علل خونریزی از مقعد چیست؟
خونریزی مقعد به هر گونه خونی که از مقعد خارج می شود اطلاق می گردد، البته خونریزی مقعد معمولا به خونریزی رکتوم یا قسمت انتهایی روده بزرگ گفته می شود. مقعد یا رکتوم، چند سانتیمتر انتهایی روده بزرگ را تشکیل می دهد.
درون مقعد مجموعه‌ای از رگ‌های خونی قرار دارند که مانند یک بالشتک محکم از خروج دائمی مدفوع، گاز و ترشحات مخاطی راست روده جلوگیری می‌کند.
اما اگر یکی از این رگ‌ها ورم کند یا از محل طبیعی خود در دیواره راست روده خارج شود که غالبا در اثر زود زدن زیاد در هنگام یبوست رخ می‌دهد، تبدیل به یک بواسیر می‌گردد. بواسیر علاوه بر خارش یا درد، ممکن است خونریزی هم داشته باشد.
خونریزی مقعد می‌تواند علامت شقاق (ترک‌هایی در اطراف پوست مقعد)، التهاب زخمی کولون یا پولیپ روده نیز باشد. خون ممکن است از نقاط بالاتری از دستگاه گوارش آمده باشد. به‌همین دلیل، باید علت خونریزی مقعد برای پزشک مشخص شود.
حدود 99 درصد موارد خونریزی مقعد، به دلیل بواسیر است، ولی گاهی موضوع جدی‌تری در کار است.
خونریزی مقعدی به صورت خون موجود در مدفوع، بر روی دستمال توالت و یا کاسه توالت ظاهر می شود. رنگ خون ناشی از خونریزی مقعدی از قرمز روشن تا قهوه ای تیره متغیر می باشد.
علل خونریزی مقعد
- سرطان مقعد
- شکاف مقعد (پارگی پوست مقعد)
- آنژیودیسپلازی (ناهنجاری رگ های خونی نزدیک روده ها)
- یبوست
- اسهال
- دیورتیکولوز (برآمدگی های کوچکی که روی دیواره روده ها تشکیل می شود)
- هموروئید (بواسیر)
- در هم رفتگی روده (وارد شدن بخشی از روده در بخش دیگر)
- کولیت ناشی از کم خونی (التهاب روده بزرگ به علت کاهش جریان خون)
- التهاب مقعد
- کولیت کاذب (التهاب روده بزرگ بواسطه عفونت)
- پرتو درمانی (رادیوتراپی یا اشعه درمانی)
- پرولاپس مقعد (بیرون زدن مقعد از جای طبیعی آن)
- سندرم زخم مقعدی منفرد (ایجاد زخم بر روی دیواره مقعد)
- کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی)
مراجعه به پزشک
1- به اورژانس زنگ بزنید.
در صورت همراه بودن خونریزی مقعد با هر یک از علائم زیر، با اورژانس تماس بگیرید:
- تنفس تند و سطحی
- سرگیجه یا چرخیدن سر پس از ایستادن
- تاری دید
- غش کردن
- گیجی
- تهوع
- سردی، رطوبت و رنگ پریدگی پوست
- کاهش ادرار
2- فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگر خونریزی مقعد دارای مشخصات زیر بود، از اطرافیان خود بخواهید شما را به پزشک برسانند:
- مداوم یا شدید
- همراه با درد یا انقباضات شدید شکمی
- همراه با درد مقعد
3- وقت ملاقات با پزشک بگیرید.
اگر خونریزی مقعد بیش از یک یا دو روز طول بکشد و یا کم اما آزاردهنده باشد، به پزشک مراجعه کنید.
اگر زیر چهل سال سن دارید و علت خونریزی مقعدتان مشخص است مانند مدفوع سفت، شکاف مقعد یا موارد مشخص دیگر، می توانید با تهیه پماد آنتی هموروئید آن را درمان کنید.
درمان خونریزی مقعد در خانه
اگر خون دارای رنگ قرمز روشن است و بلافاصله بعد از دفع مدفوع دیده می شود و قبلا سابقه ابتلا به بواسیر را داشته‌اید، راه‌های مختلفی برای کنترل آن دارید. ولی اگر این خونریزی به‌سادگی بند نمی آید، حتما آن را به پزشک بگویید تا علت آن را مشخص کند.
1- از کاغذ توالت مرغوب استفاده کنید. توصیه می‌شود از کاغذ توالت نرم دو لایه استفاده کنید، حتی اگر ناچار شوید با خودتان به محل کار ببرید. بعضی بیماران از انواع زبر و ارزان قیمت کاغذ توالت استفاده می کنند. همیشه با کاغذ توالت نرم خود را به آرامی خشک کنید.
2- ناخن‌ها را کوتاه کنید. ناخن‌های بلند شاید مد روز باشند، ولی می‌توانند خطرناک هم باشند. یک بار خانمی را که دچار خونریزی شدید مقعد شده بود به بخش اورژانس آوردند. معلوم شد که هنگام پاک کردن خود بعد از اجابت مزاج، به‌طور اتفاقی با ناخن بلند یک رگ بواسیری را پاره کرده بود.
3- مقعد را چرب کنید. چرب کردن مقعد پیش از اجابت مزاج، به دفع راحت مدفوع کمک می‌کند.
4- به آنچه می‌خورید توجه کنید. غذای خود را به‌دقت بجوید و بدانید آنچه را که می‌خورید باید از مقعد شما خارج شود، حتی اگر نتوانید آن را هضم کنید. کمتر اتفاق می‌افتد، ولی اگر قطعه‌ای استخوان کوچک خورده شود، ممکن است هنگام عبور از مقعد باعث بریدگی، پارگی و خونریزی مقعد گردد.
5- همیشه آب بخورید. روزانه شش تا هشت لیوان آب بخورید. آب باعث نرم شدن مدفوع و خروج آسان آن با حداقل زور زدن می‌شود. هرچه بیشتر زور بزنید، امکان خونریزی از مقعد بیشتر می‌شود.
6- غذاهای فیبردار بخورید. غذاهای فیبردار مثل میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات باعث افزایش حجم مدفوع شده و مثل آب، زور زدن برای دفع مدفوع را کم می‌کند و در نتیجه، فشار بر روی رگ‌های خونی کم شده و از خونریزی جلوگیری می‌شود.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
سایت پزشک شما (هفته نامه رژیم درمانی نوین)
ویستا
مطالب مرتبط:
شیاف و پماد آنتی هموروئید (ضد خونریزی مقعد)
