متاستاز استخوان؛ علائم و تشخیص
متاستاز استخوان نوعی تومور استخوان است که منشا آن از سایر بافت های غیر استخوانی است. هنگامی‌که سرطان به اندام‌های دور دست بدن گسترش می‌یابد، این فرآیند را متاستاز می‌نامند. مکان‌های رایج صورت گرفتن متاستاز شامل استخوان، ریه و کبد است.
از علائم مهم این تومورها، درد در استخوان هایی است که بر اثر متاستاز ضعیف شده اند. در ابتدا، ممکن است درد ظاهر شده و برطرف شود. در اغلب موارد درد در شب‌ها شدید‌تر می‌شود، اما با حرکت کردن شخص کاهش می‌یابد. به مرور زمان، امکان دارد با حرکت کردن شخص درد شدید‌تر شود و به‌صورت همیشگی‌تری درآید.
سرطانی که در ستون فقرات رشد می‌کند امکان دارد به طناب نخاعی فشار وارد نماید. ممکن است این فشار بر اعصاب تأثیر گذارد و باعث درد در اندام ها، از دست رفتن تحرک، ضعف عضلات، بی‌حسی و اشکال در ادرار کردن شود.
فشار بر طناب نخاعی را یک وضعیت اضطراری پزشکی به‌حساب می‌آورند، زیرا امکان دارد به فلج شدن شخص بیمار منجر شود. درمان‌هایی که صورت می‌گیرد شامل تزریق دارو‌های استروئیدی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و جراحی است.
شاید فیزیوتراپی لازم باشد تا به بیمار کمک شود کشیدگی طبیعی عضلات (muscle tone) خود را بازیابد.
متاستاز استخوانی اغلب با ضعیف‌تر کردن استخوان‌ها به آنها صدمه می‌زند. به مرور زمان، امکان دارد این امر، حتی در طول انجام فعالیت‌های عادی مانند سرفه کردن یا نشستن در صندلی، باعث شکستن استخوان‌ها شود.
در موارد دیگر، ممکن است متاستاز استخوانی عامل سخت‌تر شدن استخوان‌ها باشد، گرچه هنوز هم امکان شکستن استخوان‌ها وجود دارد . در برخی از موارد، ممکن است متاستاز استخوانی دارای هر دو ویژگی باشد.
از مشکلات دیگر بیماران با متاستاز استخوانی، کم خونی است که می تواند موجب ضعف و بیحالی بیمار شود.
تشخیص متاستاز استخوان
ممکن است منشاء سرطان اولیه بیمار از قبل مشخص شده باشد و بیمار به علت درد استخوان به پزشک مراجعه کند. گاهی هم تنها مشکل بیمار، درد استخوانی است و بیمار از اینکه منشاء بیماری وی محل دیگری است بی اطلاع است.
شاید پزشک دستور دهد تست‌های تصویربرداری انجام شود تا پی ببرد که آیا سرطان به استخوان‌ها گسترش یافته است، حتی اگر بیمار متوجه هیچ علائمی نشده باشد. در این تست‌ها، قسمت داخل بدن مشاهده می‌شود.
پزشک معالج ممکن است از رادیوگرافی ساده برای تشخیص متاستاز استفاده کند. در مواردی که بیمار از درد استخوان شاکی است و پزشک در رادیوگرافی وی علائمی از تخریب استخوان مشاهده می کند، اگر سن بیمار بالای 45 سال باشد، یکی از احتمال هایی که در ذهن او مطرح می شود، تومورهای متاستاتیک است.
استخوان ممکن است در نواحی که سلول های سرطانی رشد کرده اند از بین رفته باشد و در رادیوگرافی، این مناطق به صورت تیره دیده می شوند. سلول های سرطانی ممکن است در محل رشدشان استخوانسازی کنند که در رادیوگرافی بصورت مناطق سفیدرنگ دیده می شوند. در بعضی تومورها ممکن است هم مناطق تخریب استخوان و هم مناطق استخوان سازی دیده شوند.
اسکن رادیوایزوتوپ یا بون اسکن می تواند به پزشک نشان دهد که آیا فقط یک استخوان از بدن درگیر شده یا استخوان های دیگر هم مبتلا شده اند. به زبان دیگر این نوع تصویربرداری انتشار تومور در کل اسکلت را نشان می دهد.
پزشک معالج ممکن است از سی تی اسکن یا ام آر آی هم برای بررسی بیشتر تومور استفاده کند.
آزمایشات خون هم می توانند اطلاعات مفیدی هم در مورد تشخیص بیماری و هم در مورد بررسی میزان فعالیت بیماری در اختیار پزشک قرار دهد.
چون متاستاز استخوانی به استخوان‌ها صدمه می‌زند، در اغلب موارد کلسیم از استخوان به داخل جریان خون رهاسازی می‌شود. امکان دارد بالا بودن سطح کلسیم مشکلی جدی باشد و ممکن است به تهوع، یبوست، کم آبی (دهیدراسیون)، و حتی اغما (کما) منجر شود.
امکان دارد پزشک نمونه‌ای از بافت استخوان را به آزمایشگاه بفرستد تا وجود متاستاز استخوانی تأیید شود.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
ایران ارتوپد - دکتر مهرداد منصوری
موسسه تحقیقات، درمان و آموزش سرطان
مطالب مرتبط:
