چرا ترکیه از چشم ایرانیان افتاد؟

«روابط نزدیک اقتصادی و سیاسی میان دو کشور ترکیه و ایران و همچنین برخی جذابیت های اجتماعی ترکیه برای گردشگران ایرانی، در سال های گذشته این کشور را به نخستین مقصد گردشگران ایرانی تبدیل کرده بود؛ اما در سال 2015 میلادی بنا به دلایل مختلف از اقبال ایرانی ها به این مقصد توریستی کاسته شده است.»

افزایش تنش ها در خاک ترکیه یکی از مهم ترین صنایع پول ساز این کشور را در معرض خطر قرار داده است و برخی از دولت ها نسبت به سفر به ترکیه هشدار داده اند.
پس از شکست حزب اعتدال و توسعه در انتخابات پارلمانی ترکیه، اردوغان شیپور جنگ علیه سوریه را بار دیگر به صدا درآورد و پس از مدت ها به ائتلاف ضد داعش پیوست. یکی از اهداف رئیس جمهور ترکیه در کشاندن پای ارتش ترکیه به آن سوی مرزها، گریز از مشکلات داخلی است.
با توجه به درگیری های به وجود آمده در ترکیه نکته ای قابل توجه این است که صنعت توریسم در ترکیه که سالانه بیش از 30 میلیارد دلار عایدی برای این کشور دارد و  از سال 2010 تا سال 2014 این عدد در حال افزایش بوده اما کارشناسان معتقدند امسال ترکیه با کاهش درآمد گردشگری مواجه خواهد شد. در حالیکه درآمد حاصل از گردشگری ترکیه در سال 2014 بالغ بر 34.3 میلیارد دلار بود، بنا بر پیش بینی، امسال 5 میلیارد دلار از  این رقم کاهش یافته است.
بر اساس آماری که دیلی تلگراف منتشر کرده، سالانه بیش از 35 میلیون نفر از ترکیه بازدید می کنند و با دارا بودن 1700 مایل ساحل در کنار دریای سیاه و 1000 کیلومتر ساحل درکنار مدیترانه، یکی از جاذبه های اصلی گردشگران خارجی برای سفر است. بر اساس داده های ارائه شده از سوی وزارت توریسم و گردشگری ترکیه نیز، طی سال گذشته تعداد ۴۱ میلیون و ۴۱۵ هزار و ۷۰ تن به ترکیه سفر کردند و میزان درآمد ترکیه از این بخش ۳۴ میلیارد و ۳۰۵ میلیون و ۹۰۳ هزار دلار بود.

با شروع درگیری میان ارتش ترکیه و نیروهای پ.ک . ک و داعش در مرزهای سوریه و وقوع انفجارهای تروریستی در خاک ترکیه آمار این گردشگران را به شدت کاهش داده است .
به گفته تورگوت گور رئیس هیات مدیره انجمن سرمایه گذاران بخش جهانگردی ترکیه ، ترکیه به عنوان پل ارتباطی بین شرق و غرب همواره تحت تاثیر بحران ها بوده است. در سال 1991 ترکیه تحت تاثیر جنگ خلیج فارس قرار گرفت، پس از آن در سال 2001 تا2002 بحران اقتصادی جهانی به اقتصاد ترکیه آسیب رساند. برای درک بحران های اخیر باید به عقب بازگردیم. اول از همه، نبود اعتماد بین روسیه، اتحادیه اروپا و ایالات متحده باعث شد تا موشک های پاتریوت در جمهوری چک و مجارستان مستقر شود. پس از آن، اسپانیا و یونان پس از ورشکستگی «لیمن برادرز» یکی از بزرگ ترین بانک های سرمایه گذاری آمریکا دچار مشکلات اقتصادی شدند. پس از آن شاهد بحران کریمه در سال 2004 بعلاوه مشکلات مربوط به اوکراین بودیم. کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز تحریم های اقتصادی را علیه مسکو اعمال کردند و روسیه به نوبه خود در اقدامی انتقام جویانه اتحادیه اروپا را تحریم کرد. قیمت نفت نیز به دلیل تحریم ها کاهش یافت. البته برخی از این مشکلات سیاسی بوده و تحت تاثیر ثبات اقتصادی است. روبل روسیه نیز بی ارزش شد و مردم مجبور شدند جلوی هزینه های اضافی را بگیرند. همین موضوع از میزان سفر روس ها به ترکیه کاست.
رئیس هیات مدیره انجمن سرمایه گذاران بخش جهانگردی ترکیه در ادامه افزایش ناآرامی ها در عراق و نفوذ داعش در بخش هایی از عراق و سوریه را از جمله عوامل تاثیرگذار در کاهش شمار گردشگران به ترکیه توصیف کرده و گفت: هم اکنون به همسایه داعش تبدیل شده ایم. تمام این تحولات به تیتر اول رسانه های غربی تبدیل و باعث شده تا گردشگران دیگر تمایل چندانی را برای سفر به سوریه، عراق یا ترکیه نداشته باشند. بخش گردشگری بسیار حساس و مهم و همچون پرنده ای است که باید از آن مراقبت کرد و نباید آن را فراری داد.
تورگوت گور با پرداختن به اشتباهات آنکارا گفت: اول از همه، ما یک مشکل در رابطه با تفکیک قوا در کشور داریم. نبود توازن لازم در بخش های اجرایی، قانونگذاری و قضایی نگران کننده است. هم اکنون نیازمند برقراری صلح و ثبات نه تنها در کشور خود بلکه در جهان هستیم تا بتوانیم قدرتمند باقی بمانیم.
وی تاکید کرد: ترکیه یک طرح ابتکاری را سال 2009 مطرح و صدور روادید را برای بسیاری از کشورها لغو کرد. همین موضوع افزایش شمار گردشگران از روسیه و کشورهای خاورمیانه را به ترکیه در پی داشت. البته پس از مدتی شاهد کاهش تعداد گردشگران عرب به ترکیه بودیم که این موضوع به احتمال زیاد به سبب نگرش منفی ما نسبت به آنهاست.

سختگیری ترکیه به آژانس های ایرانی

همچنین المانیتور با اشاره به وضعیت دشوار امنیتی در شرق ترکیه که به آن اشاره شد ، به نقل از یک مدیر آژانس ایرانی تصریح کرده است: «به دلیل این ناامنی ها برگزاری تورهای حاشیه دریاچه وان که از مقاصد محبوب گردشگران ایرانی در سال های گذشته بوده به کلی منتفی شده است.»او اضافه کرده: «در کنار انتشار اخبار حمله های مسلحانه و بمب گذاری ها در استانبول و همچنین انتشار اخبار غرق شدن پناهجویان در آب های جنوبی ترکیه، سختگیری مقامات ترکیه به شرکت های ایرانی در این کشور و اخبار برخوردهای بد با توریست های ایرانی، بر دیگر مشکلات ما افزوده شده است.

از سوی دیگر، خبر برخورد تند با یک زن توریست ایرانی نیز بازتاب بسیار زیادی در رسانه های ایرانی داشت.»این تورگردان ایرانی در مورد نگرانی مسافران ایرانی از سرقت چمدان هایشان در پروازهای ترکیش ایرلاینز هم افزوده: «در سال گذشته رسانه های مختلف گزارش هایی در مورد این اتفاق منتشر کردند. این اخبار در کنار برخورد با مسافران ایرانی در فرودگاه های ترکیه و بازداشت توریست های ایرانی معترض به تاخیر پرواز، موجبات نارضایتی گردشگران ایرانی را بیش از پیش فراهم آورده است. علاوه بر این، مسمومیت غذایی ایرانی ها و عدم رسیدگی درمانی و دریافت مبالغ بسیار گزاف برای درمان هم یکی از اخبار بسیار بد بود.»

۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ خبری در یک روزنامه ترکیه به چاپ رسید مبنی بر اینکه مقامات ترکیه گفته اند قصد دارند ۳۸۰۰ شرکت ایرانی فعال در این کشور را زیر ذره بین قراردهند. این مدیر آژانس در این باره نیز به المانیتور گفته است: «این سختگیری ها تازگی ندارد. از هنگام ماجرای فساد اقتصادی دولت اردوغان و استعفای وزرا و دستگیری رضا ضراب مقامات پلیس و اتباع خارجی این کشور، سختگیری های زیادی روی بازرگانان ایرانی و شرکت های ایرانی داشتند. این کارشکنی ها از تمدید نکردن ویزای کار گرفته تا ایجاد شرایط سخت برای بیمه کارمندان، همه و همه نشان دهنده رفتار غیردوستانه پلیس ترکیه با ایرانی ها بود.» او اعتقاد دارد که سطح مناسبات اقتصادی، فرهنگی و پیوستگی دو کشور آن چنان بود که تنش های زودگذر سیاسی تاثیر چندانی بر آن نداشته باشد اما رفتار خصمانه مقامات ترک در هفته های اخیر و رویدادهای امنیتی در ماه های گذشته شرایط دشواری را فراهم آورد.براساس این گزارش، برخوردها و تنش میان روسیه و ترکیه فرصت خوبی را برای جذب گردشگران روس به ایران فراهم کرده است. در واقع با توجه به اینکه روابط روسیه و ترکیه تیره شده و روابط دولت ایران و روسیه خوب است، یک فرصت طلایی برای جذب گردشگران روس به ایران فراهم می شود؛ آن هم در شرایطی که از دیرباز روس ها علاقه مند به رفتن به سواحل گرم خلیج فارس بوده اند و این سواحل برای گردشگران روس بسیار جذاب است. در سال ۲۰۱۳، بیش از یک میلیون و ۱۹۶هزار گردشگر ایرانی به ترکیه سفر کردند و این درحالی است که گردشگران ورودی از ترکیه به ایران، تنها کمی بیش از ۸ درصد از سهم بازار گردشگری ایران را به خود اختصاص می دهند و تعداد آنها در سال ۲۰۱۳، ۳۹۱هزار نفر بوده است. همچنین این کشور براساس نمایه آماری مرکز پژوهش های مجلس، در جایگاه چهارم کشورهای گردشگرفرست به ایران در سال ۲۰۱۳ قرار داشته است.