پیروز میدان انتخابات ترکیه

در پی شکست مذاکرات حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه در تشکیل دولت ائتلافی با دیگر احزاب، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه برگزاری انتخابات زود هنگام پارلمانی در این کشور در روز دهم آبان ماه را اعلام کرد.

اگرچه به نتیجه نرسیدن مذاکرات تشکیل دولت ائتلافی با دو حزب حرکت ملی و جمهوری خواه خلق دلیل برگزاری این انتخابات زود هنگام عنوان شده بود، اما مخالفان، «داوود اوغلو»، نخست وزیر این کشور را مسئول شکست تشکیل دولت ائتلافی نمی دانستند، بلکه «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری را عامل این شکست معرفی می کردند که با مخالفت های شدید خود مانع تشکیل دولت ائتلافی شد.
مخالفان یکی از مهمترین دلایل اردوغان برای برگزاری انتخابات زود هنگام را تلاش وی جهت تصویب طرح تغییر نظام سیاسی ترکیه و تبدیل آن به نظام ریاستی عنوان می کنند که به موجب آن اختیارات و صلاحیت های بیشتری به شخص رئیس جمهوری داده می شود.
به این ترتیب، به اعتقاد مخالفان، ترکیه انتخابات زود هنگامی را برگزار کرد که فقط حزب عدالت و توسعه و رجب طیب اردوغان خواستار آن بودند، در حالی که هیچ یک از احزاب مخالف خواستار برگزاری چنین انتخاباتی نبودند.

مهمتر از همه اینکه انتخابات پارلمانی زود هنگام ترکیه در فضایی کاملا امنیتی کلید خورد، تداوم درگیری بین ارتش این کشور با گروه «پکک»، ادامه ناآرامی در برخی کلان شهرهای ترکیه، ادامه حمایت دولت اردوغان از گروه های تروریستی در سوریه و دخالت در بحران سوریه گواهی بر این گفته است.

فضای حاکم بر انتخابات در خارج ترکیه

با توجه به آمار رسمی ارائه شده، این دور از انتخابات پارلمانی ترکیه با استقبال گسترده و چشمگیر اتباع مقیم خارج این کشور مواجه شد و شاهد افزایش 233 هزار نفری در تعداد رای دهندگان و افزایش میزان مشارکت از 36 درصد به 43 تا 45 درصد بود.
آلمان در راس کشورهایی بود که ترک های مقیم آن بیشترین حضور را با ریختن 100 هزار رای به صندوق ها به ثبت رساندند تا نشان دهنده رشد 19 درصدی در عرصه سیاسی کشورشان با مشارکت در انتخابات باشند.
پس از آلمان ترک های مقیم هلند، فرانسه، بلژیک و انگلستان بیشترین حضور و مشارکت در عرصه انتخاباتی را به ثبت رساندند که تماما بیش از انتخابات گذشته بود.

فضای حاکم بر انتخابات داخل کشور

حل مسئله کردها، پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا، ساماندهی امور مهاجرین و مهار مهاجرت به اروپا مهمترین قضایای است که در این دور از انتخابات پارلمانی ترکیه مطرح بود.
اما اهمیت دیگر و حتی مهمتر این انتخابات همانگونه که در سطور بالا ذکر آن رفت، «افزایش اختیارات شخص رئیس جمهور و تبدیل سیستم پارلمانی ترکیه به ریاست جمهوری» بود که انگیزه بسیاری به اردوغان می داد تا به هر طریق ممکن اکثریت آرا در پارلمان را به دست آورد و خود را به رئیس جمهور مقتدر این کشور مبدل کند.
نظرسنجیهای صورت گرفته پیش از انتخابات در ترکیه نشان می داد که حزب عدالت و توسعه این بار حدود ۱۳ درصد آرا زنانی که دوره قبل به این حزب رای دادند، را از دست می دهد. این درحالی است که براساس این نظرسنجی ها گفته می شد، آرا این حزب در میان کردها نیز کاهش خواهد یافت.
در خصوص پیش بینی اوضاع در ترکیه نیز نظرسنجی ها تاکید می کردند که دیدگاه مردم ترکیه نسبت به آینده چندان خوشایند نیست، به گونه ای که بیش از 58 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی، بر این باور بودند که وضعیت این کشور بدتر خواهد شد، در مقابل 27 درصد که اوضاع خوب را برای ترکیه پیش بینی کرده بودند.

در حوزه امنیت نیز 48 درصد از شرکت کنندگان در نظر سنجی ها مهمترین چالش امنیتی موجود در ترکیه را قضیه «ترورها» عنوان می کردند، با این حال نخست وزیر ترکیه تاکید داشت که آرا حزب عدالت و توسعه بالا رفته است.
هم اکنون انتخابات برگزار و نتایج اولیه آن اعلام شده است، نتایجی که به نوعی تایید سخنان پیش از انتخابات نخست وزیر ترکیه است و از پیروزی حزب «عدالت و توسعه» در آن سخن می گوید تا این حزب بار دیگر امکان تشکیل دولت به تنهایی را بیابد.
بنابر تاکید کارشناسان و صاحبنظران در چنین شرایطی به نظر می رسد، حزب عدالت و توسعه تلاش کند، ترکیه را به شرایط سال های 2002 تا 2007 میلادی بازگرداند، یعنی دوره ای که ترکیه تک حزبی بود و تنها حزب عدالت و توسعه زمام اداره امور کشور را در دست داشت.
به اعتقاد این حزب کلید امنیت، آرامش و رفع بیکاری در تک حزبی شدن دولت در ترکیه نهفته است. به همین دلیل بود که نخست وزیر ترکیه پیش از انتخابات نسبت به بروز هرج و مرج در شرایط رای نیاوردن عدالت و توسعه هشدار داده بود.
از سوی دیگر، این گزینه نیز احتمالا مورد توجه رهبران حزب عدالت و توسعه باشد که در صورت به دست آوردن نصف +1 کرسی های پارلمان و تشکیل دولت تک حزبی، رویکرد انعطاف پذیرتری در قبال کردها و پ ک ک اتخاذ کنند، چراکه در بعد امنیت و ثبات، اوضاع این کشور نگران کننده است و منطقی نیست، وقتی امنیت ترکیه از خارج به دلیل دخالت در بحران سوریه تهدید می شود، در داخل نیز آن را به واسطه اختلاف با کُردها به خطر بیاندازد. اگرچه بسیار دور از انتظار است که شاهد چنین انعطافی از سوی عدالت و توسعه در قبال کردها باشیم.
پیروزی عدالت و توسعه در انتخابات روز گذشته ترکیه صرف نظر از تمام ترفندهای اتخاذ شده از سوی این حزب برای پیروزی در آن، نشان داد که مردم این کشور مایل نیستند با محکوم کردن کشور به تشکیل دولت های ائتلافی، شاهد بی ثباتی های سیاسی در ترکیه باشند و لذا با دادن رای به حزب عدالت و توسعه دوباره قدرت تشکیل دولت تک حزبی را به آن دادند.
با تشکیل دولت توسط حزب عدالت و توسعه نباید شاهد تغییر چندانی در سیاست های ترکیه به خصوص در عرصه خارجی و در قبال پرونده های منطقه ای از جمله پرونده سوریه باشیم. مگر آنکه عدالت و توسعه بخواهد از اشتباهات گذشته خود درس عبرت بگیرد و حاضر به تکرار آنها نباشد.