دونگی،جومونگ می‌شود؟

مردم یادشان می آید که به صورت خاص این روند با سریال اوشین در رسانه ملی راه و جا افتاد، سریالی که در زمان خود مانند حال طرفداران و ببیندگان پر و پاقرص خود را داشت. اما این روند بعدها در سیما نه تنها از بین نرفت بلکه با کمی تغییر جای خود را به چشم بادومی های دیگری داد از کشور کره! سریال هایی که بر خلاف اوشین که رقیب مشخصی نداشت، پر بود از رقیب های تلویزیونی و ماهواره ای، اما با این حال توانست گوی رقابت را از رقبای خود برباید و نه تنها در عرصه تلویزیون بلکه صفحات بسیاری از گوگل را در مطالب خبری تحلیلی و سرگرمی به خود اختصاص داد، همینطور در عرصه بازی ها نیز وارد شد و بر روی لباس و کیف و کفش بچه ها نیز جای گرفند. این حجم از استقبال از این سریال ها و تاثیر گذاری آنان را می توان با ورود سونگ ایل گوک بازیگر نقش جومونگ به ایران و حواشی پیرامون محل اسکان وی مشاهده کرد.  و بعد از اوشین این یانگوم،جومونگ، دونگی و... هستند که به رسانه ملی کمک کردند تا نیاز مخاطب به داستان های اسطوره ای و...  ارضا شود.

اما شاید سوال باشد که چرا آسیای شرقی؟ قبل از پاسخ به این سوال باید گفت که به طور کلی وقتی داستانی به خصوص تاریخی جذاب ساخته شود مخاطب خود را به دست خواهد آورد اما از طرف دیگر خصوصیتی مشترک بین مردم شرق نیم کره خاکی که نمود بیشتری از غرب دارد، قهرمان پروری و اسطوره سازی است، که این مهم خود از فرهنگ و تمدن دارای سابقه و علاقه آنان به روایت و سرگرمی با اینگونه داستان ها نشات می گیرد که آثار ادبی و تاریخ شفاهی آنان به خوبی گویای این امر در روند تاریخی این سرزمین ها می باشد. از دیگر عواملی که سبب ونق این نوع سریال ها می شود گره افکنی های موجود در طول سیر داستان می باشد.

در نگاهی دیگر رسانه خود در پی الگو پروری و فرهنگ سازی است و مخاطب نیز از رسانه تاثیر و الگو می پذیرد به خصوص این روند در سنین پایین تر هرم جمعیتی نموده بیشتری پیدا می کند. رسانه اگر مبتنی بر کار حرفه ای پیش رود آگاهانه به سمت این فرهنگ سازی و الگو پروری، مخاطب خود را پیش خواهد برد و نبض جامعه را در دست خواهد گرفت و اگر شاخص های تخصصی را رعایت نکند این روند به صورت ناخودآگاه و بی برنامه پیش خواهد رفت که ممکن است در ادامه انحراف از مبدا و مقصد فرهنگی جامعه را در پی داشته باشد.

در واقع رسانه اگر برنامه ریزی نداشته باشد  و نتواند ذائقه سازی کند در جریان تولیدات انبوه و صرفا سرگرم ساز دنیای رسانه وارد شده و برای از دست ندادن مخاطب تنها برای او ذائقه سوزی خواهد کرد و مخاطب را به سمت و سوی مقتضیات رسانه ای خواهد کشاند نه نیازهای واقعی مخاطب.

اما رسانه ملی به عنوان یک رسانه به وظیفه ذکر شده چگونه عمل می کند؟

قضاوت در اینباره فقط نیازمند این می باشد که سری به قاب تلویزیون بزنیم و کمی هم از نمود های تاثیری آن در اجتماع آگاهی کسب کنیم. قاب تلویزیون ما پر است از کاراکترهای تاثیر گزار غربی؛ و گاها پروژه های بند الف سیما برای کاراکترهایی چون مختار شهید عباس دوران و..... و البته از میان این دو طیف این فقط کاراکتر های خارجی بوده اند که توانستند رفتار، باور، وقت، کیف، کمد و .... ما  را تصرف کنند و کاراکتر های داخلی صرفا آمده اند و رفته اند ! این گاه امدنشان و عدم فعالیت های مناسب فرهنگی پیرامونی، باعث شده اگر تاثیری هم هست بیشتر کوتاه و سطحی باشد. جای خالی قهرمانان ملی ما در قاب تلویزیون هنوز نه تنها در مجموعه های تلویزیونی بلکه انمیشن ها،... خالی است و ما با شخصیت هایی چون جومونگ و دونگی، سوپرمن و بتمن، که هر کدام تکراری مفهومی بر دیگری است و شاید اثر تزریقی داشته باشد، مخاطبان را راضی نگه می داریم.

سریال هایی که تولید می شود حتی اگر خوش ساخت باشند هنوز با ضعف داستان نویسی و ایده یابی و پردازی روبروست طنزهای پر آسیب، انیمشن هایی غیر بومی و مجموعه های تلویزیونی بی هدف... مختارها، شهید عباس دوران ها گاهی به قاب های تلویزیون سر می زنند ولی انقدر که یک تیکه کلام ببره ای می تواند فضای جامعه را در برگیرد این شخصیت ها حتی مانند جومونگ هم نتوانستند فضا را در دست خود گیرند. این الگو های کره ای شخصیت هایی دارند که پر هستند از خصوصیاتی که خودمان در تاریخ دور و نزدیک کشور ایران وگنجینه ملی و دینیش از آنها سرشاریم اما هنر خرج کردنشان را نداریم، بی برنامه پیش می رویم و هنوز رسانه دینی را فقط در نقش سنتی آن می بینیم!

 آخرکلام

7بهمن ماه سال67 مصادف با سالروز حضرت زهرا سلام الله علیه و روز زن بوده است در این روز رادیوی جمهوری اسلامی ایران طی برنامه ای به نام "سلام، صبح به خیر" گزارشی پخش می کند که در آن از مخاطبینش پرسیده می شود که "به نظر شما الگوی امروز زنان ایرانی چه کسی است؟". اکثر مخاطبین حضرت فاطمه(س) را بعنوان الگوی خود معرفی نموده بودند اما یکی از مصاحبه شوندگان در کمال تعجب گفته بود که " الگوی مناسب زنان ایرانی "اوشین" است!".  این نظر شاید با اینکه زنده هم نبوده اما از فیلتر های صدا رد شده و باعث می شود تا امام خمینی (ره) فردای آن روز در واکنش به این ماجرای موهن، طی پیامی رسمی و علنی بشدت محمد هاشمی را مورد عتاب قرار دهند و می فرمایند:

"آقای محمد هاشمی

مدیرعامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی

با کمال تاسف و تاثر روز گذشته (روز شنبه 8 بهمن) از صدای جمهوری اسلامی مطلبی در مورد الگوی زن پخش گردیده است که انسان شرم دارد بازگو نماید. فردی که این مطلب را پخش کرده است تعزیر و اخراج می گردد و دست اندرکاران آن تعزیر خواهند شد. در صورتی که ثابت شود قصد توهین درکار بوده است، بلاشک فرد توهین کننده محکوم به اعدام است اگر بار دیگر از این گونه قضایا تکرار گردد. موجب تنبیه و توبیخ و مجازات شدید وجدی مسئولین بالای صدا و سیما خواهد شد. البته در تمامی زمینه ها قوه قضاییه اقدام می نماید. "( صحیفه نور ، جلد 21 : ص 76 )

این یک تجربه برای سیما بود و این تجارب هستند که باید خط سیر های آینده ما را تقویت کنند اما آیا هنوز صدا و سیما توانسته این تاثیر را عوض کند آیا اگر از نوجوانی یا جوانی بعد از پخش مجموعه تلویزیونی جومونگ یا از دختری بعد از افسانه دونگی چنین سوالی پرسیده شود، چه جوابی خواهد داد؟ آیا توانستیم آنطور که می بایست برای او الگو سازی کنیم یا فقط او را به پای ماهواره کشاندیم یا از تولیدات غیر خودی تغذیه اش کرده ایم. چه میزان از رده های سنی کودک و نوجوان که آیندگان این کشور هستند همت ها و باکری ها را با تاثیر صداوسیما برای جلد دفتر خود انتخاب خواهند کرد و چه میزان جومونگ را؟!

آیا این قصه تکرار شدنی ست؟