ممیّزی کتاب‌های دینی 1 اشاره: نظارت و ممیّزی کتاب در وزارت ارشاد از جمله مباحثی است که همیشه موافقان و مخالفان زیادی داشته است. عده‌ای وجود ممیّزی را امری واجب و ضروری دانسته و گروهی دیگر آن را مضر دانسته و اعتقاد دارند ممیّزی باعث دل‌زدگی و همچنین اعمال سلیقه‌های شخصی از طرف مسوولین مربوطه خواهد شد.
"علی اوجبی" (سردبیر کتاب ماه دین) در یادداشت زیر به بررسی ممیّزی، در حوزه‌ی کتاب‌های دینی پرداخته است:
افرادی مانند اندیشمندان و علمای حوزه دین و مولفان و نویسندگان باید به دانش روز و زبان عرضه‌ی آموزه‌های دینی و قرآنی مسلط شوند تا جایی‌که بتوانند به شبهات پاسخ مناسب دهند و نیاز روز جامعه علمی قرآنی و دینی و مخاطب را دریافته و بر طبق آن به تألیف کتب دینی و قرآنی دست بزنند.
به نظر می‌رسد پایین بودن سطح کتاب‌های قرآنی و دینی، مواجه نبودن با کتاب‌های برجسته در این حوزه و کمبود تحقیقات جدید در حوزه قرآن‌پژوهی و دین‌پژوهی ارتباطی با اداره کتاب و بخش ممیزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نداشته باشد، زیرا در واقع وظیفه اداره کتاب بررسی آثار است و آثاری که حداقل ویژگی‌های کتاب را دارا هستند، اجازه چاپ را دریافت می‌کنند؛ البته در حوزه قرآنی و دینی حساسیت بیشتر است و کارشناسان کتاب‌ها را از این جهت که مخالف با ارزش‌های قرآنی و دینی و ضرورت‌های این حوزه نباشند، نیز بررسی می‌کنند.
هم‌اکنون نیز در حوزه دینی و قرآنی در این اداره از کارشناسانی صاحب‌نظر که خود از مولفان هستند و از استادان حوزه و دانشگاه محسوب می‌شوند، استفاده می‌شود
طبق قانون، کتاب‌های قرآنی و دینی اگر مخالف با ارزش‌های دینی نباشند، ضد آن را ترویج ندهند و تحریف و بدعت نیز نداشته باشند، باید مجوز چاپ بگیرند.
نازل بودن کتاب‌ها تنها اختصاص به کتاب‌های حوزه قرآن و دین ندارد، بلکه در بین سایر حوزه‌های نشر نیز شیوع یافته است؛ برای مثال در حوزه شعر نیز کتاب‌های نازل بسیاری به چاپ می‌رسد و این هیچ ارتباطی با اداره کتاب ندارد، بلکه مولفان و ناشران ضعیف عمل می‌کنند. همین حالا هم که ممیّزان حداقل‌ها را در نظر می‌گیرند و مجوز چاپ می‌دهند با موجی از اعتراض‌ها مواجه هستند و باید درنظر گرفت با سخت‌گیری بیشتر و تنها مجوز دادن به کتاب‌های ایده‌آل با چه موجی از مخالفت مواجه خواهند شد.
این درست است که در اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید از کارشناسان خبره استفاده شود، اما باید توجه داشت که هم‌اکنون نیز در حوزه دینی و قرآنی در این اداره از کارشناسانی صاحب‌نظر که خود از مولفان هستند و از استادان حوزه و دانشگاه محسوب می‌شوند، استفاده می‌شود.
تشکیل کارگروه بررسی و ممیزی کتاب‌های دینی و قرآنی زمانی ضرورت تشکیل دارد که به این نکته برسیم که در اداره کتاب کارشناسان خبره این فن استفاده نمی‌شود، در وضعیت فعلی با توصیفاتی که گفته شد، ضرورتی برای تشکیل آن وجود ندارد.
افرادی مانند اندیشمندان و علمای حوزه دین و مولفان و نویسندگان باید به دانش روز و زبان عرضه‌ی آموزه‌های دینی و قرآنی مسلط شوند تا جایی‌که بتوانند به شبهات پاسخ مناسب دهند
این مسأله که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بخشی از ممیزی را به ناشران بسپارد تا هم انتقادات وارده کمتر و وضعیت کتاب‌ها مناسب‌تر شود، موضوعی خوبی است، اما در صورتی‌که این مقولات ضابطه‌مند شود، ملاک‌های قاعده‌مند و منضبطی ارائه شود و اداره کتاب ناشرانی را که توانایی لازم داشته باشند شناسایی کند، هیچ اشکالی نخواهد داشت.
هرچند که اگر قرار باشد بخشی از ممیزی را به بخشی از ناشران واگذار کنند، با انتقادات بیشتری روبرو خواهیم شد؛ انتقاداتی از قبیل اینکه عدالت برقرار نشده، این ناشر توانایی ندارد و یا ناشران دولتی را ترجیح می‌دهید.
هر چه معیارهای ممیزی شفاف‌تر باشد و ناشران و نویسندگان با اصول و معیارهای ممیزی بیشتر آشنا باشند خود را بیشتر بر آن منطبق می‌کنند و کمتر با مشکل مواجه خواهیم شد، چرا که بخشی از مشکلات فعلی ناشی از نبود آگاهی ناشران و نویسندگان از معیارهای ممیزی کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
ادامه دارد...
منبع: خبرآنلاین گروه کتاب تبیان - امیر مقیمی
