آنچه در رمضان باید طلبید!
شما در این ماه، کرامت بخواهید؛ زیرا خداوند آبروی انسان کریم را نمی ریزد و همیشه آن را حفظ میکند. کرامت وصف خاصّ فرشتگان است. فرشتگان، بندگان مکرّمند ، شما هم در کنار سفره کرامت دعوت شده اید؛ سعی کنید، کریم بشوید .
کرامت، یعنی نزاهت از پستی و فرومایگی؛ همه دستورات اسلام به انسان روح کرامت میبخشد چون از ناحیه خدای کریم آمده است. علی (علیه السلام) میفرماید: «من وجد ماءً وتراباً ثم افتقر فأبعده الله» ملت یا فردی که آب و خاک به اندازه کافی داشته باشد و محتاج دیگران شود خدا او را دور کند! این سخن دعوت به تولید و پرهیز از بیکاری است، حضرت، فرد یا گروه بیکار را نفرین میکند و به افراد، روحیه کرامت میبخشد.
باز در نهج البلاغه به طور منطقی استدلال میکند که:
1 ـ آیا خدا پیامبرش را گرامی داشته یا نه؟ عزیزترین بندگان نزد خدا پیامبر است و هیچ کرامت و عزت و حرمتی نبود جز آن که خدای سبحان به پیامبرش عنایت کرد.
2 ـ زندگی پیامبر بسیار ساده بود و بارها ایشان گرسنه می خوابیدند، چه در شعب ابی طالب و چه در جای دیگر؛ و اگر مالی از خدیجه (سلام الله علیها) رسید در راه تقویت اسلام هزینه شد و خود حضرت مصرف شخصی نکردند.
3 ـ یا باید مال و ثروت داشتن کمال و شرافت باشد پس باید گفت خدا پیامبرش را تحقیر کرده که به او ثروتی نبخشیده است و این صحیح نیست. پس بدانید خدا کسی را که با مال او را سرگرم کند اهانت کرده است، او را با مال سرگرم میکند که دیگر سراغ معارف نیاید.
این تحلیل با آنچه در سوره «فجر» آمده منافات ندارد چون در این سوره میفرماید: کسی که مال دارد خیال نکند کریم است و آن کس هم که ندارد تصور نکند حقیر است، نفرمود کسی که مال دارد حقیر نیست؛ و حاصل آنچه در نهج البلاغه آمده این است که: هر کس را خدا به مال سرگرم کند تمام عمرش به صرّافی میگذرد، او بداند که از عنایت خدا دور شده است.
کرامت، یعنی نزاهت از پستی و فرومایگی؛ همه دستورات اسلام به انسان روح کرامت میبخشد چون از ناحیه خدای کریم آمده است. علی (علیه السلام) میفرماید: «من وجد ماءً وتراباً ثم افتقر فأبعده الله» ملت یا فردی که آب و خاک به اندازه کافی داشته باشد و محتاج دیگران شود خدا او را دور کند! این سخن دعوت به تولید و پرهیز از بیکاری است، حضرت، فرد یا گروه بیکار را نفرین میکند و به افراد، روحیه کرامت میبخشد
کرامت، در محدوده اعتباریات دنیایی نیست، هر چه طعم دنیا می‌دهد نه تنها مایه کرامت نیست بلکه موجب دنائت است.
ظاهراً این بیان از امام سجاد (علیه السلام) است که فرمود: در قرآن وقتی سخن از علم و معرفت و توحید باشد صاحبان این نعمت ها را با فرشتگان ذکر میکند و آنگاه که سخن از خوردن و پوشیدن و… است صاحبان آنها را با حیوانات میآورد مثلا ً درباره گروه اول میفرماید: (شهد الله أنّه لا إله إلاّ هو والملائکة وأُولوا العلم) خدا به وحدانیت شهادت می‌دهد فرشتگان و علمای اهل توحید نیز به وحدانیت شهادت میدهند. در این جا علما و دانشمندان را در کنار فرشتگان ذکر کرده است.
اما وقتی سخن از مادیات است میفرماید: ما دستور دادیم آفتاب بتابد، باران ببارد تا باغ شما سرسبز و خرم گردد (متاعاً لکم ولأنعامکم) برای شما و دامهای شما! یا میفرماید: (کلوا وارْعوا أنعامکم) خودتان بخورید، دامهایتان را نیز بچرانید!
اگر انسان بیش از مقداری که برای حفظ آبرو نیاز است عمر خود را صرف دنیا کند ضرر کرده و برای او وبال است. اسلام از طرفی میگوید: دل به دنیا مبند و از طرفی دیگر میفرماید: کریمانه زندگی کن، برای کرامت جامعه اسلامی تولید داشته باش و برای سربلندی خود و جامعه اسلامی تلاش و کوشش کن، دیگران را نیز از دسترنج خود برخوردار ساز.
علی (علیه السلام) پس از آن که به زحمت کند و کاو کرد تا توانست قنات یا چاهی را به جریان بیندازد صیغه وقف را جاری ساخت و فرمود: «هذه صدقة».
یا باید مال و ثروت داشتن کمال و شرافت باشد پس باید گفت خدا پیامبرش را تحقیر کرده که به او ثروتی نبخشیده است و این صحیح نیست. پس بدانید خدا کسی را که با مال او را سرگرم کند اهانت کرده است ، او را با مال سرگرم میکند که دیگر سراغ معارف نیاید
رمضان در نهج البلاغه
برترین وسیله‌ای که متوسلان به خدا به آن توسل می‌جویند ایمان به خدا و پیامبر اوست و جهاد در راه خدا که قلّه رفیع اسلام است و کلمه اخلاص که هماهنگ با فطرت انسانی است و برپاداشتن نماز که حقیقت دین و آئین است وادای زکات که فریضه واجب است و روزه ماه روضان که سپری در برابر عذاب الهی است و حج عمره و... .
در این خطبه ده رکن از ارکان اسلام را توضیح داده‌اند که ششمین رکن روزه است.
وَصَومُ شَهرِ رَمَضَان فَإِنَّهُ جُنَّةُ مِن العقاب. تعبیر جُنَّةُ (سپر) درباره روزه ماه رمضان که یک وسیله مهم دفاعی در میدان مبارزه است به خاطر آن است که سرچشمه اصلی گناهان، وسوسه های شیطان و ابزار شیطان هوای نفس است هنگامی که به وسیله روزه شهوات در کنترل عقل در آیند انسان با این وسیله دفاعی از حملات شیطان محفوظ می‌ماند.
تعبیر جُنَّةُ مِن العقاب در کنار جُنَّةُ مِن النار آمده ، هر دو یک معنا دارند .در حدیث کافی بهه هرحال در فضیلت روزه همین بس که انسان را از جهان بهیمیت به سوی جهان فرشتگان می‌برد و بر بساط قرب خداوند جای می‌دهد.(شرح نهج البلاغه ،آیت الله مکارم شیرازی ،خطبه 110)
فرآوری: محمدی
بخش نهج البلاغه تبیان
منابع :
سایت جامع اخلاق،بیانات آیت الله جوادی آملی پیرامون ماه مبارک رمضان
سایت حوض کوثر
