توصیه‌های پزشکی به روزه داران مصرف‌کننده دارو
بیمارانی که چندین داروی مختلف استفاده می کنند، به دلیل طولانی بودن زمان روزه داری ممکن است دو یا چند دارو را با هم مصرف کنند. مصرف همزمان یا با فاصله کم برخی داروها می تواند مشکل ساز یا حتی مخاطره آمیز شود.
با شروع ماه رمضان و ایام روزه‌داری، برخی افراد که به دلایل متعدد همچون بیماری یا کهولت سن، باید قرص و دارو مصرف کنند ممکن است درباره خوردن دارو یا گرفتن روزه سردرگم شوند.
دکتر فرخ رامش، پزشک داروساز برای این قبیل افراد و بیماران، توصیه‌هایی دارد که اگر شما هم جزو این افراد هستید، بهتر است این توصیه‌ها را بخوانید.
اثر احتمالی روزه داری بر روند بیماری
چنانچه با صلاحدید پزشک، با ارائه توصیه های مورد نیاز، امکان روزه داری برای آن بیمار فراهم باشد، چیدمان جدید دارویی به ویژه در مورد بیمارانی که روزانه بیش از یک قلم دارو مصرف می کنند، ضروری است.
تداخل میان دارو و غذا
جذب برخی داروها همزمان با مصرف غذا تغییر نکرده و حتی در برخی موارد افزایش نیز پیدا می کند. اما بسیاری از داروها در صورت مصرف همزمان با غذا، دچار کاهش جذب می شوند.
داروهایی که جذب آنها به میزان قابل توجهی تحت تاثیر غذا قرار می گیرد، باید یک ساعت قبل از غذا یا دو تا سه ساعت پس از مصرف غذا، استفاده شوند. بهتر است در خانم ها به دلیل احتمال کاهش سرعت تخلیه معده، دارو سه ساعت بعد از غذا مصرف شود. همچنین از مصرف غذاهای دیرهضم در وعده افطار باید پرهیز شود.
برای نمونه از میان استاتین ها (داروهای کاهش دهنده چربی خون) بهتر است برخی را مانند لووستاتین همراه با وعده غذایی شب استفاده کرد و برخی مانند سیموستاتین را با معده خالی مصرف نمود.
بسیاری از آنتی بیوتیک ها، از جمله کپسول آزیترومایسین، با مصرف غذا دچار کاهش جذب می شوند.
همچنین مهارکننده های پمپ پروتون همانند امپرازول، بیس فسفونات ها مانند آلندرونات و غیره به دلیل کاهش آشکار در میزان جذب و اثربخشی و یا ایجاد عارضه گوارشی در صورت مصرف با غذا (بیس فسفونات ها- ریفلاکس) باید حتما با معده خالی (مثلا پیش از صرف وعده غذایی) مورد استفاده قرار گیرند.
تداخل داروها با غذا تنها محدود به تداخل در جذب نیست، بلکه داروهای متعددی وجود دارد که در صورت مصرف روزانه میوه گریپ فروت دچار کاهش متابولیسم شده و نیاز به تعدیل دوز یا پایش علائم (عوارض) ناشی از تداخل احتمالی دارند.
تغییر زمان مصرف دارو
تغییر زمان مصرف برخی داروها از روز به شب نیز می تواند عارضه هایی را به بیمار تحمیل کند. از جمله این داروها می توان به برخی مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین مانند فلوکستین (یک نوع داروی ضدافسردگی) اشاره کرد که مصرف شبانه آن در برخی از بیماران می تواند عارضه بی خوابی ایجاد کند.
چنانچه بیمار بیش از یک دوز از این دارو را استفاده کند بهتر است از این نظر بررسی شود و بهترین رژیم مصرف برای وی در نظر گرفته شود.
دیورتیک ها از جمله دیگر داروهایی هستند که مصرف شب هنگام آنها توصیه نمی شود.
اما مشکل دیگری که این داروها دارند، احتمال بروز کم آبی بدن در صورت مصرف آنها هنگام سحر است. بنابراین در صورت لزوم، بهترین زمان مصرف داروهای دیورتیک، هنگام افطار است.
مدت روزه داری و فاصله زمانی بین مصرف دوزهای مختلف یک دارو
با توجه به طولانی بودن روزه داری در این روزها (حدود 15 ساعت)، کم کردن فاصله بین دوزهای مختلف یک دارو می تواند مشکل ساز شود؛ به عنوان مثال می توان به داروهایی اشاره کرد که روزانه سه تا چهار بار مصرف می شوند (همچون آنتی بیوتیک ها) و بهم زدن نظم مصرف، روند درمان را با مشکل مواجه می کند.
در این موارد در صورت امکان، می توان از داروهای هم خانواده با اثر طولانی تر استفاده کرد. به عنوان مثال می توان به جایگزینی اریترومایسین (روزی 3 تا 4 بار) با کلاریترومایسین (روزی 2 بار) اشاره کرد.
بیمارانی که چندین داروی مختلف استفاده می کنند، به دلیل طولانی بودن زمان روزه داری ممکن است دو یا چند دارو را با هم مصرف کنند.
مصرف همزمان یا با فاصله کم برخی داروها می تواند مشکل ساز یا حتی مخاطره آمیز شود، به عنوان مثال می توان به مصرف همزمان یا با فاصله کمتر از چهار ساعت آلفا بلوکرهایی مثل ترازوسین با سیلدنافیل یا تادالافیل اشاره کرد.
همچنین می توان به کاهش جذب برخی داروها همچون سیپروفلوکساسین، لووتیروکسین، مایکوفنولات موفتیل و غیره با ترکیبات حاوی فروس توجه کرد.
باید توجه کرد که اثربخشی برخی داروها ممکن است به دلیل تغییرات فیزیولوژیک بدن در ماه رمضان، دچار تغییر شود؛ به عنوان مثال سولفونیل اوره هایی مثل گلی بنکلامید - که یکی از عوارض جانبی اصلی آنها هیپوگلیسمی است - ممکن است برخی بیماران دیابتی را با خطر بیشتری از احتمال وقوع افت قند خون مواجه کند.
در چنین مواردی چنانچه بیمار از دوز یک بار در روز این دارو استفاده می کند، بهتر است قبل از افطار استفاده شود.
چنانچه بیمار به صورت دو بار در روز از این دارو استفاده می کند، دوز صبح، نصف شده و هنگام سحر استفاده شود و دوز عصر نیز بدون تغییر هنگام افطار مصرف شود.
در این موارد خصوصا در افراد سالمند تغییر دارو به گلی کلازید می تواند خطر هیپوگلیسمی را کاهش دهد.
در هر صورت، آگاهی بیمار از علائم هایپوگلایسمی و میزان هشدار دهنده قندخون که در این صورت بیمار باید روزه خود را بشکند، ضروری است.
منبع: مهر
مطالب مرتبط:
15 توصیه به روزه دارانی که دارو مصرف می کنند
ماه رمضان قرص جلوگیری نخورید
چه کسانی نباید روزه بگیرند؟
چطور در ماه رمضان ورزش کنیم؟
کدام سالمندان نمی‌توانند روزه بگیرند؟
