بررسی آسیبهای ورزشی درمعلولین (1)
آسیب عضله بیشترین و آسیب استخوان كمترین
نتایج تحقیقی كه بر روی تنوع و شیوع آسیبهای ورزشی در ورزشكاران معلول در رده ملی انجام شده بر ضرورت پیشگیری بروز آسیب تاكید دارد.
امروزه آسیبها جزء گریزناپذیر فعالیتهای ورزشی به شمار می‌روند. صحنه رقابتهای ورزشی، تمرینات ورزشی و درگیریهای ناشی از آن نیز همیشه آسیبهایی را به همراه داشته است.از طرف دیگر با توجه به اصل آموزش برای همه باید فرصتهای لازم را برای پرورش و بروز استعدادهای افراد مختلف جامعه با هرگونه توانمندی و نیاز فراهم کرد.
معلولان جسمی به عنوان بخشی از جامعه نیازمند برنامه‌های ورزشی و حركتی هستند. در حال حاضر با توجه به اهمیت روز افزون فعالیتهای حركتی و ورزشی برای معلولان، كوششهای وسیعی برای شناسایی و كاهش آسیبهای ناشی از فعالیتهای ورزشی آنان صورت می‌گیرد زیرا هدف اصلی برنامه‌های حركتی برای معلولان این است كه سلامتی آنها بازگردانده، سبب شود معلول با دنیایی كه در آن زندگی می‌كند و افراد سالم تماس حاصل و به اصطلاح روند اجتماعی كردن خود را تسریع و تسهیل کند.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) حدود 10 درصد جمعیت جهان دچار معلولیت جسمی، روانی و اجتماعی هستند. با توجه به نرخ قابل توجه معلولیت در ایران و گرایش آنان به شركت در رقابتهای ورزشی، میزان شیوع آسیبهای در میان آنها نیز افزایش یافته است زیرا ورزشكاران معلول به عنوان گروهی از ورزشكاران نخبه كه در فعالیتهای ورزش سطح بالا شركت می‌کنند، همواره در معرض آسیب‌دیدگی هستند.
در تحقیق به عمل آمده میزان شیوع انواع آسیبها به ترتیب از بیشترین به كمترین عبارت است از:
آسیبهای عضلانی (47/42 درصد)، آسیبهای مفصلی (11/42 درصد)، آسیبهای لیگامانی (44/14 درصد)، آسیبهای پوستی (79/9 درصد)، آسیبهای استخوانی (22/7 درصد) و سایر آسیبها (95/1 درصد)
آسیبهای عضلانی بیشترین میزان شیوع را داشته‌اند كه به نظر می‌رسد به علت عواملی مانند تحلیل و آتروفی عضلانی ناشی از معلولیت، استفاده بیش از حد از عضلانی به ویژه در عضلات كمربند شانه‌ای، كاهش انعطاف‌پذیری و قدرت به علت كم تحركتی و عدم تحرك برخی از مفاصل، گرم نكردن مناسب و تخصصی در بین ورزشكاران شركت كننده در فعالیتهای ورزشی و عدم تعادل بین قدرت، انعطاف‌پذیری و پایداری بین گروه‌های عضلانی ایجاد می‌شوند و برای جلوگیری از این نوع آسیب دیدگی، انجام فعالیتهای حركتی بیشتر، تمرینات قدرتی، تمرینات انعطاف‌پذیری و گرم كردن تخصصی ورزشكاران لازم به نظر می‌رسد.
آسیبهای مفصلی دومین میزان شیوع را در تحقیق حاضر داشته‌اند كه ممكن است به علت استفاده بیش از حد از مفاصلی خاص باشد كه اغلب در اندام فوقانی قرار گرفته‌اند زیرا بیشتر معلولان برای حركت به این اندام وابستگی دارند. همچنین عدم قدرت و استقامت عضلانی و لیگامانی مناسب كه سبب افزایش فشار بر روی مفاصل می‌شوند و نیز عارضه خشكی مفاصل كه در نتیجه كم تحركی یا بی‌تحركی برخی مفاصل در فرد معلول به وجود می‌آید، از دیگر عوامل این نوع آسیبها هستند.
برای پیشگیری از این نوع آسیب دیدگی، انجام فعالیتهای حركتی در مفاصلی كه كمتر در فعالیتهای روزانه مورد استفاده قرارمی‌گیرند و در معرض عارضه خشكی مفاصل هستند ضروری به نظر می‌رسد. همچنین تقویت عضلات و لیگامانی‌ها اطراف مفاصلی كه دائما در فعالیتها و حركات روزمره مورد استفاده واقع می‌شوند در كاهش احتمال بروز آسیب موثر است.
آسیبهای لیگامانی سومین میزان شیوع را بخش آسیبها دارا هستند که در این میان سقوط از روی ویلچر و افتادن بر روی اعضای بدن به ویژه در معلولانی كه اعضای بدون حس دارند، پیچشهای ناشی از گیر افتادن انگشتان در بین پره‌ها و ترمزهای ویلچر و برخورد توپ یا حریف و یا ویلچر با اعضای بدن از دلایل به وجود آمدن این آسیبها هستند.
برای جلوگیری از این نوع آسیب‌دیدگی، مربیان باید توجه بیشتری به وسایل ایمنی و كمك آموزشی داشته باشند همچنین پس از وقوع این نوع آسیب دیدگی‌ها، حتما فرد را از حضور در فعالیتهای ورزشی منع كنند تا فرد با استراحت سریع‌تر به بهبودی لازم برسد.
آسیبهای پوستی چهارمین میزان شیوع را دارا هستند كه عموما شامل زخمهای ناشی از معلولیت مانند زخم بستر، تاولها و خراشیدگی‌ها هستند و نیز آسیبهایی كه بیشتر به علت تماس و برخورد با وسایل ورزشی و لبه‌های فلزی ویلچر و افتادن و سایش بر روی زمین ایجاد می‌شوند. برای عدم بروز این موارد اولا باید لباس، بستر و نشیمنگاه معلولان ویلچری از مواد و وسایلی باشند كه از نظر بهداشتی و كارآیی، جهت جلوگیری از بروز زخمها و تاولها مناسب باشند. همچنین مربیان باید محیط و وسایل ورزشی معلولان را تا حد ممكن ایمن كنند و لبه‌های تیز و یا زبر و سطوح نامناسب را كه می‌توانند عوارض پوستی ایجاد کنند، برطرف سازند.
منبع: ایسنا
