلام سپرد و او را جانشین خویش کرد».
• ابوحامد غزالی (م 505 هـ) در سر العالمین 9(20)، گوید:
• سبط بن جوزی حنفی (م 654هـ) در تذکرة الخواص 18(30)، گوید:
«سیره‌نویسان اتفاق نظر دارند که رویداد غدیرخم پس از بازگشت پیامبر صلی‌الله علیه وآله وسلم از حجةالوداع در هجده ذی حجه بوده است که در حضور یکصد و بیست هزار نفر از اصحاب و مردم فرمود: «هر که را مولای اویم علی مولای اوست» این حدیث، نص صریح پیامبر صلی‌الله علیه وآله وسلم بر ولایت و امامت علی علیه‌السلام است.
• ابواسحاق ثعلبی در الکشف و البیان (خطی. برگ 234) گوید:
«... اما سخن نبوی که فرمود: «هر که را مولای اویم علی مولای اوست»، علمای لغت عرب برای مولی ده معنا نوشته‌اند که معنای دهم «اولی» است و نُه معنای دیگر بی‌ربط است زیرا مراد از حدیث غدیر، اطاعت محض است. پس همان معنای دهم که "اولی" است درست می‌باشد، یعنی: «هر که را به او از خودش سزاوارترم علی به او از خودش سزاوارتر است».
• ابوالفرح یحیی بن سعید ثقفی در مرج البحرین،
• کمال‌الدین بن طلحه شافعی (م 652هـ) در مطالب السوول 16،
پس از نقل حدیث غدیر و نزول آیه تبلیغ، گوید: «این سخن نبوی صلی‌الله علیه وآله وسلم که فرمود: «هر که را مولای اویم علی مولای اوست» یعنی هر انسانی که فرستاده خدا صلی‌الله علیه وآله وسلم مولای اوست علی علیه‌السلام مولای اوست و واژه مولی هم به معنای اولی است...».
• ابوعبدالله گنجی شافعی (م 658هـ) در کفایة الطالب 69 (166/36)، گوید:
«... حدیث غدیرخم دلیل بر ولایت علی و جانشینی وی است...».
ر.ك: خلاصه الغدیر، صص 294-297، دكتر محمود رضا افتخارزاده
