«دستاویز وهابیان در توحید» را در تبیان ببینید

دستاویز وهابیان در توحید در تبیان منتشر شد.
به گزارش روابط عمومی، در مقالات قبل(سرشاخه وهابیت و وهابیت؛ فرقه َای علیه شیعه و سنی)گفتیم که «وهابیت» جریانی فکری - سیاسی است که در قرن اخیر ظهور کرده و پیرو برخی اندیشه های افراطی سده های سوم و چهارم اسلامی می َباشد؛ که به این جریان «سلفیه» نیز می گویند.در این عصر «محمدبن عبدالوهاب» با طرح و تبلیغ برداشتی بی پایه از مفهوم «توحید» و «شرک»، و بزرگنمایی باورهای خرافی موجود در عربستان، در میان مردم ساده، بی بضاعت و بدوی "نجد"نفوذ کرده، و پس از مهاجرت به "درعیه" و برخورداری از حمایت سیاسی و نظامی حاکم آن «محمد بن سعود»، دیدگاه َهای قابل انتقاد و نادرست خود را در سراسرعربستان منتشر کرد. «محمد بن سعود» بزرگ آل سعود و جدّ پادشاهان کنونی در عربستان سعودی است، که توانست با حمایت خود از نفوذ مذهبی محمد بن عبد الوهاب و تبلیغات وی، از جهت سیاسی، در منطقه سیاسی نفوذ یابد. همراهی نفوذ مذهبی و سیاسی این دو در "درعیه"، نقطه آغاز تاریخ خونین وهابیت به شمار می رود. زیرا محمد بن سعود با فتوای جاهلانه محمد بن عبد الوهاب که مسلمانان غیر وهابی را به نوعی مشرک و شایسته مرگ می پنداشت، مسلمانان و شیعیان بی گناه سرزمین َهای اطراف را مورد هجوم و تاراج قرار داد، و جنگ َهای خونین فراوانی را به برخی دولت های اسلامی تحمیل نمود. (۱)یکی از اشکال َهایی که وهابی َها به مسلمانان وارد می َکنند؛ زیارت کردن، بوسیدن وتبرک جستن و انواع احترام َهایی است که مسلمانان به قبور انبیا، اولیا، صالحان و علما دارند. وهابی َها اینگونه احترام َها و اظهار علاقه و محبت را خلاف توحید و شرک می َدانند. پس از محمد بن عبدالوهاب برخی فرزندان و نوادگان او که در عربستان به «آل الشیخ» معروف اند راه او را ادامه دادندو با تألیف رسائل و کتب وهابی، و استفاده از روش َهای خشونت آمیز نقش غیر قابل انکاری را در تحکیم مبانی و گسترش دیدگاه َهای وهابی در میان سرزمین َهای اسلامی ایفا نمودند. خشونت و تکفیر برجسته ترین ویژگی تاریخی جریان وهابی بوده است؛ ویژگی ای که اکنون نیز در سرزمین عربستان کما بیش بهچشم می خورد، و گاهی در فتواهای عجیب مفتیان وهابی علیه شیعیان، و رفتار خشن و بی ادبانه برخی وهابیان با حجّاج بیت الله الحرام و زائران مدینه منوّره نمود می یابد. پیروان مذهب حنبلی وهابیان،خود را پیروان مذهب جدیدی در اسلام نمی دانند و بیشتر خود را به مذهب حنبلی که یکی از مذاهب چهارگانه اهل تسنّن است منتسب می کنند. اما تردیدی نیست که مبانی و دیدگاه َهای اینان تفاوت های جدّی با دیدگاه َهای مذهب حنبلی و به طور کلی همه مذاهب اسلامی دارد. از این رو، برخی این جریان فکری - سیاسی را یک مذهب نوین انحرافی برمی شمارند که نسبت قابل توجهی با مذاهب اهل تسنن ندارد. طرح اشکالدر متون وهابیت هیچ واژه َای به اندازه «توحید» و «شرک» به کار نرفته است؛ لذا مهم ترین پایه اندیشه وهابیون را باید در ذیل این دو واژه بررسی کرد. خشونت و تکفیر برجسته ترین ویژگی تاریخی جریان وهابی بوده است؛ ویژگی ای که اکنون نیز در سرزمین عربستان کما بیش به چشم می خورد، و گاهی در فتواهای عجیب مفتیان وهابی علیه شیعیان، و رفتار خشن و بی ادبانه برخی وهابیان با حجّاج بیت الله الحرام و زائران مدینه منوّره نمود می یابد.یکی از اشکال َهایی که وهابی َها به مسلمانان وارد می َکنند؛ زیارت کردن، بوسیدن وتبرک جستن و انواع احترام َهایی است که مسلمانان به قبور انبیا، اولیا، صالحان و علما دارند. وهابی َها اینگونه احترام َها و اظهار علاقه و محبت را خلاف توحید و شرک می َدانند. در این مبحث ابتدا باید حد و مرز توحید و شرک و عبادت و غیر عبادت روشن شود تا مشخص شود که اینگونه اعمال خلاف توحید است و مسلمانان با این اعمال مشرک هستند یا نه؟! توحید در نگاه وهابیوناز دیدگاه محمد بن عبدالوهاب و پیروان او، توحید بر دو بخش است: توحید ربوبیّت و توحید الوهیّت. منظور اینان از توحید ربوبیّت؛ اعتقاد به یکتایی خداوند در آفرینش، تشریع و تدبیر جهانیان است. و منظورشان از توحید الوهیّت،چیزی است که آن را توحید در عبادت خداوند معرفی می نمایند. از نگاه وهابیان، توحیدی که در برابر شرک قرار می گیرد ترکیبی از هر دو بخش است. بنابراین، امکان دارد کسی به یگانگی خداوند متعال در آفرینش، تشریع و تدبیرجهانیان معتقد باشد، اما کاملاً «مشرک» باشد! بدین معنا که غیر خداوند یکتا را مورد «عبادت» قرار دهد. وهابیان از «عبادت»، تفسیر وسیعی ارائه می دهند و آن را شامل هرگونه تعظیم و تقدیس می پندارند. از این رو، معتقدند که مسلمانان با تقدیس برخی چیزها یا مکان َها، و حتی تعظیم قبور پیامبر و ائمه، در واقع آنان را عبادت می کنند. از نگاه اینان هرگونه توسل به اولیاء و عرض حاجت در نزد قبور آنان از مصادیق کفر است! اینان عبادت را علاوه بر اسلام و ایمان و احسان؛ شامل دعا، بیم، امید، توکل، رغبت، هراس، خشوع، خشیت، انابه، کمک گرفتن، استعاذه، استغاثه، ذبح و نذر می دانند. طبیعی است که چنین تفسیر وسیع و بی پایه ای از عبادت، بسیاری از یکتاپرستان و مسلمانان جهان را در جرگه مشرکان وارد می کند! و این تفکر خطرناکی است که متأسفانه وهابیان بی باکانه بدان پای بند هستند! وهابیان از «عبادت»، تفسیر وسیعی ارائه می دهند و آن را شامل هرگونه تعظیم و تقدیسمی پندارند. از این رو، معتقدند که مسلمانان با تقدیس برخی چیزها یا مکان َها، و حتی تعظیم قبور پیامبر و ائمه، در واقع آنان را عبادت می کنند. از نگاه اینان هرگونه توسل به اولیاء و عرض حاجت در نزد قبور آنان از مصادیق کفر است! دیدگاه محمد بن عبدالوهاب درباره توحید در یکی از رسائل او به نام «القواعد الأربعة» آمده است. او در این رساله مختصر، با استناد به ظواهر برخی آیات و روایات، برای توحید، چهار رکنذکر نموده، که در واقع ارکان وهابیت است: ۱- کافران زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله) به این که خداوند خالق و مدبّر جهان است اقرارداشتند ولی این اقرار، باعث مسلمان شدن ایشان نمی َشد. ۲- کافران عصر پیامبر(صلی الله علیه و آله) می گفتند که برای نزدیک شدن به خداوند و طلب شفاعت، بت َها را می خوانیم. ۳-پیامبر(صلی الله علیه و آله) در میان کسانی ظهور فرمود که از حیث عبادت متفاوت بودند؛ برخی فرشتگان، برخی پیامبران و صالحان، بعضی درختان و سنگ َها، و عده َای خورشید و ماه را می پرستیدند، اما پیامبر با همه آنان جهاد فرمود و میان آنان فرقی نگذاشت. ۴- مشرکان زمان ما از مشرکان زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله) مشرک تراند! چرا که مشرکان زمان پیامبر تنها به هنگام آسایش شرک می ورزیدند و به هنگام دشواری، مخلص می شدند، اما مشرکان زمان ما، هم به هنگام آسایش و هم به هنگام دشواری مشرک اند! (۲)وی در رساله دیگرش به نام «کشف الشبهات» نیز بر این دیدگاه افراطی پای فشرده،و بیش از ۲۴ بار مسلمانان غیر وهابی را مشرک، و بیش از ۲۵ مرتبه آنان را کافر، بت پرست، مرتد، منافق و شیطان خوانده است! این دیدگاه عجیب تقریباً در همه منابع وهابی به چشم می خورد. از این رو، برخی چون سیّد محسن امین عاملی و سیّد مرتضی عسکری وهابیان را به «خوارج» تشبیه، و دیدگاه َهای اینان را به تفصیل با دیدگاه َهای آنان مقایسه و تطبیق داده َ اند. جایشگفتی دارد که محمّد بن عبدالوهاب با وجود اهمیتی که برای مسأله توحید قائل بود؛ و مسلمانان، علی الخصوص شیعیان را مشرک می َنامید! خدا را جسم می انگاشت، و باور داشت که نشستن خدا بر عرش و نزول او به آسمان دنیا و ثبوت دست و صورت و جهت برای او حقیقی است!

تنظیم: هومن بهلولی