هم آغوشی با روزگار تجربه
تحولات دوران جوانی به پیری آن چنان تدریجی است که حتی ممکن است خود شخص اصلا متوجه نشود و خود را در مقایسه با افراد مسن تر نه تنها پیر حس نکرده که حتی جوان هم می دانسته است وهمواره سالمند از دیدگاه اطرافیان آشکار تر از چیزی است که به نظر خود شخص می آید.
سالمندی و پیر شدن و با روزگار ضعف هم آغوش گردیدن، یک جریان طبیعی و عمومی در نظام آفرینش است.
انسان نیز خواه ناخواه زندگی را از دوران کودکی و ناتوانی آغاز کرده، مرحله جوانی و قدرتمندی را پشت سر می گذارد و به تدریج با سختی های روزگار پیری و سالمندی دست به گریبان می شود. قرآن کریم، مراحل سه گانه حیات انسان را این گونه بیان فرموده است: «این خدای بزرگ است که، شما را از نطفه ضعیف آفرید و در شرایط ضعف و ناتوانی پرورش داد. بعد دوران قدرت و جوانی به شما بخشید و سپس روزگار ضعف و پیری را برای شما مقررداشت.» بنابراین، دوران سالمندی، مانند دوران کودکی و جوانی، یک سیر طبیعی جهان خلقت انسان و در واقع مرحله پندپذیری، عبرت آموزی و به کارگیری تجارب دوران های گذشته است.
سالمندان، گنجینه هایی گران بها از تجربه های بسیار و اندوخته های گران بارند. این تجربه و اندوخته سالمندان، می تواند راهنما و راه گشای جوانان و کسانی باشد که هنوز در سراشیبی مشکلات زندگی، تجربه ای نیندوخته و اندوخته ای ندارند. چه بسا با مشورت و راهنمایی یک سالمند توانا و مهربان، می توان از بسیاری از ضررها در خانواده و حتی جامعه جلوگیری کرد. از این رو، قشر سالمند جامعه برای جوانان و حتی میان سالان بهترین هادی و راهنما هستند و شایسته است بر توانمندی هایشان ارج نهاد و از تجربیاتشانْ چراغی فراروی راه آینده برگزید.
با سپری شدن بهار با طراوت و مصفّای جوانی، فصلی دیگر از دفتر عمر انسان بسته شده و بهار زندگی، رنگ خزان و پژمردگی می گیرد. در این دورانْ به لحاظ کهولت سن و ضعف بدنی، سالمندان به توجه و رسیدگی بیش تری از سوی فرزندان نیاز دارندو اگر به این نیاز آنان بی توجهی شود، باعث آزردگی خاطرشان می گردد. از طرفی چنین بی توجهی به سالمندان، به عنوان الگویی در ذهن فرزندان نقش می بندد و ممکن است در آینده نیز گریبان گیر خود فرد بشود.
افراد سالخورده منبعی از تجارت ارزشمند هستند که می تواند برای جوانتر ها کاملا مفید باشد و معاشرت و گفت و گو با آنان بسیار مفید است. افراد سالخورده توان جسمی بالایی ندارند، لیکن در بسیاری از فعالیت ها مانند پیاده روی و کارهای ساده می توانند شرکت کنند.
دوران سالمندی، مانند دوران کودکی و جوانی، یک سیر طبیعی جهان خلقت انسان و در واقع مرحله پندپذیری، عبرت آموزی و به کارگیری تجارب
دوران های گذشته است.
آنان همچنین می توانند در فعالیت های ذهنی مثل مطالعه و شرکت در آموزش های مورد علاقه و بازی های فکری مشغول شوند.برای رفع مشکل فراموشی در افراد سالخورده اولا می توان به آنان کمک کرد تا برخی از امور روز مره را که از یاد می برند به خاطر آورند و ثانیا در اختیار گذاشتن یک دفتر یادداشت و قلم در یاد آوری کارهای روز مره به آنان کمک می کند .همچنین شنوایی فرد در این دروه کمتر می شود و نیاز به کمک بیشتری دارد.
نگهداری و پرستاری از سالمند
گاهی تمارض سالمندان نتیجه احساس عدم امنیت است
درست است که مسوولیت ما به عنوان فرزندان در مراقبت از سالمند سنگین‌تر است ولی این مساله به معنی رفع مسوولیت از سایر خواهران یا برادران‌تان نیست. خواهر شما اگر نمی‌تواند در خانه خودش از مادر پذیرایی کند امکان مشارکت او را در خانه خودتان فراهم کنید. اگر مادر دوست دارد خانه‌ای برای خود داشته باشد و زندگی کند در صورت عدم مشکل مالی و اطمینان از توانایی او این شرایط را فراهم کنید. اگر او و یک دوست هم‌صحبت و هم سن، هم خانه شوند چه بهتر چون علاوه بر تامین خواسته او می‌توانید در هزینه‌ها با فرزندان آن سالمند دیگر مشارکت کرده و صرفه‌جویی نمایید...
یادتان باشد مادرتان تمارضی برای وضعیت جسمی خود ندارد بلکه از دست رفتن احساس امنیت اوست که این حالت را سبب می‌شود.
حالت نگرانی و اضطراب در سالمندان و اینکه مدام نگران‌اند مبادا سلامت خود را از دست دهند و محتاج کسی باشند تا حدی شایع است اما اگر می‌بینید که این حالت باعث رنج خود او یا مختل شدن زندگی شما و برنامه‌هایتان می‌شود، بهتر است برای درمان مشکل اقدام نمایید.
روان‌پزشک پس از معاینه کامل در صورت لزوم دارو تجویز می‌کند تا شرایط روحی‌شان بهبود یابد. بسیاری از دردهای جسمی که فرد به صورت مزمن از آنها شکایت دارد علل روان‌شناختی دارند؛ یعنی بدن بیمار چون نمی‌داند چه‌طور عواطف درونی‌اش را بروز دهد، آنها را به صورت علایم جسمی که برای دیگران قابل درک باشد، نشان می‌دهد. این مکانیسم‌های مفید و غیرآگاهانه موجود در بدن ما گاهی یک هشدارند که ما را متوجه می‌کنند به علل اصلی و درونی دردهای آن فرد خانواده توجه بیشتری کنیم. فوت همسر و از دست دادن شرایط مستقل خانه و زندگی برای سالمندان سخت است.
خوب است بدانید تقریبا همه افرادی که مراقبت از سالخوردگان فامیل را بر عهده دارند به درجاتی از حس خشم، اضطراب و افسردگی رنج می‌برند. فشار ناشی از این مراقبت از یک سو، استرس خانه و مسوولیت‌های برآوردن نیاز همسر و فرزندان از سوی دیگر انرژی روانی چنین افرادی را تحلیل می‌برد. اگر چنین است توصیه‌هایی برایتان داریم:
1) اگر شما سلامت جسم و سلامت روان درستی نداشته باشید، نمی‌توانید از سالمندتان حمایت کنید.
2) همواره در برخورد با سالمندتان آرامش خود را حفظ کنید، به خصوص که الگوی بچه‌هایتان هستید. البته بسیاری از ما این‌‌گونه هستیم و فراموش نمی‌کنیم او چه طور همه عمر و جوانی‌اش را بدون منت به پای ما ریخته است.
3) مسوولیت‌های منزل را تقسیم کنید و چه بچه‌ها و چه سالمندتان باید برحسب توان و موقعیت آن را عهده‌دار شوند.
4) اگر نمی‌توانید شرایط استقلال زندگی سالمندتان را مهیا کنید لااقل حتما با ترتیب دادن برنامه ورزشی و یا مشورت با او و ثبت‌نام در گروهی که به آن علاقه دارد مثل کلاس آموزشی با یادگیری مهارتی خاص مانع تحلیل قوای ذهنی او شوید.
سالمندان عمری را صادقانه در راه رفاه و آسایش فرزندان خویش صرف کرده اند و با ایثار و جان فشانی ها، هستی و عمر خود را در راه رشد و تربیت فرزندان در طبق اخلاص گذاشته اند؛ از این رو لازم است که به عنوان اولین مرحله تشکّر و قدردانی، از سوی فرزندان مورد تکریم و احترام قرار گیرند. یکی دیگر از موارد تکریم، مشورت با آنان و ارج نهادن به نظراتشان در مسائل مختلف است. تا بدین وسیله، هم سالمندان مورد توجه و احترام قرار گیرند و هم نسل جوان و میان سالِ جامعه، با بهره گیری از وجود پر برکت آنان و استفاده از تجربیات گران بهای ایشان، در جاده پرپیچ و خم زندگی کم تر دچار مشکل شوند.
فرآوری: کهتری
بخش خانواده ایرانی
منابع:
دکتر مهشید فروغان/ سلامت
فاطمه محمّدی-گلبرگ :: مهر 1382، شماره 43
سامانه اطلاع رسانی شبکه پزشکی کشور
مقالات مرتبط :
