سینمای خالی

گزارشی از سینما جمهوری در سالروز آتش‌سوزی

شاید پرهیز مردم از به یادآوردن این آتش سوزی و سپردن آن به بایگانی رخدادهای تلخ، ناامیدی و بی نیتجه دیدن دوباره سازی این سالن سینمای قدیمی یا هرچیز دیگری بوده باشد؛اما از نگاه رسانه ای تنها وجود یک بهانه خبری کافی است تا خبرنگار یک نشریه یا خبرگزاری تا پس از پنج سال به سراغ تهیه گزارشی از مکانی مانند سینما جمهوری برود...! آنچه در ادامه می خوانید گزارش خبرنگار ایسنا از سینمای جمهوری است که دیگر سالهاست سینما نیست...!

24 آبان 1387 یعنی دقیقا 5 سال پیش بود که خبر آتش سوزی سینما «جمهوری» در تاریخی مثل امروز منتشر شد، سینمایی که 50 سال از عمر آن می‌گذشت و تازه بازسازی شده بود.

سینما «جمهوری» با نام سابق «نیاگارا» در سال 1337 با 960 صندلی ساخته شد و در دهه 40 اولین سینمای ایران بود که به سیستم صندلی‌های متحرک مجهز شد. در آن زمان علی حاتمی و محمد علی فردین مالکان این سینما بودند و در حال حاضر به جز خانواده حاتمی یک شریک غیرسینمایی هم برای این بنا وجود دارد.

این سینما چند سال قبل از آتش‌سوزی بازسازی شده بود و در طبقه دوم آن کافه «آنتراکت» با مدیریت لیلا حاتمی و علی مصفا فعالیت می‌کرد که فضای خاص آن مخاطبان زیادی را جذب کرده بود.

از سینما جمهوری که مردم و بخصوص سینماگران خاطرات زیادی دارند و به قول مسعود کیمیایی «هیچ‌وقت نمایش اسپارتاکوس را در سینما جمهوری از خاطر نمی‌برم» تنها یک سالن سوخته و تخریب شده باقی مانده است.

خبرنگار ایسنا در آستانه‌ پنج سالگی آتش سوزی سینما «جمهوری» به اتفاق عکاس  سری به مخروبه‌های این سینما زدند.

به سختی و با کمک چراغ قوه وارد سالن اصلی این سینما که محل اصلی آتش سوزی بوده می‌شویم. سالن کاملا سوخته و تنها اسکلت صندلی‌ها باقی مانده و کف سالن از چوب سوخته دیوارها و سقف پوشیده شده است.

به زحمت وارد اتاق آپارات که ورودی آن با کانال هواکش بسته شده است، می‌شویم. جعبه‌های فیلم «کنعان» مانی حقیقی آخرین فیلم اکران شده در این سینما به چشم می‌خورد که تاریخ 6 مهر 87 روی آن نقش بسته است و فیلم‌های ذوب شده‌ای که به حلقه آپارات چسبیده‌اند.

ورودی سینما و سالن انتظار سینما «جمهوری» هم که بعد از بازسازی‌نمای زیبایی به خود گرفته بود هم کاملا ویران شده است و در کف سالن بلیت‌های نیم‌بهای سینما که بخش زیادی از آنها سوخته است، دیده می‌شود. ورودی سینما از بطری‌های خالی نوشیدنی‌های مختلف پر شده، نوشیدنی‌هایی که ظاهرا از دکه مقابل سینما خریداری شده و مشتریان جایی بهتر از سینمایی مخروبه را برای دورانداختن آشغال‌هایشان پیدا نکردند.

از بوفه سینما هم تنها سه یخچال سوخته باقی مانده است که در یکی از آنها همچنان با قفلی بسته مانده است.

دفتر مدیریت سینما در طبقه اول که روزگاری محل حضور چهره‌های مطرح سینما بوده و بسیاری تنها برای دیدن آنها به سینما «جمهوری» می‌آمدند هم علی‌رغم اینکه در آتش از بین نرفته اما کاملا ویران شده است. در کاغذ سوخته‌های باقی مانده جدول اکران سینما و حواله اکران فیلم «مادرزن سلام» به چشم می‌خورد.

با ورود به طبقه دوم سینما انگار به خانه‌ «خانم هاویشام» قصه « آرزوهای بزرگ» چارلز دیکنز پا می‌گذاریم. سالن شماره دو و کافه «آنتراکت» صدمه کمتری از آتش سوزی دیده است اما همه چیز خاک گرفته و تار عنکبوت بسته است.

صندلی‌های سالن و آپارات سالم مانده‌اند اما پرده نمایش که در مجاورت سالن یک قرار دارد کاملا در آتش سوخته و بخشی از دیوار نیز ریخته است.

بخش زیادی از وسایل کافه مانند میز و صندلی‌ها و تجهیزات آشپزخانه از حریق آتش در امان مانده است. در کتابخانه مجلات «گزارش فیلم» که آن هم به خاطره تبدیل شده است به همراه مجلات «فیلم» و «سروش» دیده می‌شوند و سی‌دی‌های موسیقی که همه ذوب شده‌اند. همچنین پازل‌ها، گرامافون و ضبط صوت‌های قدیمی که از بین رفته‌اند. تلفن و صندوق حسابی که کاملا آب شده‌اند و تنها نشانی از گذشته خود دارند.

سینما «تراس» که در پشت بام سینما قرار دارد و در قدیم محل نمایش فیلم در فصل گرما بوده تنها جایی است که هیچ نشانی از آتش سوزی ندارد و از پشت در بسته پشت بام همچنان پرده بزرگ آن به چشم می‌خورد.

حضور ما در ویرانه‌های سینما جمهوری نزدیک به سه ساعت به طول می‌انجامد، جایی که امروز کمتر نشانی از زندگی پیدا می‌شود و تنها خاطرات هستند که در زیر خاکسترها مدفون شده‌اند.

بعد از حادثه آتش سوزی خانواده‌ی زنده‌یاد علی حاتمی که یکی از مالکان این سینما هستند، علیرغم پیگیری‌های زیاد نتوانسته‌اند برای بازسازی سینما کاری از پیش ببرند و علی مصفا داماد علی حاتمی اعلام کرده بود:« چند بار از شهرداری تقاضای کمک برای بازسازی و یا تعیین تکلیف کردیم که هنوز جوابی نگرفته‌ایم.»

اخیرا نیمی از این سینما با عنوان ساختمان فرهنگی مذهبی در مزایده‌ای که توسط ستاد اجرایی فرمان امام (ره) با قیمت پایه 2 میلیارد و 550 میلیون تومان برگزار شد توسط یک زن و شرکایش خریداری شده است که ممکن است همین موضوع تکلیف سینما «جمهوری» را مشخص کند.

زری خوشکام همسر زنده‌یاد علی حاتمی درباره آخرین وضعیت سینما «جمهوری» گفت:« با وجود این که سرمایه‌گذاری پیدا کرده بودیم که او هم مایل بود برای بازسازی و احیای سینما جمهوری با ما شراکت کند اما ستاد اجرایی فرمان امام به رغم گفته همیشگی خود که حق تقدم خرید با مالک سه دانگ دیگر است، ظاهرا سهم خود را به متقاضی دیگری فروخته است.»

باید منتظر ماند تا ببینیم آیا سرنوشت سینما «آزادی» که از یک سینمای مخروبه به سینمایی پرفروش تبدیل شد، برای سینما «جمهوری» نیز تکرار می‌شود یا اینکه این سینما نیز همچنان در کنار سینماهای بایگانی شده‌ی تهران باقی خواهد ماند.