تبیان، دستیار زندگی
شخصیت ذاتی زینب كبری از بدو تولد تا لحظه رحلت عامل مهمی است كه حیات سراسر افتخار این بانوی عزیز نبوت و امامت را از دیگر بانوان جدا ساخته و در تمامی فراز و نشیبها فطرت خداشناسی و اوصاف رحمانی در وجودش تبلور یافته است و از این رو در صبر و مقاومت، پاكدامنی و
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بزرگ همچون خدیجه

حضرت زینب

حضرت زینب كبری علیهاالسلام در سال ششم هجری پس از صلح حدیبیه و دو سال پس از تولد حماسه ساز نهضت عاشورا؛ حضرت امام حسین علیه السلام در روز پنجم جمادی الاول سال پنجم یا ششم هجرت در مدینه منوره دیده به جهان گشود.

این درّ گرانبهای نبوی و علوی پس از مادرش، مظهر وجودی پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام گردید، و به حق ایشان را زینب یعنی زینت پدر نامیدند.

او در خانواده ای كه به طهارت و پاكی شهرت داشت، دیده به جهان گشود؛ همان محفلی كه آیه «انما یرید الله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا» همواره بر عصمتش صحه می گذارد، خانواده ای كه ملائكه غبار در و دیوارش را به تبرك بر دیدگان می نهند و بر آن مباهات می كنند. او را ام كلثوم كبری و صدیقه صغری می خواندند ضمن آنكه نسب نبوی ، تربیت علوی و لطف خداوندی از او فردی با خصوصیات و صفات برجسته ساخته بود، به گونه ای كه با عنوان «عقیله بنی هاشم» نیز خطاب می گردید.

تولد عقیله بنی هاشم با سفر پیامبر همزمان شده بود، از این روی مادرش فاطمه علیهاالسلام از علی علیه السلام خواست نامی برای این نوزاد تعیین كند، اما پدر این امر را به بازگشت پیامبر واگذار كرد. وقتی پیامبر از سفر برگشت ضمن ابراز خشنودی و خرسندی فرمود: «فرزندان فاطمه فرزندان من هستند، اما خداوند، خود درباره آن تصمیم می گیرد.» جبرییل امین الهی نازل شد و سلام خداوند را به رسول پاكش ابلاغ كرد و گفت: باری تعالی می فرماید: «نام این دختر را زینب بگذار كه این نام را در لوح محفوظ نوشته ام» آن گاه رسول خدا زینب علیهاالسلام را در آغوش گرفت، بوسید و فرمود: «به همه سفارش می كنم این دختر را احترام كنید كه او نیز همچون خدیجه است ».

شخصیت ذاتی زینب كبری از بدو تولد تا لحظه رحلت عامل مهمی است كه حیات سراسر افتخار این بانوی عزیز نبوت و امامت را از دیگر بانوان جدا ساخته و در تمامی فراز و نشیبها فطرت خداشناسی و اوصاف رحمانی در وجودش تبلور یافته است و از این رو در صبر و مقاومت، پاكدامنی و عفاف، پشتكار و ایمان، زهد و پارسایی و... زبانزد خاص و عام شده است

وقف اسلام

و دیری نپایید كه زینب علیهاالسلام بسان خدیجه كبری در راه اعتلا و سرافرازی اسلام تمامی مصایب و بلایا را تحمل كرد و با صبر و استقامت و ایثار زمینه رشد و تعالی این دین مقدس را بیش از پیش فراهم ساخت. ایشان در دوران عمر با بركت خویش، مشكلات و رنجهای زیادی را از شهادت پدر و مادر گرفته تا شهادت برادران و فرزندان، و حوادث تلخی چون اسارت و... را تحمل كرد و همین سختی ها از او فردی صبور و بردبار ساخته بود.

صبر زینب؛ صبری خداپسندانه، هدفدار و اندیشمندانه بود. شخصیت ذاتی زینب كبری از بدو تولد تا لحظه رحلت عامل مهمی است كه حیات سراسر افتخار این بانوی عزیز نبوت و امامت را از دیگر بانوان جدا ساخته و در تمامی فراز و نشیبها فطرت خداشناسی و اوصاف رحمانی در وجودش تبلور یافته است و از این رو در صبر و مقاومت، پاكدامنی و عفاف، پشتكار و ایمان، زهد و پارسایی و... زبانزد خاص و عام شده است.

زهد و بندگی

زینب كبری علیهاالسلام را باید نمونه بارز زاهد كامل دانست. او هرچند همسرش از ثروتمندان كم نظیر عرب به شمار می آمد، اما از همه زیبایی های دنیا چشم پوشید و برای رضای خدا و یاری نهضت مقدس برادر ، راه كربلا را در پیش گرفت و در این راه چون كوهی استوار و پا برجا پناهگاه امن خاندان عصمت و طهارت شد.

حضرت زینب

زینب علیهاالسلام از شیفتگان عبادت و شب زنده داران عاشق بود و هیچ مصیبتی او را از عبادت باز نداشت. امام سجاد علیه السلام در توصیف این خلوص پر معنا می فرمود: «عمه ام زینب در مسیر كوفه تا شام همه نمازهای واجب و مستحب را اقامه می كرد و در بعضی منازل از شدت گرسنگی و ضعف ، نشسته نماز می گزارد.»

جلوه ارزشمند این عبادت خالصانه به گونه ای است كه امام حسین علیه السلام هنگام وداع به خواهر عابده اش خطاب به ایشان می فرماید: «خواهر جان! مرا در نماز شب فراموش مكن!»

فاطمه دختر امام حسین علیه السلام نیز در این باره می گوید: «عمه ام زینب در شب عاشورا همواره در محراب عبادتش ایستاده بود و با خدای خویش مناجات می كرد».

علم و دانش الهی

زینب علیهاالسلام در خانه ای پرورش یافت كه اهل آن همگی از علم و دانش الهی بهره داشتند و مسلماً پرورش یافتن در چنین خانواده ای - كه همگی اولوالعلم و راسخان در علم هستند- ابواب دانش را به رویش گشوده و او را جرعه نوش چشمه علم خدایی كرده است. او از لحاظ علمی به درجه ای رسید كه امام زین العابدین علیه السلام درباره اش می فرماید: «عمه جان تو به حمدا... زن دانشمندی هستی كه معلم و مدرسه را ندیده ای و فهمیده ای می باشی كه به تو علم و درایت نیاموختند.»

و ابن عباس با آن جلالت قدر و علو مرتبه در حدیث و علم، از آن حضرت روایت كرده و از آن حضرت به عقیله تعبیر می كند.

حضرت زینب علیهاالسلام با اینكه دختری خردسال بود، این خطبه عجیب و غراء را كه حاوی معارف اسلامی و فلسفه احكام و مطالب زیادی است، با یك بار شنیدن حفظ كرده و خود یكی از راویان این خطبه بلیغه و غراء می باشد.

زینب علیهاالسلام زبان علی علیه السلام در كام و ذوالفقار علی علیه السلام در نیام است. او آفتاب عفت زهرا علیهاالسلام در حجاب و حلم حسن علیه السلام در سینه است. كلامش یادآور فصاحت جاری بر زبان رسول خداست. ردای وصله خورده و قد خمیده اش، مظلومیت فاطمه علیهاالسلام را و چشمهای مضطربش از سر بریده برادر بر نیزه حكایت می كند

فصاحت و بلاغت

شاید بارزترین ویژگی زینب علیهاالسلام كه دوست و دشمن او را به آن می ستایند درست گویی و شیوا سخنی است. زیبا سخن گفتن و روانی عبارتها و الفاظ چنان در زینب علیهاالسلام ملكه شده بود كه در سختترین و بحرانیترین لحظه با موازین ادبی سخن می گفت. نیشابوری در این باره می گوید: «زینب در فصاحت و بلاغت در پارسایی و عبادت مانند پدرش علی علیه السلام و همانند مادرش زهرا بود.»

همچنین علامه مامقانی با استناد به خطبه های زینب علیهاالسلام می نویسد: «او در فصاحت و بلاغت چنان بود كه گویی زبان علی در كام داشت.»

بیان سخنان و خطبه های عالمانه و همراه با استدلال به آیات قرآن كریم، در كربلا، بازار كوفه، مجلس ابن زیاد و دربار یزید از سوی زینب علیهاالسلام ، نیز هر یك شاهد گویایی بر توانایی علمی ودانش ایشان است.

فداكاری و جهاد

بهترین مجال برای شناخت شخصیت وجودی حضرت زینب علیهاالسلام، عرصه عاشورا و اسارت خاندان پیامبر است. برخورد با ستمگران زمان كه تاریخ جزییات آن را نیز ثبت كرده، بزرگی دختر امیرمؤمنان را شهادت می دهد.

زینب علیهاالسلام آیینه حسین و آیینه دار آیین رسول خدا بود. دیدارش، تماشای حسین علیه السلام را به دیدگان مضطرب هدیه می داد و او شعله عشق حسین را در میان دلهای مشتعل كربلا تقسیم می كرد تا هیچ كس بی نور حسین گام درراه نگذارد. او صبر و شكیبایی و همه سرمایه غریبی ها و بی پناهی ها بود. زینب و حسین دو تصویرند در كربلا و كوفه؛ بلكه در همیشه و همه جا برای همه آنان كه بخواهند یك حقیقت را در دو جلوه ببینند.

آری زینب علیهاالسلام زبان علی علیه السلام در كام و ذوالفقار علی علیه السلام در نیام است. او آفتاب عفت زهرا علیهاالسلام در حجاب و حلم حسن علیه السلام در سینه است. كلامش یادآور فصاحت جاری بر زبان رسول خداست. ردای وصله خورده و قد خمیده اش، مظلومیت فاطمه علیهاالسلام را و چشمهای مضطربش از سر بریده برادر بر نیزه حكایت می كند. به راستی كیست كه چون او از آغاز تا پایان زندگی، در دامان مصیبت و صبر آن زندگی كند و كیست كه چون او این چنین در برابر آماج سختی ها شكیبایی از خود نشان دهد؟!

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان


منابع:

- خصایص زینبیه، آیة الله سید نور الدین جزائری.

- زینب كبری فریادی بر اعصار ، دكتر اسماعیل منصوری لاریجانی.

- زندگانی حضرت زینب، دکتر علی قائمی.

به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حرم یار.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.