شراب و به طور کلى«مسکرات»از بزرگترین بلاهاى خانمان برانداز جامعه بشرى بوده و هست.در نکوهش این سم مهلک،همین اندازه کافى است،که با بزرگترین سرمایه بشر و مایه امتیاز او از سایر جانداران،که همان«عقل و خرد»است،سر جنگ و مبارزه دارد.سعادت انسان در پرتو خرد تامین مىگردد،فرق انسان با سائر جانداران در همان قواى فکرى است،و«الکل»دشمن بزرگ آن به شمار مىرود.از این نظر،جلوگیرى از نوشیدن مشروبات الکلى یکى از برنامههاى پیامبران آسمانى بوده است.همچنین شراب،در تمام شرایع آسمانى محکوم به تحریم بوده است.*کتاب مقدس در این باره چه می گوید؟ بالاترین الویت در زندگی مسیحیان می باید جلال دادن خدا باشدتجلی این ارزش می باید از قلب بجوشد و در انتخابهای ما ظاهر شود.برای مسیحیان اقتدار نهایی برای انتخاب چیزی باید بر اساس کلام خدا باشد. زمانی که بر اساس قانون کلام خدا تصمیمی می گیریم، در حقیقت احترام گذاشتن به او و نشان دهنده محبت ما به اوست در اینجا به چند قانون تصمیم گرفتن در نور کلام خدا می پردازم. من آنها را در مورد مسیحیت و نوشیدن الکل استفاده خواهم کرد ولی می توانند در باره هر مورد دیگری در عمل در زندگی مسیحی نیز استفاده شوند.نوشیدن الکل و حکم مستقیم آن در کتاب مقدسدر خیلی از قسمتهای کتاب مقدس مستی به عنوان یک گناه محکوم شده است. پولس فرمان می دهد که نباید مست شراب شویم بلکه از روح القدس پر شویم. باید با روح القدس کنترل شویم نه با الکل یا چیز دیگری. به ما حکم شده که هشیار بوده و از اثرات مستی خودداری کنیم. در تلاش ما برای جلال خدا، زمانی که قوانین کلام خدا را در تجربیات زندگی روزانه خود بکار می بریم، افکار ما باید پاک و حساس بوده باشد. می گوید که ما بایستی "چنان رفتار کنیم که شایسته کسانی باشد که در روشنائی روز بسر میبرند و از عیاشی و مستی بپرهیزیم." نوشیدن الکل و اصول حکیمانه از کتاب مقدسکتاب مقدس اخطار می دهد که نوشیدن الکل می تواند بر سلامتی فکر ما تاثیر بگذارد. به کاهنان هشدار داده شده بود که هنگام ورود به معبد شراب یا نوشیدنی قوی ننوشند . سوگند شخص نذیره بشرط دوری از شراب و نوشیدنی قوی می شد به رکابی ها دستور داده شده بود که از فرمان پدرانشان اطاعت کنند و شراب ننوشند. کتاب مقدس همچنین در مورد طبیعت اعتیاد آور الکل هشدار می دهد." مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می شود؟ آن کیست که دایم نزاع به پا می کند و می نالد، بی جهت زخمی می شود و چشمانش تار می گردد؟ کسی که دایم شراب می خورد و بدنبال میگساری می رود. پس فریفته شراب شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می رود؛ زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. در کتاب اشعیا اعلام شده که مستان افرایم با شراب شکست خوردند. *اسلام دراین باره چه میگوید در شبه جزیره عربستان، میخوارگى به صورت یک بلاى عمومى،یک بیمارى واگیر درآمده بود،که مبارزه قطعى و اصولى با آن نیاز به طول زمان داشت.امکانات محیط و شرائط و احوال عموم عرب نیز اجازه نمىداد که پیامبر خدا،بدون مقدمه آن را تحریم نماید،بلکه ناچار بود بسان یک طبیب،تدریجا مزاج جامعه را آماده سازد تا مبارزه قطعى و نهائى صورت پذیرد. از این نظر آیههاى چهارگانهاى که پیرامون ابراز انزجار از شراب نازل گردیده استیکنواخت نیست،بلکه از مرحله ابتدائى شروع شده تا آنجا که به صورت قطعى تحریم آن را اعلام کرد. دقت در این آیهها روش تبلیغى پیامبر خدا را به ما مىآموزد.شایسته است گویندگان و نویسندگان زبردست از این شیوه پیروى نمایند،و مبارزه با آلودگیهاى اجتماعى را از همین راه تعقیب کنند. شرط اساسى مبارزه با یک کردار ناشایست،در مرحله نخستبیدار کردن افکار و توجه دادن جامعه به مضار و مفاسد آن است.تا آمادگى روحى و انگیزه باطنى در جامعه نباشد،مبارزه اصولى با یک کردار ناشایستبه طورى که خود مردم ضامن اجراء آن باشند امکانپذیر نیست. از این نظر،قرآن در نخستین بار،در اجتماعى که میخوارگى جزء زندگى آنها بود. ساختن شراب از خرما و انگور را با«رزق حسن»(روزى نیکو)مخالف دانسته و از این طریق هشدارى به افکار خفته داده است.چنانکه مىفرماید:«و من ثمرات النخیل و الاعناب تتخذون منه سکرا و رزقا حسنا»: «شما اى مردم!از خرما و انگورهم مایع مست کننده و هم رزق نیکو به دست مىآورید».قرآن،براى نخستین بار گوشزد نمود که ساختن شراب از آنها،ارتزاق نیکو نیست،بلکه«ارتزاق حسن»آنست که آنها را به همان صورت انگور و خرما مصرف نمائید. این آیه تکانى به افکار داد،و مزاج آلوده را آماده کرد که پیامبر بتواند پس از آن،لحن خود را شدیدتر کند و به وسیله آیه دیگر اعلام کند که نفع جزئى(مادى)شراب و قمار در برابر آن همه مضار ناچیز است.و این مطلب را با آیه یاد شده در زیر بیان نموده است: «یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس و اثمهما اکبر من نفعهما» .«از حکم شراب و قمار از تو سئوال مىکنند،در پاسخ آنها بگو که اگر چه در قمار و شراب استفاده جزئى مادى است ولى ضرر و گناه آنها بیشتر است»بدون شک،مقایسه سود و زیان از طریق برترى زیان بر سود،تنها براى مردم اندیشمند و آگاه،در ایجاد انزجار کافى است،ولى توده مردم تا نهى صریح نباشد با این شیوه از بیان،از ارتکاب عمل ناشایستخوددارى نمىنمایند. حتى«عبد الرحمان عوف»،با اینکه آیه فوق نازل شده بود،ضیافتى ترتیب داد و شرابى سر سفره حاضر نمود.حضار پس از نوشیدن شراب به نماز ایستادند.یکى از آنها آیه را در نماز غلط خواند به طورى که معنى را دگرگون ساخت، این جریانها مزاجها را آماده نمود تا شرایط و اوضاع اجازه دهد که شراب لااقل در شرائط و حالات خاصى تحریم گردد.از اینرو،صریحا اعلام گردید که هیچ فرد مسلمان حق ندارد که با حالت مستى نماز بگزارد،و این تشریع الهى با این آیه اعلام گردید: «لا تقربوا الصلوة و انتم سکارى حتى تعلموا ما تقولوا» یعنى در حال مستى نماز نخوانید تا بدانید چه مىگوئید. تاثیر این آیه به حدى بود که گروهى،براى همیشه میخوارگى را ترک گفتند و منطق آنها این بود،که چیزى که به نمازتان زیان مىرساند،باید مطلقا از برنامه زندگى حذف گردد. ولى گروه دیگر همچنان دست از کردار خود برنداشته بودند،حتى یک نفر از«انصار»با توجه به آیه یاد شده،در ضیافتى که ترتیب داده بود،میهمانان پس از صرف شراب،به جان هم افتاده و سر و دست همدیگر را شکستند،سپس شکایتحضور رسول خدا آوردند.خلیفه دوم که تا آن روز شراب مىخورد،به گمان اینکه آیات گذشته کافى براى تحریم قطعى شراب نیست،دستبه دعاء برداشت،و گفت«اللهم بین لنا بیانا شافیا فى الخمر»یعنى بارالها بیان صریح و قانعکنندهاى براى ما نازل فرما. ناگفته پیداست که این گونه پیشامدهاى ناگوار،محیط را آماده پذیرش قطعى تحریم شراب ساخت.از اینرو،حکم صریح و نهائى حرمتشراب چنین نازل گردید: «یا ایها الذین آمنوا انما الخمر و المیسر و الانصاب و الازلام رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه لعلکم تفلحون» اى افراد با ایمان!شراب و قمار و بتان و«ازلام»(یک نوع بختآزمائى بود)پلید و نجساند،همگى از آنها اجتناب ورزید شاید رستگار شوید. این بیان بلیغ و اکید باعثشد که کسانى که تا آن روز به بهانه نبودن بیان قطعى،بادهگسارى مىکردند،از میخوارگى دورى جویند.در کتابهاى سنى و شیعه وارد است که خلیفه دوم پس از استماع آیه فوق چنین گفت:«انتهینا یا رب»یعنى دورى و اجتناب خود را از این وقت!اعلام مىداریم. *بعد از قران، احادیث وروایات زیادی در مورد مسکرات وشاربین خمر از پیامبر اسلام (ص) وائمه معصومین علیه السلام رسیده است که به بعضی از انها هشاره میشود.پیامبر اسلام (ص) میفرمایند شرابخوار، شرابساز و عصارهگیر شراب، همه در دوزخ خواهند بود و همچنین شرابفروش، خریدار، باربر، تحویلدار و استفادهکننده از سود شراب براى امور زندگى، همگى در ننگ و گناه آن به طور مساوى شریکند. هان! هر که شراب را براى دیگرى خریدارى کند یا از جانب او بفروشد، نزد خداوند نماز، روزه، حجّ و عمره او پذیرفته نیاید مگر آنکه توبه نماید و اگر پیش از توبه بمیرد، بر خداوند است که به ازاى هر جرعهاى که در دنیا از آن نوشیده است، نوشابهاى از چرک و کثافات جهنّم به او بنوشاند.قال رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله: ملعون من جلس على مائدة یشرب علیها الخمر. رسول اکرم (ص) فرموده: مطرود از رحمت حق است کسى که در کنار سفرهاى بنشیند که در آن شرب خمر مىشود.عن الرّضا علیه السّلام قال: انّ اللَّه تعالى حرّم الخمر لما فیها من الفساد و بطلان العقول فی الحقائق و ذهاب الحیاء من الوجه ... و هو یورث مع ذلک الدّاء الدّفینحضرت رضا علیه السّلام فرموده: خداوند شراب را حرام کرده براى آنکه منشأ فساد اجتماعى است. عقل را از درک حقایق بازمىدارد، حیا را از روى شرابخوار مىبرد و در مواجهه با مردم، شرم نمیکند و با این همه باعث بیمارى نهانى در اعضاء داخلى بدن مىشود. امام باقر (ع) در باره علت حرمت شراب میفرماید:انّ مدمن الخمر کعابد وثن و یورثه الارتعاش و یهدم مروّته و تحمله على التّجسّر على المحارم من سفک الدّماء و رکوب الزّنا دائم الخمر مانند بتپرست است. کسى که بطور مداوم و پىگیر میگسارى کند مبتلا برعشه مىشود، سجایاى اخلاقى و مردانگیش نابود میگردد. شراب چنان آدمى را در گناه جسور میکند که از خونریزى و زنا باک ندارد.19*عوارض مشروباز دیدگاه ائمهعن الرّضا علیه السّلام: الخمر تورث انفساد القلب و یسوّد الاسنان و یبخّر الفم حضرت رضا علیه السّلام فرموده است: شراب باعث عوارض قلبى است و در آن ضایعاتى بوجود مىآورد. شراب دندانها را سیاه و دهان را متعفن و بد بو میکند.و عنه علیه السّلام: ... و هو یورث مع ذلک الدّاء الدّفین. و نیز فرموده است: مشروبات الکلى علاوه بر تمام زیانها باعث ایجاد بیماریهاى نهانى در اعضاء داخلى بدن است.عن الرّضا علیه السّلام قال: انّ اللَّه تعالى حرّم الخمر لما فیها من الفساد و بطلان العقول فی الحقائق و ذهاب الحیاء من الوجه حضرت رضا علیه السّلام فرموده: خداوند شراب را حرام کرده است براى آنکه شراب مایه فساد است. بعلاوه عقل را از درک حقایق ساقط میکند و آدمى را در مواجهه با مردم بىشرم و حیا مینماید.*جایگاه اجتماعی شاربین خمر ازدیدگاه ائمهعن الرّضا علیه السّلام: لا تجالس شارب الخمر و لا تسلم علیه حضرت رضا علیه السّلام فرموده: همنشین شرابخوار مباش و باو سلام مکن.قال ابو عبد اللَّه علیه السّلام: من زوّج کریمته من شارب الخمر فقد قطع رحمها امام صادق علیه السّلام فرموده: هر کس دختر خود را به شرابخوار بدهد با این عمل رحمیت او را قطع کرده است.عن النّبىّ صلّى اللَّه علیه و آله: من زوّج کریمته من شارب الخمر فکانّما ساقها الى الزّنا رسول اکرم (ص) فرموده است: هر کس دختر خود را به همسرى شارب الخمر درآورد مانند آنست که وى را به راه زنا و بىعفتى سوق داده باشد.وازاین قبیل احادیث که بسیار فراوان در کتب حدیثی ما در مذمت شراب ومسکرات بیان شده است اما با گذشت حدود 12تا 14 قرن از زمان ائمه با پیشرفت علم، پزشکان ومتخصصان با تحقیقاتی که انجام داده اند به مضرات مسکرات والکلها پی برده اند ودنبال راههایی هستند تا مردم را با اسیبهاومشکلات مسکرات والکلها اشنا کرده واز مصرف ان برحذر کنند . *مضرات مشروبات الکلی یکی از گناهان کبیره از نظر دین اسلام خوردن مشروبات الکلی مییاشد که در این جا به برخی مضرت جسمانی مشروبات الکلی که با طب نوین به اثبات رسیده است اشاره می کنیم :1-الحدیت-روایات تربیتى، ج2، ص: 160زیانهای الکل بر مغز و اعصاب : اثر اصلی عمده و کوتاه مدت الکل بر سیستم اعصاب مرکزی است. مصرف نوشابه های الکلی در ابتدا موجب نوعی آرامش و رها شدن کاذب و افراطی می گردد. ولی پس از مدتی اثرات واقعی آن از جمله : ناهماهنگی در حرکات عضلات، اختلال در تصمیم گیری، حالت تهاجمی و پرخاشگری، درهم و برهم حرف زدن، سوزش قلب، پرحرفی، دوتا دیدن اشیا و افراد، و افزایش ادرار میباشد. شایع ترین اختلال سیستم عصبی در الکلیسم مزمن آسیب قرنیه و اعصاب چشم است.2- زیان های الکل بر استخوانها :بررسی گروهی از پژوهشگران نشان داده است که مشروبات الکلی سبب ضعیف شدن و شکستگی استخوانها می شود و استخوانهای شکسته در طولانی مدت به سختی درمان خواهند شد.پزشکان می گویند مصرف مشروبات الکلی به تدریج مانع کار بافتهای استخوان ساز میشود و در ظی چند سال استخوانها صدمه می بینند و همچنین مصرف این مشروبات سبب کشیدگی تاندونها می گردد.3-- زیان های الکل بر کلیه : یکی از اطبا معروف انگلیس می گوید : اشخاصی که مبتلا به امراض کلیه می شوند 5/87درصد آن به واسطه مشروبات الکلی است. مشروبات الکلی میزان ادرار را زیاد کرده و سبب تورم بعضی اعضا چون شکم و پاها و پلک های چشم می گردد. کسانی که به طور مزمن الکل مصرف می کنند در معرض خطر بالای نارسایی کلیه و کبد هستند moonshine می تواند برای کلیه شما بسیار مضر باشد زیرا حاوی سرب است و این عنصر برای کلیه ها مسمومیت زاست.4-- زیان های الکل بر گردن :در اثر استعمال الکل و مخصوصا آب جو گاهی پی گردن زیاد و محتاج به عمل جراحی میگردد.5- زیان های الکل بر کبداز کارهای مهم کبد تجزیه و خنثی کردن سمومی است که به داخل آن راه پیدا میکند اما متاسفانه در برابر سم الکل اثری ندارد و این الکل است که قدرت تحریک خود را روی کبد نیز اعمال می کند. برخلاف سائر مواد مغذی انرزی زا (پروتئین، قند و چربی) الکل فقط به عنوان یک ماده سوختنی توسط سلولهای کبدی بکار میرود. به طور طبیعی کبد چربیها را میسوزاند. وقتی الکل مصرف میشود چربیها نمیسوزند بلکه در کبد ذخره شده و یا وارد خون میگردد. در تیجه چربیهای بالقوه زیان آور در دستگاه گردش خون افزایش می یابد یا احتمال آسیب کبدی وجود دارد. مصرف الکل میتواند موجب بالا رفتن فشار خون، وارد شدن آسیب به عضلات قلب و سیروز و هپاتیت کبدی گردد. الکل میتواند خطر ابتلا به سرطان دهان، حلق و مری را افزایش داده و باعث آسیب زدن به دیواره معده و روده گردد. آسیب وارده به معده و روده میتواند در نهایت موجب تضعیف جذب قدرت مواد مغذی توسط بدن شود.اگر به دلیل کالری زایی الکل مصرف غذا کاهش یابد، سوء تغذیه نتیجه خواهد شد. مصرف الکل نوعی سرحالی و نشاط در فرد ایجاد میکند که اشتها و میل به غذا را در فرد کاهش میدهد.با تداوم مصرف الکل سلولهای کبد دیگر قادر به استفاده از ویتامین D نیستند در حالی که این ویتامین برای سلامتی استخوانها، دندانها و برای تولید چندین هورمون ضروری میباشد. لذا مصرف الکل بر فرآیندهای داخلی بدن تأثیر سوء میگذارد.6- تاثیر مشروبات الکلی بر گردش خون : متخصصان می گویند الکل به همان شکل خالص، بدون آنکه تغییر ماهیت دهد وارد خون می شود و دستگاه گردش خون در معرض آسیب آن قرار می گیرد. گلبول های سفید خون را که به منزله سربازان مدافع بدن در مقابل میکروب ها می باشند را از بین می برند و هموگلوبین خون را که محتوای آهن می باشد نابود و بدن را دچار کم خونی عجیبی مینماید.یکی از عوارض تجزیه الکل در بدن تخریب ویتامین B6 میباشد. در نتیجه این تخریب فرد ممکن است دچار کم خونی، خستگی، تمرکز ضعیف، سستی و بیحالی گردد.الکل یک ماده ادرار آور است و میتواند سبب کم آبی سلولهای بدن شود. با دفع ادرار، همراه با آب، ویتامینها و مواد معدنی از جمله ویتامینهای B، C، منیزیم، کلسیم، روی و پتاسیم از بدن خارج میشوند. با مختل شدن عمل جذب اسید فولیک، به علت مداخله الکل در سوخت و ساز ویتامینها، از دریافت این ویتامین توسط بافتهای بدن جلوگیری میشود. کمبود اید فولیک موجب کم خونی، سستی و بیحالی و ضعف جسمی و روحی گردد.7- مشروبات الکلی باعث اختلال در هضم غذا :لکل مواد غذایی را سفت و سخت می سازد چنانچه اگر گوشتی را در مقداری الکل بیاندازیم مانند چرم میشود و در این حالت معلوم است که چه به سر معده می آید به علاوه الکل شیرهای معده را کم و نامرتب و فاسد می سازد و اجازه نمی دهد روی غذا تاثیر کند و غذای هضم نشده سربار معده میماند همچنین الکل اشتها را ازبین می برد.8- مشروبات الکلی عامل جنون است، آمار دقیق تیمارستان ها نشان می دهد که عامل تکثر دیوانگان کسانی هستند که سالهای دراز عمر خود را با میخوارگی و مستی بسر برده اند به موجب یک آمار در یک خانواده در آمریکا هفت نفرشان ابله و احمق بودند که پدر و مادرشان الکلی بوده اند.دکتر پارکر که یکی از دکترهای مشهور نیویورک به شمار می رود گفته است که نصف حوادث دیوانگی و سفاهت به واسطه مشروبات است.طبق آماری که در سال 1902 میلادی در انگلستان گرفته شده بود افرادی که در اثر خوردن مشروبات الکلی مبتلا به جنون و دیوانگی گردیده اند به این ترتیب است :2249 نفر مرد و 976 نفر زن.طبق تحقیقات در انگلستان دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که تقریبا 95 درصد از دیوانگی افراد جامعه در انگلیس به علت اعتیاد به الکل است9- آپنه ی خوابنام آپنـه از لغت یونانی apnea گرفته شده است . در این اختلال تنفس به طور مکرر در طول خواب قطع شده و مجدداً شروع می شود. قطع تنفس ممکــن است برای مدت ١٠ الی ٢۵ ثانیه طول بکشد و باعث کاهش فشار خون و نرسیدن اکسیژن به مغز گردد . در طول آپنه با دهانی خشک، بدنی عرق آلود و سردرد از خواب بیدار می شوید . این بیدار شدن های متوالی نمی گذارند بیمار به خـواب عمیـق فرو رود و بـرای همیـن این افـراد روز بعـد را بـاخستگی و خواب آلودگی شدید سپری می کنند . آپنه خواب دو نوع است : آپنه خواب بازدارنده و آپنه خواب مرکزی . نوع اول زمانی رخ می دهـد که بافتهای اطراف گلو درضمن خواب شل شده و روی هم می‌افتند و باعث انسداد میشوند. و نوع دوم زمانی اتفاق می افتد که مغز شما نمـی توانـد به ماهیچـه هــایی کـه تنفـس را کنـترل می کننـد پیـام بفرستد . هر حمله آپنه چندین ثانیه طول میکشد، این فرد در طول 8 ساعت خواب خود بارهادچار قطع شدن تنفس میشود و همین امر سبب کاهش اکسیژن رسانی به بافتها به صورت مزمن‌خواهد شد که میتواند در آینده سبب بروز انواع و اقسام عوارض علی‌الخصوص افزایش فشار خون و حملات قلبی شـود و جان بیمار راتهدید می کندعواملی که خطر این مشکل را افزایش می دهند سیگار کشیدن، استفاده از الکل، و قرص‌های خواب است10- استرس و افسردگیارتـباطهای بین سلولهای عصبی تداخل کرده و فــعـالـیـتگـذرگاه های مـحـرک عـصبـی را ســرکـوب و گـذرگاه هـایبازدارنده عصبی را افزایش می دهـد. در کـل یک سرکوبگردستگاه عصبی می باشد. اتساع مردمک چشم، افزایش ضـربان قـلب، بـی خـوابـی، تـهـوع و اسـتفراق، سرگیجه،احـساس بـی قـراری، خستـگی و اضطراب، جـریـان خـون ســطحی افزایش یافته که موجب تعریق بدن میـشود امـاجریان خون عضلانی را کاهش داده و موجب درد عضلانی میـگردد. اعتـماد بنفس و شجاعت فرد افزایش می یـابـد.کنترل رفتاری کاهش یافـتـه و مـمـکن اسـت فرد دست به عملی زده و یا حرفی بزند که بعدا پشیمان گردد.. تـعادل بدن کاهش می یابد، قوه تشخیص فرد کاهش می یابد، واکنش های کند به محرکات. چـون سبب دفع آب بدن میگردد، ایجاد تشنگی و نیاز به دفع ادرار افزایش مییابد 11- تاثیر مشروبات الکلی بر بینایی مصرف الکل بر بینایی تآثیر میگذارد. سلولهای چشم به طور طبیعی برای حفظ بینایی نیاز به ویتامین A دارند. با نوشیدن الکل این ویتامین برای تبدیل الکل به انرژی مصرف میشود و در اثر کمبود آن، هنگام شب، دید چشم دچار اختلال شده و تار میگردد. . مـیـدان دیـد فرد کاهش یافته و گویی دچار نزدیک بینی می گـردد و تنـها اشـیـاء و افراد نزدیک بخود را دیده و به آنها توجه میکند.12- اثرات بلند مدت الکلاز دست دادن حافظه، تغییر شخصیت، اختلال در سیستم عصبی،مشکلات پوسـتـــی، اسهال، سوء تـغـذیـه، مشـکـلات مـالی و خـانـوادگـی، رفتـار خـشونت آمـیــز، اضـطـراب و افسردگی شدید ، آسیب دائمی به کبد و مغز، سرطان سیـنه، حنجره، لب و مری، سقط جنین، ناباروری، بی میلی جنسی، زخم معده، فشـار خــون بالا و سکته قلبی، کم خونی، تورم کبد، اختلال در سیستم ایمنی بدن،خود کشی. *هشدار نسبت به مضرات مصرف مشروبات الکلی در جوامع غربی پزشکان انگلیسی هشدار دادند که به علت مصرف مشروبات الکلی در این کشور میزان ابتلا به بیماریهای کبدی و همچنین سایر بیماریهای مربوط به مصرف الکل بویژه در میان جوانان بشدت افزایش یافته است .به گزارش واحدمرکزی خبر از لندن , 500 پزشک انگلیسی باامضا و ارسال نامه ای به اداره نخست وزیری انگلیس خواستار اعمال محدودیت بر مصرف مشروبات الکلی در جامعه شدند. آنها همچنین از دولت خواستند تا هشدارهای رسمی بهداشتی را درباره مضرات مصرف الکل منتشر کنند.آمارهای وزارت بهداشت انگلیس حاکی از آن است که در خلال 30 سال گذشته نرخ مرگ و میر ناشی از مصرف الکل درمیان مردان 45 تا 54 ساله 400 درصد افزایش یافته است و در همین مدت زمانی این نرخ برای زنان 300 درصد رشد داشته است .درحال حاضر سالانه بیش از 4 هزار زن و مرد انگلیسی به علت ابتلا به بیماریهای کبدی فوت می کنند و پزشکان از پیامدهای وخیم مصرف مشروبات الکلی در میان جوانان بشدت نگران هستند.این 500 پزشک در نامه خود درخواست کرده اند تا هشدارهایی مشابه هشدارهایی که هم اکنون بر روی بسته های سیگار نوشته شده و نسبت به مضرات مصرف توتون اعلام خطر می کند , برروی بطریهای مشروبات الکلی نیز درج شود.پزشکان در هشدار خود افزودند که مصرف گاه به گاه مشروبات الکلی نیز به شدت خطرناک است بطوریکه نیمی از کسانی که به بیماریهای سیروز کبدی یاسایر بیماریهای کبدی پیش رفته مبتلا هستند , هر از چندگاهی مشروب می نوشند.درهمین حال یک سخنگوی وزارت بهداشت انگلیس اعلام کرد دولت درحال تدوین یک استراتژی ملی کاهش خطرات الکل است که در چندماه آینده منتشر می شود.*تاثیر نوشیدن مشروبات الکلی در دوران بارداری تاثیر نوشیدن مشروبات الکلی در دوران بارداری بر روی هوش کودکان ایسکانیوز ـ پژوهش‌ها نشان میدهد، نوشیدن مشروبات الکلی در دوران بارداری در کم شدن هوش کودکان موثر خواهد بود.به گزارش سرویس علمی پژوهشی ایسکانیوز، به نقل از پایگاه اینترنتی دانشگاه PITRSBURGH محققان اظهار کردند: حتی زنانی که در 3 ماهه اول بارداری به مصرف مشروبات الکلی می‌پردازند. کودکان آنها در سن 10 سالگی با مشکلات هوشی و شناختی مواجه خواهند شد و هرچه زنان در این دوران بیشتر به مصرف مشروبات الکلی بپردازند، کودکان آن ها در آینده با مشکلات هوشی زیادتری در محیط مدرسه و برقراری رابطه با اطرافیان خود مواجه خواهند بود. پژوهشگران توصیه می‌کنند، مادران در دوران بارداری از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنند، زیرا عوارض بسیاری در سلامت آنها و کودکانشان خواهد داشت.امروزه آمار نشان می دهد مرگ کودکانی که والدین آنها مشروبات الکلی می نوشند بیشتر از سایر کودکان است که بر اثر سایر امراض از بین می روند و اطفالی که از پدران شراب خوار به وجود می آیند غالبا ضعیف علیل و غالبا به تشنج های شدید مبتلایند و قدرت دفاعی آنها در مبارزه با مشکلات زندگی ناچیز است و در برابر عفونت های مختلف بسیار حساسند، نقص بدنی انحراف ستون فقرات کر و لالی عوارض ناشی از غده تیروئید و همچنین ضایعات مغزی مانند عقب ماندگی رشد نکردن ماهیچه ها دیوانگی های حاد و غیره در آنان فراوان دیده می شود.*اثرات مخرب مصرف توام الکل و دارو در اینجا می خواهیم راجع به تاتثر متقابل مصرف این نوشابه ها هنگامی که در حال مصرف دارو هستیم صحبت کنیم. بله این واقعیت دارد که بسیاری از داروهایی که پزشکان برای بیماران خود تجویز می کنند در مقابل الکل از خود واکنش های نا مناسب نشان می دهند و احتمال بیشتر شدن بیماری یا بوجود آمدن جراحت های جدید را افزایش می دهد. بررسی های انجام شده نشان میدهد که دست کم 25 درصد از پذیرش فوریت های پزشکی در ایالات متحده به این مسئله مربوط می شود. همچنین آمار نشان می دهد که درصد بالایی از مرگ و میرهای اورژانسی بخاطر مصرف توام نوشابه های الکلی با انواع مواد مخدر می باشد. در ایالات متحده بیش از 2800 نوع داروی متداول وجود دارد که معمولا" پزشکان آنها را برای بیماران خود تجویز می کنند، همچنین آمار نشان می دهد پزشکان حدود 14 بیلیون نسخه دارو در سال برای مردم در ایالات متحده تجویز می کنند. با کمال تاسف باید گفت که در آمریکا حدود 70 درصد از مردم بالغ گه گاه الکل مصرف می کنند و 10 درصد از مردم نیز بصورت روزانه به مصرف مشروبات الکلی می پردازند. در این میان آمارهای گرفته شده از بیمارستان ها و مراکز درمانی نشان می دهد که بدن 60 درصد مردان و 30 درصد زنان در جامعه مصرف کننده الکل، از خود نسبت به مصرف الکل واکنش نشان میدهند. کافی است این آمار ساده را با حالتی که دارو نیز مصرف شود ترکیب کنید خواهید دید که رقم اعلام شده برای فوریت های پزشکی (25%) کاملا" منطقی و صحیح می باشد. مشکل بزرگ دیگر در ایالات متحده آن است که بر اثر مصرف بیش از حد الکل، سالخوردگان بتدریج نیاز به ترکیب الکل با سایر مواد مخدر را پیدا می کنند و به این ترتیب به خطرات احتمالی که می تواند گریبانگیر آنها شود می افزایند. با وجود آنکه جمعیت بالای 65 سال در ایالات متحده حدود 12 درصد می باشد اما همین جمعیت محدود، بین 25 تا 30 درصد از کل بیماران فوریت پزشکی در آمریکا را تشکیل می دهند. داروها برای تاثیر گزاری وارد خود می شوند و توسط جریان خون به محلی که باید در آنجا بیشترین اثر را بگذارند می رسند و در آنجا تاثیر لازم را بر آن عضو یا بافت مورد نظر می گذارند. سپس به تدریج بر اثر فعالیت و تحولات درونی بدن تاثیر آنها کمتر و کمتر می شود. الکل هم عینا" مانند دارو عمل می کند با این تفاوت که مقصد نهایی آن بطور مشخص مغز انسان می باشد. تاثیری که مصرف توام این دو می تواند بگذارد آن است که الکل می تواند در جریان حرکت دارو در بدن اختلال ایجاد کند. یک اشکال می تواند آن باشد که میان الکل و دارو برای گردش در جریان خون و رسیدن به عضو مورد نظر، یک رقابت بوجود آید. بنابراین با توجه به میزان مصرف الکل ممکن است دارو به هیچ وجه اثربخشی لازم را نداشته باشد و یا برای اثربخشی آن مجبور شویم مقدار استفاده از آن را زیاد کنیم. معمولا" بیماران سرخود با مشاهده این موضوع میزان مصرف دارو را بالا می برند بدون توجه به آنکه مصرف زیاد این دارو ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشد. خطر بزرگ دیگر آن است که داروی مصرفی ممکن است رفتار الکل را در بدن تغییر دهد که در آنصورت ممکن است صدمات جبران ناپذیری به مغز و بدن انسان وارد آید. لازم به ذکر است که در حالت کلی آنزیمهای فعال شده توسط الکل در بدن میتوانند بسادگی به جگر و سایر اعضای بدن انسان جراحت های جبران ناپذیر وارد کنند. اما با شناخت وفهمیدن عوارض واسیبهای غیر قابل جبران مسکرات بدبختانه سودجوئى، چنان حجاب عقل حکومتها و ملتها شده است که منافع مالی شراب و قمار را مىبینند و بدان اهمیت میدهند ولى به زیانهائى که از این راه دامنگیر جامعه مىشود توجه نمیکنند و بفرض توجه، اهمیت نمیدهند. با نگاهی به روزنامه ها ومنابع خبری در جهان متوجه میشویم که سودجویان بی دین که در دنیا به چیزی جز منافع خود نمی اندیشند چه مشکلاتی را برای مردم خصوصا جوانان بوجود می اورند که به چند مورد که در کشورمان ایران اتفاق افتاده اشاره میشود.*حوادث 1-دو جوان در اثر مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز جان سپرده و یکی از آنها نابینا شد. یکی از پرسنل بیمارستان ورامین در تماس با مرکز فوریت‌های پلیسی 110 به ماموران گفت: سه جوان بر اثر خوردن مشروبات الکلی در حالت وخیمی به سر میبرند، به طوری که هیچیک از آنها قادر به تکلم نیست. از آنجایی که موضوع مشکوک به نظر می‌رسید ماموران در بیمارستان حضور یافته و این سه جوان را به یکی از بیمارستان‌های تهران انتقال دادند. این سه جوان بلافاصله پس از انتقال به بیمارستان از سوی پزشکان مورد معاینه قرار گرفتند. پزشک معالج آنها پس از انجام معاینه و آزمایش‌های گوناگون گفت: این سه جوان از مشروبات الکلی دست‌ساز که حاوی مواد سمی بوده استفاده کرده‌اند و همین موضوع هم باعث اختلال در سیستم عصبی و همچنین خونریزی داخلی آنها شده است. تلاش‌ها برای معالجه این سه جوان آغاز شد تا اینکه دو جوان که هر دو محمدرضا نام داشتند پس از گذشت 10 روز جان سپردند و محمد نیز نابینا شد. سرهنگ قاسم‌خانی فرمانده انتظامی ورامین درباره این حادثه اظهار کرد: محمد که همه چیز خود را از دست داده بود سرانجام در خصوص حادثه‌ای که برای او و دوستانش رخ داده بود، گفت: مشروبات الکلی را از فردی به نام اکبر تهیه کرده بودیم. پس از اظهارات محمد تلاش ماموران برای شناسایی اکبر آغاز شد تا اینکه اکبر در حالی که قصد داشت از استان‌های غربی فرار کند توسط ماموران دستگیر شد. او در جریان بازجویی‌ها گفت: من خودم مشروب الکلی تهیه می‌کنم، چند روز قبل از مراجعه این سه جوان مواد اولیه ساخت مشروبات الکلی را تمام کرده بودم، برای اینکه مشتریان خودم را از دست ندهم چند نوع الکل را با آب و اسانس‌های مختلف مخلوط کردم و آن را به فروش رساندم. با اعترافات مردی که با فروش مشروبات مسموم مرگ دو جوان را رقم زده بود، او روانه بازداشتگاه شد. 2-رییس بیمارستان شهید محمدی بندرعباس با اعلام مسمومیت 33 نفر در بندرعباس در پی مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز، گفت: از صبح روز سه شنبه- 5 آذر ماه- تا ساعت 11 صبح امروز پنجشنبه، حدود 33 نفر به دلیل استفاده از مشروبات الکلی دست ساز به بیمارستان مراجعه کرده‌اند. دکتر سید امیر رضا مصباحی در گفت‌وگو با خبرنگار حوادث خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اعلام اینکه در ساخت این مشروبات الکلی از الکل چوب (متانول) استفاده شده است، افزود: تعداد 4 نفر صبح امروز به علت فعل و انفعالات خون، دچار ایست قلبی و تنفس ناگهانی شدند که احیای طولانی بر روی آنها جواب نداد. وی تصریح کرد: 4 نفر دیگر هم بدحال، در حد مرگ مغزی و سطح هوش بسیار پایین هستند که درصد زنده بودن آنها کم است، مراقبتهای ویژه بر روی آنها انجام میشود . وی ادامه داد: 6 نفر بدحال دیگر در بخشهای آی سی یو و اورژانس داخلی در حال مداوا می‌باشند. رییس بیمارستان شهید محمدی بندرعباس، اظهار کرد: 17 نفر از بیماران به صورت 24 ساعته همودیالیز شده و بستری می‌باشند. دکتر مصباحی با بیان اینکه نمونه‌های گرفته شده از بیماران به پزشک قانونی و معاونت دارو و غذا جهت آزمایش ارسال شده است، به خبرنگار ایسنا، گفت: درصد قابل توجهی الکل چوب (متانول) در این مشروبات استفاده شده است که مصرف آن کوری بسیار شدید و مسمومیت و مرگ و میر نسبتا بالایی را به همراه دارد . وی با بیان اینکه تعداد مراجعه کنندگان همچنان رو به افزایش است، اذعان کرد: طبق گزارشات داده شده تعدادی از جوانان در یک مجلس عروسی اقدام به استفاده از مشروبات الکلی دست‌ساز کرده بودند 3- سال گذشته، نتیجه یک گزارش درباره مشروبات الکلی نشان داد که روزانه بیش از دو و نیم میلیون دلار انواع مشروبات الکلی از مرزهای غربی به ایران قاچاق می شود.بر اساس گزارش های رسمی، میزان الکل کشف شده در کشور سالانه چهار میلیون لیتر اعلام شده است.گفته می شود که در چند سال گذشته داروخانه های شهر تهران با تقاضای زیادی از سوی جوانان برای خرید الکل سفید رو به رو شده اند.این شیوه تقاضا از نظر داروخانه داران غیرطبیعی و بیشتر از نیاز دارویی و بهداشتی بوده و نگران کننده ارزیابی شده است.نتیجه بررسی محدود و مصاحبه با برخی داروخانه داران تهران توسط اداره کل مطالعات معاونت اجتماعی نیروی انتظامی، نشان می دهد که به تازگی تولید الکل سفید به دلیل تقاضای بالا افزایش یافته و در مقیاس وسیع توزیع می شود.همچنین گفته می شود که شبکه گسترده ای برای توزیع الکل سفید در کشور به شکل علنی و قانونی فعالیت می کنند و برخی فروشگاه ها هم الکل سفید را در بسته بندی ویژه می فروشند.نظارت وزارت بهداشت بر تولید و مصرف الکل سفید شامل تولیدکنندگان دولتی است و بر تولیدکنندگان خصوصی آن نظارت کمتری می شود; از این رو تاثیری بر کاهش تقاضا دیده نشده است.آمارها نشان می دهد که با وجود مقررات و قوانین مجازات اسلامی برای جلوگیری از مصرف الکل در کشور، تقاضا برای آن همچنان بالا است و بر میزان آن افزوده هم می شود.این نخستین بار نیست که مصرف مشروبات الکلی دست ساز در ایران قربانی می گیرد.در سال 1384 در شهر شیراز 19 نفر در اثر نوشیدن مشروبات الکلی کشته شدند و صد نفر دیگر هم در بیمارستان های شهر بستری شدند.در شهریور ماه 1385 هم سه نفر در مشهد به علت مصرف نوشیدنی الکلی تقلبی جان خود را از دست دادند.همچنین در سال 1386 مصرف مشروبات الکلی دست ساز در قم جان 12 نفر را گرفت و 104 نفر را روانه بیمارستان کرد. 4- چهاردهم فروردین خانواده پسرى با مراجعه به دادسراى جنایى ورامین از دو فروشنده مشروبات الکلى به اتهام قتل پسرشان شکایت کردند.آنها در این باره اظهار داشتند: روز ?? فروردین پسرمان هشت تن از دوستانش را به خانه دعوت کرد تا مهمانى کوچکى به مناسبت عید برگزار کند اما همزمان با طولانى شدن مهمانى به اتاق آنها رفتیم. به محض ورود و در کمال ناباورى با پیکر نیمه جان پسرمان و دوستانش مواجه شدیم. بنابراین بلافاصله همگى شان را به بیمارستان رساندیم. پزشکان نیز پس از معاینه دقیق اعلام کردند پسرمان و یکى از دوستانش دچار مسمومیت شدید شده و باید خیلى سریع به بیمارستانى در تهران منتقل شوند. با این وجود پسرمان پس از انتقال به تهران جان سپرد، دوستش نیز در بخش مراقبت هاى ویژه بسترى شد. در پى مرگ پسرمان موضوع را پیگیرى کرده و متوجه شدیم آنها مشروبات الکلى مسموم را از دو مرد در ورامین خریده اند.با طرح این شکایت به دستور بازپرس «کوهپایه» گروهى از کارآگاهان پلیس عاملان فروش مشروبات سمى را شناسایى و دستگیر کردند. حال آن که دومین قربانى حادثه نیز در بیمارستان جان باخت. پزشکان جنایى نیز در گزارش خود علت مرگ دو پسر ?? و ??ساله را مسمومیت ناشى از مصرف مشروبات الکلى سمى اعلام کردند. به گزارش خبرنگار ما، دیروز خانواده دومین قربانى نیز با مراجعه به دادسرا با ارائه شکایتى خواستار پیگیرى ماجرا و مجازات عاملان مرگ فرزندشان شدند.یکى از مسموم شدگان که کور شده در این رابطه گفت: مشروبات الکلى را از فردى به نام جلال خریده بودیم. جلال نیز پس از دستگیرى در بازجویى ها اعتراف کرد مشروبات الکلى توسط اکبر ساخته شده و او هم پس از این که متوجه شد سه نفر دچار مسمومیت شدید شده اند، از منطقه متوارى شد.سرانجام با تلاش هاى ویژه پلیس، مخفیگاه اکبر شناسایى شد. او در اعتراف هایش گفت: تصمیم داشتم خودم را به مرز برسانم و از آنجا به خارج از کشور فرار کنم که دستگیر شدم.در حال حاضر متهمان با قرار قانونى در زندان هستند. 5- قتل به خاطر مشروبات الکلیساعت 8 صبح روز یکشنبه هفته جاری بازپرس کشیک قتل تهران در پی تماس تلفنی افسر نگهبان کلانتری شهرک ولیعصر از کشف جسد جوانی در یک بوستان مطلع شد.به دنبال اعلام این خبر بازپرس اصغرزاده همراه با اکیپ ویژه یی متشکل از کارشناسان بررسی صحنه جرم و متخصصان پزشکی قانونی خود را به محل کشف جسد رساند.بررسی ها نشان داد مقتول 27 ساله که صادق نام داشت ساعتی قبل براثر ضربه یی که توسط جسمی برنده بر کتفش وارد شده جان باخته است. بدین ترتیب در حالی که شواهد از وقوع یک درگیری خونین حکایت داشت تحقیقات برای شناسایی عاملان این حادثه پی گرفته شد.تحقیقات پیرامون ارتباطات شخصی مقتول و همچنین بررسی صحنه جرم نتوانست به یافتن سرنخی بینجامد و کارآگاهان پس از گذشت دو روز از کشف جسد مظنونی را شناسایی نکردند تا اینکه سرانجام دو جوان به نام های همایون و علی به کلانتری شهرک ولیعصر مراجعه و به کشتن صادق اقرار کردند.این دو جوان بازداشت شدند و برای انجام تحقیقات در اختیار کارآگاهان اداره دهم پلیس آگاهی قرار گرفتند. پس از انجام تحقیقات اولیه از همایون و علی، صبح دیروز این دو متهم به دادسرای امور جنایی انتقال یافتند و توسط بازپرس شعبه دوم این دادسرا تحت بازجویی قرار گرفتند.همایون در تشریح حادثه گفت؛ حدود ساعت سه نیمه شب با چند نفر از دوستانم برای خوردن مشروب در پارک قرار گذاشته بودیم. همه آمده بودند و قرار بود صادق برایمان مشروب بیاورد.اما بعد از گذشت مدتی وقتی او نیامد علی به دنبالش رفت. نیم ساعت پس از رفتن علی، او را دیدم که به سرعت در حال دویدن بود و صادق هم با یک قیچی به دنبال او است.وقتی علی از مقابل ما عبور کرد من مانع صادق شدم تا با علی درگیر نشود اما وی با قیچی اش به من حمله کرد. من هم برای اینکه او را بترسانم برایش چاقو کشیدم و ضربه یی به او زدم که همین ضربه باعث مرگش شد.در ادامه علی نیز در مورد شب حادثه گفت؛ همه منتظر آمدن صادق بودیم اما او نیامد، به همین دلیل من به خانه وی رفتم. چون چراغ ها خاموش بود متوجه شدم همه خوابیده اند. برای اینکه صادق و خانواده اش بیدار نشوند از دیوار خانه بالا رفتم و مشروب ها را پیدا کردم.همین که خواستم از خانه بیرون بیایم پایم به چند آجر که داخل حیاط چیده شده بود برخورد کرد و سر و صدای ریختن آجرها باعث شد مادر صادق از خواب بیدار شود. به دنبال آن صادق هم بیدار شد و با داد و فریاد دنبال من کرد. او یک قیچی در دست داشت و می خواست با آن مرا بزند. به همین دلیل پا به فرار گذاشتم اما صادق مرا تعقیب کرد تا اینکه در پارک به بچه ها رسیدیم و آن حادثه اتفاق افتاد.در پایان بازجویی از این دو متهم، همایون به اتهام ارتکاب قتل و علی نیز به اتهام شرب خمر و ورود غیرقانونی به منزل صادق با صدور قرار قانونی روانه زندان شدند.در این رابطه همچنین دو نفر دیگر که شاهد صحنه قتل بودند نیز بازداشت شدند. بنا به گفته بازپرس اصغرزاده تحقیقات از متهمان این پرونده همچنان ادامه دارد.
1. در سال 1339 هجرى شمسى،آقاى دکتر«آرشه تونک»،دبیر کل سازمان بین المللى مبارزه با الکل به ایران آمد،از اینکه آگاه شده بود که آئین اسلام صرف مشروبات الکلى را شدیدا ممنوع کرده استخوشحال بود. وى براى آشنائى با نظر اسلام درباره مواد الکلى،مایل شده بود که با رئیس مذهب شیعه در آن وقتحضرت آیت الله العظمى آقاى بروجردى قدس الله سره،در قم مصاحبهاى برگزار نماید.از این نظر،به همراه یکى از پزشکان معروف تهران که از خانواده روحانى و مذهبى اصفهان است،به قم آمد و پس از کسب اجازه از محضر آیت الله بروجردى،جلسهاى در منزل معظم له منعقد گردید. در آن جلسه حضرت استاد علامه طباطبائى حضور داشت،و نگارنده و پدر بزرگوارم حضرت حجة الاسلام و المسلمین آقاى حاج میرزا محمد حسین خیابانى(دام ظله) نیز پیش از ورود آقایان براى زیارت حضرت آیت الله،شرفیاب شده بودیم و قهرا در جلسه شرکت نمودیم. نخستین سؤال دکتر این بود که چرا اسلام،صرف مشروبات الکلى را ممنوع ساخته است.حضرت آیت الله،از میان علل و اسرار مختلفى که در تحریم شراب موجود است،فقط به این نکته تکیه کرد که:الکل نابود کننده عقل و خرد است،که مایه امتیاز انسان با دیگر موجودات است،چنانکه در بالا توضیح داده شده است. 2-(انجیل متی 22: 37 – 38). 11. سوره نحل/67. 12. سوره بقره/219. 13. سوره نساء/44،و نیز به«سنن ابى داود»،ج 2/128،مراجعه کنید.
14. سوره مائده/90.
15. «مستدرک»،ج 4/143،«روح المعانى»،ج 7/15.
16- ثواب الاعمال-ترجمه حسن زاده، ص: 653
17- الحدیت-روایات تربیتى، ج2، ص: 158
18- الحدیت-روایات تربیتى، ج2، ص: 160
19 &20& 21- الحدیت-روایات تربیتى، ج2، ص: 162
22- الحدیت-روایات تربیتى، ج2، ص: 163
- به کشیدگی و پارگی کامل یا ناکامل واحد عضله _ تاندون می گویند و عمدتاً ناشی از یک مقاومت شدید و یک انقباض شدید عضلانی می باشد . این امر می تواند در عضلات خلفی ستون مهره در هر جایی و از جمله در کمر اتفاق بیفتد - روزنامه کارگزاران شماره 531 ، سه شنبه،11 تیر ، 1387 - خبرگزاری دانشجویان ایران - تهران1387/09/07 -روزنامه ابتکار نسخه شماره 1354 - 1387/09/10 - 10 آذر 1387 - - روزنامه ایران Tue, Jul 1, 2008 - روزنامه هموطن سلام چهارشنبه 15 آبان 1387