شلوغ ترین درس اخلاق

حوزه قم و اوضاع آن زمان

آیت اللّه مشکینی زمانی وارد حوزه علمیه قم شد که سایه شوم حکومت ضد دینی رضاخان بر همه جای ایران بیداد می کرد و روحانیت شیعه، زیر فشار سهمگین اختناق آن قلدر بیسواد به سر می برد و ترس و دلهره شدیدی بر طلاب علوم دینی و حوزه های علمیه حاکم شده بود.

طلاب مدارس برای در امان ماندن از بدرفتاریهای مأموران سنگدل رضاخان، روزها قبل از طلوع آفتاب از شهر بیرون می رفتند و بساط درس و بحث را در میان باغات اطراف شهر دایر می ساختند و هنگامی که تاریکی شب همه جا را فرا می گرفت به شهر مراجعت می کردند و این کار تا زمان سقوط رضاخان از حکومت تداوم داشت.

وی بعد از ورود به حوزه علمیه قم و تحمل مشکلات و سختیهای زیاد، با جدیت و تلاش فراوان مشغول تحصیل علوم اسلامی شد و توانست در بسیاری از رشته های علوم اسلامی متبحر و متخصص شود.

بعد از اتمام سطوح عالیه، در درس خارج فقه و اصول اساتیدی چون آیات عظام سید محمدتقی خوانساری، سید محمّد حجت کوه کمری، سید صدر الدین صدر، سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی(ره)، سید محمّد محقق داماد، سید محمّدحسین طباطبایی مؤلف تفسیر المیزان شرکت کرد.

و از محضر این بزرگان فیض برد. همچنین آیت اللّه مشکینی، نزدیک7 ماه به حوزه علمیه نجف اشرف رفت و از محضر فقهای آن حوزه کهنسال، به ویژه حضرت امام خمینی (ره) بهره مند شد؛ امّا به علّت شدت گرما و ضعف مزاج، مجبور شد به ایران بازگردد.

تدریس و شاگردان

در همان اوان تحصیل، به تدریس سطوح مختلف علوم اسلامی پرداخت و کرسی تدریس او، یکی از شلوغ ترین جلسات درسی حوزه قم به شمار می رفت

و شخصیتهای فراوانی از مکتب علمی این استاد فرزانه بهره جستند که حجج اسلام؛ شهید ربانی املشی، شهید فضل اللّه محلاتی، شهید غلامحسین حقانی، محمّد محمدی گیلانی، محمّد امامی کاشانی، یوسف صانعی، محمدرضا مهدوی کنی، اکبر هاشمی رفسنجانی، عباس محفوظی، مرتضی بنی فضل، محمّد مؤمن، احمد جنّتی، زین العابدین قربانی، هادی باریک بین، محسن حرم پناهی، صادق احسان بخش، علی دوانی، محمدعلی گرامی، سید حسن طاهری خرم آبادی، دکتر ضیایی، سید محسن خرازی، علی حجتی کرمانی، محی الدین فاضل هرندی، عمید زنجانی و ... از جمله شاگردان ایشان به شمار می رود.

آیت الله مشکینی که از اساتید اخلاق به شمار می رود، درس اخلاق وی، همواره یکی از مهم ترین و شلوغ ترین درسهای اخلاق در حوزه قم بود.

سخنان وی که مشحون از نصایح و مواعظ برگرفته از آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام و سیره علمی بزرگان دین بود، چون از دل برمی خاست، بر دل می نشست.

مبارزات سیاسی

حضرت آیت اللّه مشکینی از چهره های انقلابی و شجاع دوران معاصر است که از همان سالهای آغاز شکل گیری انقلاب اسلامی ایران در سال 1341 شمسی در کنار امام خمینی (ره) بود.

و با همه توان از حریم اسلام و فقاهت و مرجعیت امام راحل جانانه دفاع کرد و از پیشگامان نهضت مقدس اسلامی به شمار می رفت که ضمن ارشاد و هدایت مردم، به روشنگری درباره ماهیت و اهداف پلید رژیم پرداخت و در این راه، شکنجه ها، تهدیدها، مرارتها و تبعیدها را با آغوش باز متحمل شد.

وی از جمله روحانیان آگاه و بیداری بود که در جریان دستگیری و زندانی شدن حضرت امام، به میدان آمد و از نخستین امضاکنندگان اعلامیه های اعتراضی به دولت طاغوتی برای محکوم ساختن عمل شاه بود.

وقتی وی از قصد رژیم، مبنی بر محاکمه و مجازات اعدام امام خمینی آگاه شد، سایر مراجع و بزرگان شیعه را از این موضوع آگاه ساخت و موفق شد با تأیید مرجعیت امام خمینی (ره) از سوی مراجع تقلید و بزرگان، مانع محاکمه امام توسط رژیم شود.

او پس از تبعید امام خمینی، در منزل خود اقدام به تشکیل برخی جلسات کرد و از علمای بزرگی، چون: شهید ربانی املشی و سایر اساتید دعوت به عمل آورد تا برای بازگرداندن امام از تبعید، چاره جویی کنند. این جلسات به دلیل دخالت ساواک و دستگیری برخی از علما به مقصد نرسید؛ ولی بازتاب آن، این شد که حوزه های علمیه و مسلمانان غیور و آزاده جهان را متوجه ایران و امام خمینی کرد.

اقامت اجباری

آیت اللّه مشکینی به دنبال تشکیل جلسات مخفی و شرکت و تبادل نظر درباره دستورهای امام(ره)بارها به ساواک و شهربانی احضار و زندانی شد؛

اما به این علت که معظم له به دستورهای رژیم پایبند نبود و فعالیت مستمر داشت، تحت تعقیب قرار گرفت و 4 ماه در تهران متواری شد و سرانجام مخفیانه به عراق رفت و پس از 7 ماه توقف و بهره مندی از دروس اساتید فرزانه آن دیار سرانجام به ایران بازگشت که در نخستین روز ورود به قم از سوی ساواک احضار و از وی خواسته شد که تا 48 ساعت، قم را ترک کند.

 از این رو، معظم له به مشهد مقدس مهاجرت کرد و 15 ماه در آنجا ماند و مشغول تدریس شد. وی، مبارزات خود را نیز در آنجا پی گرفت و دوباره به قم مراجعت کرد.

منابع:

خبرگزاری مهر

تهیه و تنظیم: عبداله فربود ، گروه حوزه علمیه