آخرین شانس اوباما

دراختیار گرفتن سنا و کنگره توسط جمهوری خواهان در ایالات متحده آمریکا تحولاتی در سیاست های این کشور در قبال منطقه و ایران به دنبال خواهد داشت اما در این میان این سوال مطرح است که آیا باراک اوباما آخرین شانس ایران برای توافق هسته ای است یا خیر؟

از سال 2006 به این سو دموکرات ها کنترل سنا، کنگره و کاخ سفید را در ایالات متحده در اختیار داشتند.

این حضور آنگونه که تصور می شد به نفع ایران نبود و بسیاری از افرادی که خوش بینانه نسبت به سیاست های تغییر اوباما امیدوار بودند را مایوس کرد. سیاست های نامطلوب منطقه ای در قبال عراق، افغانستان، ایران و حتی فلسطین نشان داد که این تغییر امری واهی است و نتیجه ای در بر ندارد. تنها شانس اوباما در این زمینه توافق موقت با ایران بود که آن هم به دلیل پروپاگاندای غرب مطرح شده بود. واقعیت این بود که رویکرد دولت جدید ایران و قدت یافتن بیش از پیش ایران در منطقه عامل این توافق و رویکرد غرب به سوی ایران بود که البته در این میان نباید سیاست های نظام جمهوری اسلامی در نشان دادن واقعیت به جهان و خنثی کردن تبلیغات غرب در مقصر جلوه دادن ایران در پرونده هسته ای را از یاد برد. به هر روی گام های ناموفق سیاست خارجی اوباما در عراق و بحران داعش، سوریه و افغانستان و مورد دیگری به نام مهار بین المللی بیماری ابولا سبب شد که اوباما و حزبش نتوانند در انتخابات کنگره و سنا توفیق حاصل نمایند و نهایتا هر دوی این سنگرها را به جمهوری خواهان واگذار کنند. موارد دیگری در سیاست خارجی آمریکا این شکست را رقم زد که از آن جمله می توان به سیاست های اوباما در قبال فلسطین اشاره کرد. تضاد و برخوردهای صورت گرفته میان سران اسرائیل و اوباما عملا نشان داد که دموکرات ها دیگر نباید امیدی به پیروزی مجدد داشته باشند چرا که این تضادها، واکنش ها و فعالیت های لابی های صهیونیستی را بر علیه دموکرات ها به دنبال داشت. از سوی دیگر تلاش آمریکا برای نزدیک شدن به ایران نیز این حساسیت ها را بیش از گذشته تقویت کرد و باعث سست تر شدن روابط اوباما و ناتانیاهو شد. گسترش ویروس ابولا و ناتوانی دولت آمریکا در مقابله با این بحران و به ویژه پیام کوبا برای اعلام آمادگی اش در جهت همکاری با آمریکا برای رفع بحران ابولا نیز حساسیت های داخلی در این کشور را تقویت کرد. توجه افکار عمومی آمریکا به سیاست های خارجی این کشور و رصد این سیاست ها از داخل، حکایت از این دارد که مردم این کشور در رایی که به صندوق می اندازند همواره این مقوله را مد نظر دارند که در انتخابات اخیر به عینه مشاهده شد.

ناتوانی آمریکا در حل مساله سوریه و مقابله با گسترش داعش نیز امری نبود که از دید افکار عمومی آمریکا مخفی بماند. تلاش های آمریکا برای نزدیکی به ایران به دلیل عدم دریافت پاسخ مناسب از سوی اعراب منطقه و به ویژه تقویت تروریست ها در خاورمیانه توسط برخی کشورهای عربی، سبب شد که لابی اعراب نیز در آمریکا فعال شود و به نوعی بر طبل عدم محبوبیت دموکرات ها بکوبد. اگرچه این تلاش ها در حد نمایشی بچه گانه از سوی اعراب تلقی شد، اما خواه ناخواه مورد توجه برخی مخالفان و طرفداران حمله نظامی آمریکا به ایران قرار گرفت و برای تشدید مخالفت ها علیه دموکرات ها مورد استفاده واقع شد. بی هیچ شک و تردیدی در دوسال آینده تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، سیاست های خارجی این کشور دچار تغییراتی ملموس خواهد شد. سیاست های آمریکا در قبال کره شمالی تا حدوی سخت گیرانه تر شده و در قبال منطقه خاورمیانه نیز خالی از تغییر نخواهد بود. به طور قطع سیاست های آمریکا در قبال فلسطین با چرخش هایی هرچند اندک مواجه می شود و به نوعی نزدیکی بیشتری حداقل در ظاهر میان سران اسرائیل و آمریکا حادث خواهد شد. اما در قبال سوریه، قطعا رویکرد همانند سابق ادامه می یابد تا خطر داعش دفع شود.

دستگاه سیاست خارجی آمریکا به این نتیجه رسیده است که ماندن اسد بهتر از رفتن وی است و لذا مبارزه خود را بر روی داعش متمرکز می کند. فضاحتی که آمریکا در عراق پدید آورده قطعا تا ابد بر دامان آمریکا و اوباما باقی خواهد ماند مگر اینکه کشورهای عرب متحجر منطقه را ترغیب به قطع حمایت ها از داعش نماید. اما نکته مهم در این میان تغییر سیاست های آمریکا در قبال ایران است که ممکن است اوباما به آن تن ندهد. انتشار خبری مبنی بر نامه نگاری اوباما به مقام معظم رهبری در مورد داعش نشان داد که اوباما قصد ندارد رویکرد خود در قبال ایران را تغییر دهد. اگرچه در این میان فشارهای از سویی کنگره و سنا برای تشدید فشارها به ایران و لزوم تصویب هرگونه توافق نامه با ایران در کنگره و سنا مطرح شده است. برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه هرگونه توافق با ایران بدون نظر کنگره و سنا تنها در دوران ریاست جمهوری اوباما معتبر است بر این تنش ها دامن زده و آینده مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 را با تردیدهایی مواجه کرده است. مذاکرات آتی عمان نشان خواهد داد که سیاست آمریکا در قبال ایران چه تغییری کرده است. اما واقعیت این است که فشارهای جمهوری خواهان بر این مقوله موثر خواهد بود. باید این نکته نیز مورد تاکید قرار گیرد که تغییر دولت در آمریکا در دو سال آینده می تواند توافق هسته ای برا ایران را با چالش هایی مواجه کند از این رو با توجه به عزم هر دو طرف ایران و 1+5، بر عد تمدید توافق نامه، امید است که بتوان گام های موثری در مورد پرونده هسته ای ایران برداشته شود.

مطالب مرتبط:

تاریک و روشن دوران اوباما

بازگشت جمهوری خواهان

اتاق فرمان دموكرات هادر دست كیست؟