آثار نفیس موزه در خیابان‌های تهران

موقوفه آستان قدس رضوی، سازمان زیباسازی شهر تهران در همکاری با موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، در هزار و 800 نقطه از مناطق بیست و دو گانه پایتخت، بنرهای به اندازه 3 م‌تر، دربرگیرنده نام‌های پروردگار از مرقع خطی «اسماءالله و اسماء نبوی» را به مناسبت ماه رمضان به نمایش درآورده است.

این نسخه نفیس خطی که به خط ثلث خوشنویسی شده است، به سده 10 هجری (دوره صفوی) تعلق دارد و به شماره ثبت 6013 در گنجینه خطی کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود.

برای نخستین بار است که با همکاری یک سازمان شهری و یک موزه، تصویر آثار نفیس موزه‌ای در قالب بنرهای به تعداد زیاد بر خیابان‌های تهران نقش می‌بندد.

موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، تصویرهای برگرفته از مرقع خطی «اسماءالله و اسماء نبوی» را به تازگی در اختیار سازمان زیباسازی شهر تهران قرار داده است تا این نهاد متولی شهرآرایی در پایتخت با بهره‌گیری از تصویرهای این اثر نفیس، از دریچه یک نسخه خطی 500 ساله، خیابان‌های تهران را در ماه رمضان به نام‌های پروردگار زینت بخشد.

اکنون در منطقه یک، به نیاوران، فرمانیه، پارک‌وی، تجریش، در منطقه 2 به مرزداران و گیشا، در منطقه 3، به میرداماد، دولت، افریقا، در منطقه 4 به بزرگ‌راه‌های امام علی، صیاد شیرازی و زین‌الدین و خیابان‌ها و گذرگاه‌های دیگر مناطق تهران این بنر‌ها به نمایش درآمده است و می‌توان از دریچه آن‌ها با تماشای نام‌های پروردگار، به تاریخ هنر و فرهنگ ایرانی- اسلامی در عصر صفوی سفر کرد.

لازم به ذکر است که كتابخانه و موزه ملی ملك تا سال 1375 در خانه ملك برپا بود. اما حاج حسین از آغاز كار، گسترش آن را از نظر دور نداشت و بنای ساختمانی بزرگ تر را پیش بینی كرد. بنابراین در 29 تیرماه 1323 قطعه زمین بزرگی را در باغ ملی تهران (محل كنونی موسسه) برای ساختمان جدید كتابخانه و موزه وقف كرد.

احداث ساختمان جدید در زمان حیات حاج حسین ملك ممكن نشد. تا این كه آستان قدس رضوی طراحی و بنای ساختمان جدید را در سال 1364 آغاز كرد و در 1375 به پایان برد.

از نظر ساختار تشكیلاتی، موسسه كتابخانه و موزه ملی ملك موسسه ای غیر دولتی و غیرانتفاعی است که همچون سایر موسسات فرهنگی آستان قدس رضوی بر اساس وقف نامه زیر نظر مستقیم تولیت آستان قدس رضوی اداره می شود

کتابخانه

كتابخانه ملی ملك با داشتن 19 هزار عنوان نسخه خطی نادر و نفیس، یكی از شش گنجینه بزرگ نسخ خطی ایران است. چهار كتابخانه دیگر عبارت اند از كتابخانه ملی، كتابخانه آستان قدس رضوی، كتابخانه مجلس شورای اسلامی، كتابخانه مرحوم آیت الله مرعشی نجفی و كتابخانه مركزی دانشگاه تهران. در این میان، امتیاز كتابخانه ملك به نفاست و ارزش هنری آثار است.

همچنین این كتابخانه دارای حدود 70 هزار كتاب چاپی، 3400 كتاب چاپ سنگی و 548 عنوان نشریه ادواری در 4000 مجلد است. بخش قابل توجهی از كتاب های چاپی متعلق به پیش از سال 1320 خورشیدی هستند و در زمره نخستین كتاب های چاپی ایران قرار می گیرند. كتابخانه ملك پیوسته با خرید كتاب های خطی و چاپی از محل عواید موقوفات ملك غنی تر می شود.

غیر از مخازن كتاب و تالارهای مطالعه، بخش های مجهزی هم برای انجام امور فنی از قبیل مرمت نسخ خطی، ژاسی و تهیه میکروفیلم، صحافی، جلدسازی و ... ایجاد شده اند. در کنار این بخش ها انتشارات موسسه از سال 1348 برای چاپ و نشر نسخ خطی موجود در کتابخانه و آثار پژوهشی مرتبط با آن ها تأسیس شده است.

موزه

موزه ملی ملك از 6 مجموعه بدین شرح تشكیل شده است:

1- مجموعه سكه شامل 3 هزار قطعه سكه و مدال ایرانی از سده ششم پیش از میلاد تا دوران پهلوی و نیز سكه هایی از یونان، جانشینان اسكندر، امپراتوری بیزانس، خلفای اسلامی و امپراتوری عثمانی

2- مجموعه آثار هنری شامل تابلوهای نقاشی هنرمندان به نام ایرانی مانند كمال الملك غفاری، لطفعلی صورتگر، هادی خان تجویدی و برخی نقاشان اروپایی و لوستر و مبلمان

3- مجموعه هنر لاكی شامل 86 قطعه قلمدان، قاب آیینه و سرچسبدان كه با نقاشی لاكی آراسته شده اند و برخی شان حدود 300 سال قدمت دارند.

4- مجموعه تمبر شامل هزاران قطعه تمبر از نخستین تمبرهای منتشر شده در ایران و جهان تا زمان حاضر.

5- مجموعه فرش شامل 34 تخته قالی و قالیچه از نقاط مختلف ایران كه بوسیله زبده ترین بافندگان دو سده اخیر بافته شده اند.

6- مجموعه بانو ملك شامل تابلوهای نقاشی قاجاری، نسخه های خطی، قلمدان، سرقلیان و آثار لاكی كه تعدادشان به 47 اثر می رسد. این مجموعه در سال 1385 توسط بانو عزتملک ملك، فرزند مرحوم حاج حسین ملك و ناظر استصوابی موقوفات ملك به موزه اهداء شده است.

7- مجموعه آثار خوشنویسی که آثاری از بزرگ ترین و نامدارترین خوشنویسان ایران و اسلام مانند یاقوت مستعصمی، علیرضا عباسی، میرعماد، احمد نیریزی، درویش عبدالمجید طالقانی، میرزا غلامرضا اصفهانی و... را در خود جای داده است.

شما دوستان می توانید یک روز را برای بازدید از آثار این موزه اختصاص دهید و از گنجینه نفیس آن بازدید داشته باشد.

منابع:

ایلنا

سایت موزه ملک

مطالب مرتبط:

سرقت هفت تابلوی هنری

پیوند هنر و ریاضی

نمایشگاه بدترین آثار هنری جهان