تبیان، دستیار زندگی
مسلمانان هم اگر از علمایشان، فسق آشکار و تعصب شدید سراغ داشته باشند و بدانند که به بهره های دنیایی حمله ور هستند و بجای اینکه حقیقت و شایستگی را ملاک احترام و خوار کردن انساها بدانند، بر اساس تعصب رفتار می کنند، در اینصورت مردم بخاطر این تبعیتشان مانند یه
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مسلمانان یهودی صفت و علمای خاخام صفت

امام عسگری


در سوره بقره آیه ای وجود دارد که به مذمت مردم عادی یهودی می پردازد زیرا از کتاب الهی جز امور دلخوش کن چیزی نمی دانند. امام حسن عسکری علیه السلام این آیه را می خواند و با توضیحی که درباره آن می دهند مشخص می کنند که این آیه تنها مختص به یهودیها نیست و شامل تعداد زیادی از مسلمانها هم می شود که همان صفت را دارا باشند. در اینجا حدیث را به شکل کاملتری می خوانیم تا با درس مهمی که برای مردم دارد به طور دقیقتر آشنا شویم.

در آیه 78 سوره بقره می خوانیم:

« وَ مِنْهُمْ أُمِّیُّونَ لا یَعْلَمُونَ الْكِتابَ إِلاَّ أَمانِیَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ یَظُنُّونَ »

ظاهر این آیه مربوط به یهودیان بی سوادی است که بدون دانش و تنها از راه ظن و گمان و آرزوهای بی مبنا با کتاب الهی ارتباط دارند. امام حسن عسکری علیه السلام در توضیح خود می فرمایند که اینان بی سوادانی بودند که هرچه علمایشان می گفتند قبول می کردند. علمای آنها هم بخاطر منافع دنیایی خودشان نشانه های پیامبر صلی الله علیه وآله در کتاب الهی را پنهان می کردند و تغییر می دادند و مردم نادان هم از روی بی دانشی از آنان پیروی کرده بودند گمراه شدند و در نتیجه به سراغ پیامبر اسلام نرفتند.

آیه ای که درباره علمای یهود است همان آیه بعدی است:

« فَوَیْلٌ لِلَّذینَ یَكْتُبُونَ الْكِتابَ بِأَیْدیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِیَشْتَرُوا بِهِ ثَمَناً قَلیلاً فَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا كَتَبَتْ أَیْدیهِمْ وَ وَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا یَكْسِبُونَ »

قرآن در این آیه می گوید وای بر آنانکه از جانب خودشان کتاب را می نویسند اما به مردم می گویند که کتاب الهی است و به این وسیله چیزهایی را به دست می آورند.

دو شباهت

امام عسکری علیه السلام ما را به این دقت می رسانند که «ویل» دوم در این آیه مربوط به اموالی است که از راه این دروغها به دست می آورند و ضمن آنکه مردم عوام یهودی را غافل نگه می داشتند و آنان را از خدمت کردن به پیامبر و امیرالمومنین و ائمه دیگر علیهم السلام دور می کردند، از این راه اموالی هم به دست می آوردند.

مسلمانان هم اگر از علمایشان، فسق آشکار و تعصب شدید سراغ داشته باشند و بدانند که به بهره های دنیایی حمله ور هستند و بجای اینکه حقیقت و شایستگی را ملاک احترام و خوار کردن انساها بدانند، بر اساس تعصب رفتار می کنند، در اینصورت مردم بخاطر این تبعیتشان مانند یهودی هایی هستند که خدای تعالی آنها را بخاطر تقلیدشان از عالمان بدکار مذمت کرده است

مطابق با این حدیث که در کتاب احتجاج و بحاراالانوار نقل شده است، این مذمت تنها مخصوص به یهودیانی نیست که از علمایشان پیروی می کردند، بلکه مربوط به امت اسلامی هم می شود. به این معنا که مسلمانان هم اگر بفهمند که علمایی در جامعه وجود دارند که بر طبق هوای نفس و ترسها و طمعهای خود حرف می زنند و حقایق الهی را به طور کامل به مردم نمی گویند بلکه به منافع خودشان توجه دارند، اینان مثل همان یهودی ها هستند، زیرا قرآن کتابی برای همه زمانهاست.

به راهنمای امام عسکری علیه السلام در می یابیم که در شرایط زیر، مسلمانان عادی مانند بی سوادان یهودی و نیز و علمای مسلمان مانند علمای یهودی خواهند بود:

الف) مسلمانان عادی که برای به دست آوردن حرفهای ناب از قرآن و اهل بیت علیهم السلام تلاش نمی کنند و هرچه به اسم دین به آنها زده شود را قبول می کنند، مانند بی سوادان یهودی در معرض این خطر هستند که بخش مهمی از حقایق دینی از آنها پوشیده بماند.

امام عسگری

ب) مسلمانان عادی از یک جهت با بی سوادان یهودی فرق دارند زیرا آن یهودیان می دانستند که علمایشان صراحتا دروغ می گویند و رشوه می گیرند و حرام می خورند و بخاطر همراهی با دیگران و توصیه ها و مصالح خود، احکام را تغییر می دهند و بخاطر تعصب شدیدشان حق را از بین می بردند و... اما بی سوادان یهودی با این که اینها را می دانستند از علمایشان پیروی می کردند.

این در حالی است که هر کس چنین باشد بخاطر فاسق بودنش نباید حرفهای الهی را از او قبول کرد؛ بنابراین یهودیهایی که از ناپاکی علمایشان خبر داشتند باید خودشان درباره پیامبر صلی الله علیه وآله تحقیق می کردند و نباید به حرف آنها اعتماد می کردند.

مطابق این حدیث، مسلمانان هم اگر از علمایشان، فسق آشکار و تعصب شدید سراغ داشته باشند و بدانند که به بهره های دنیایی حمله ور هستند و بجای اینکه حقیقت و شایستگی را ملاک احترام و خوار کردن انساها بدانند، بر اساس تعصب رفتار می کنند، در اینصورت مردم بخاطر این تبعیتشان مانند یهودی هایی هستند که خدای تعالی آنها را بخاطر تقلیدشان از عالمان بدکار مذمت کرده است.

جمله مشهور امام عسکری علیه السلام در ادامه چنین است: هر كس از فقیهان كه نفس خود را پاس دارد، و دین خود را حفظ كند، و به مخالفت با هواهاى خویش برخیزد، و فرمان خداى را اطاعت كند، عوام حق دارند که از او تقلید كنند و این چنین كس نخواهد بود، مگر بعضى از فقیهان شیعه نه همه آنان... (بحارالانوار، ج2، ص 88)

راه میانه آن است که هر کس برای دریافت حقایق دینی مستمرا تلاش کند. اصول کلی دینی را بیاموزد و مراقبت کند که از علمایی حرف شنوی داشته باشد که در همین حد که خودش می فهمد، در انجام وظایفشان کوشا هستند

نسخه ای برای زمان ما

می دانیم اهل بیت علیهم السلام شیعیان خود را به علم آموزی و تفقه در دین سفارش می کردند؛ بنابراین باید بکوشیم تا دین شناس شویم؛ اما در این مسیر هر وقت به راهنمایی علما نیاز داشتیم، باید توجه کامل کنیم که به کسی مراجعه کنیم که دلبسته شدید به دنیا و فسق آشکار نباشد، احکام خدا را بخاطر منافع خود تغییر ندهد و در برخوردهای احترام آمیز و خوار کننده اش دقت کند که همه این برخوردها بخاطر حق باشد نه تعصبات شخصی و حزبی و فکری و ملی...

از فرمایش امام عسکری علیه السلام می فهمیم که این افراد تعدادشان زیاد نیست و برای یافتن آنها باید جستجو کنیم. به عبارت دیگر، خودمان هم باید تا حدی از اوضاع و احوال اجتماعی با خبر باشیم و تا بفهمیم که عالمی که مرجع تقلید ما و پاسخگوی اشکالات دینی ماست، دارای صفات منفی بالا هست یا خیر.

راه درست در میان دو انحراف

در دوران کنونی با شرایط جدیدی روبرو هستیم که در آن عده نه چندان کمی از مردم نسبت به علما بی اعتنا هستند و نیز خودشان هم دست به کار مطالعات و سختکوشی برای یافتن حقایق دینی نمی شوند. به راحتی به علما نسبت دروغ می دهند و بدون اینکه خودشان محقق باشند، می گویند «این حرفها را از خودشان در آورده اند».

مسلم است که این هم رفتاری انحراف آمیز است، در مقابل هم کسانی هستند که بدون بررسی صلاحیتهای اخلاقی علما، از آنها حرف شنوی می کنند و به تکریم بیجای آنها می پردازند. این هم رفتاری منحرفانه است. راه میانه آن است که هر کس برای دریافت حقایق دینی مستمرا تلاش کند. اصول کلی دینی را بیاموزد و مراقبت کند که از علمایی حرف شنوی داشته باشد که در همین حد که خودش می فهمد، در انجام وظایفشان کوشا هستند.

روح الله رستگارصفت            

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.