پوشک کودک را زودبه‌زود عوض کنید
ادرارسوختگی یا درماتیت کهنه بچه، از شایع‌ترین انواع درماتیت پوستی در نوزادان است که به صورت یک التهاب پوستی حاد و گذرا بروز می‌کند و می‌تواند به سوختگی، خارش و در نتیجه به هم خوردن آرامش و خواب نوزاد منجر شود.
یکی از شایع‌ترین عوارض ادرارسوختگی، عفونت‌های باکتریایی و قارچی پوست است که آن هم از رطوبت، گرما و قلیایی بودن محیط ناشی می‌شود و عوارض جدی‌تری به دنبال دارد.
در رابطه با این مساله پیشگیری که بسیار هم آسان است، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
ادرار سوختگی به چه شکلی است؟
اگر کودک شما به ادرار سوختگی مبتلا شود، قسمتی از پوست که بوسیله پوشک پوشیده می شود، یعنی ناحیه تناسلی، چین های ران و باسن، قرمز و ملتهب به نظر خواهد رسید.
ناحیه سوخته ممکن است خشک یا مرطوب بوده و گاهی جوش دار به نظر برسد. اگر بثورات اولیه پوستی درمان نشود، می تواند به چیز بدتری تبدیل شود، مثل عفونت قارچی یا باکتریایی.
عفونت قارچی در بچه هایی که آنتی‌بیوتیک مصرف می کنند شایع‌تر است (زیرا آنتی‌بیوتیک ها، باکتری‌های مفیدی را که رشد قارچ ها را کنترل می کنند، از بین می برند) و معمولا در ابتدا به صورت نقطه های قرمزرنگ هستند که تکثیر شده و به شکل یک لکه قرمزرنگ یکدست در می آیند.
عفونت های باکتریایی که ممکن است با تب همراه باشند، معمولا باعث لکه های زردرنگ آبکی یا پر از چرک می گردند.
علائم شایع ادرارسوختگی
درد، قرمزی و جوش های خارش دار پوست در قسمت پوشک
ترک خوردگی یا زخم پوست
گاهی در نوزادان پسر، در نوک آلت تناسلی، پوست قرمز، زخمی و خون آلود می شود.
چه چیزی باعث ادرار سوختگی می گردد؟
علت اصلی ادرار سوختگی، خیس بودن پوشک است. نوزادان زیاد ادرار می کنند. جاذب ترین پوشک هم قدری رطوبت روی پوست لطیف کودک باقی می گذارد. بچه ای که مدت طولانی در یک پوشک خیس باقی بماند، ممکن است به ادرار سوختگی مبتلا شود.
کودکی که پوست حساس دارد، حتی اگر مرتب هم پوشکش را عوض کنید، ممکن است دچار ادرارسوختگی شود.
بچه هایی که مریض شده و آنتی بیوتیک مصرف می کنند یا موقع درآوردن دندان، ممکن است دچار اسهال شوند که می تواند باعث سوختگی پوست شود.
اگر کودک حساسیت پوستی نداشته باشد، می توانید از پودربچه برای پاهای او استفاده کنید تا پوست کودک را تا مدتی خشک نگه دارد.
عوامل تشدید کننده ادرار سوختگی
- دیربه‌دیر عوض کردن پوشک
- ساییدگی پوست ناشی از پوشک زبر و خشن
- شستن ناکافی و بد کودک بعد از ادرار یا مدفوع کردن
- آب و هوای گرم و مرطوب
- وجود حساسیت پوستی در نوزاد
درمان
- تا حد ممکن نواحی ادرارسوخته را در معرض هوای آزاد قرار دهید.
- پوشک کودک را مرتب و با فاصله کم عوض کنید (حتی در خواب شب)
- برای شستن پای کودک از صابون و سایر مواد شوینده استفاده نکنید.
- تحت نظر پزشک متخصص اطفال، از پمادهای سوختگی مثل کالاندولا، ان ان، زینک اکسید و پناتن (penaten) استفاده کنید.
- برای شستن کهنه بچه، از آب جوش و صابون مخصوص لباس بچه استفاده کنید.
چند نکته برای پیشگیری از ادرارسوختگی
- کهنه یا پوشک خیس نوزاد را هر چه سریع‌تر تعویض کنید.
- شب‌ها معمولا نوزاد به فاصله کوتاهی پس از به خواب رفتن ادرار می‌کند. بنابراین تعویض کهنه یا پوشک در این هنگام از ادرار سوختگی شبانه جلوگیری می‌کند.
- هرگز از قسمت‌های خیس کهنه برای پاک کردن نوزاد استفاده نکنید، زیرا با این کار، آلودگی را روی پوست نوزاد پخش خواهید کرد.
- توجه داشته باشید که کیفیت، لطافت و قدرت جذب پوشک یا کهنه بچه (پوشک یا کهنه مرغوب) در پیشگیری از این مشکل بسیار مهم است.
- در صورت استفاده از کهنه‌های پارچه‌ای، آنها را با محلول‌های ضدعفونی‌کننده‌ای نظیر ساولن ضدعفونی کنید. اما اگر ادرار سوختگی بروز کرد، می‌توانید از فرآورده‌های التیام‌بخش استفاده کنید، ولی در صورت بروز هر گونه عفونت در محل سوختگی، با پزشک متخصص کودک مشورت کنید.
کی به پزشک اطفال باید مراجعه کرد؟
- اگر ضایعات پوستی، یک هفته پس از درمان در منزل برطرف نشوند.
- تب کردن نوزاد
- بروز جوش های چرکی روی پوست کودک
- کاهش جریان ادرار در نوزاد پسر
- به هم چسبیدن اطراف سوراخ تناسلی در کودک دختر
فرآوری : زهره لطیفی
بخش سلامت تبیان
منابع :
مدیریت آموزش بیمارستان شهید چمران
هفته نامه سلامت - دکتر فریده مهتی‌پور، متخصص پوست و مو
واحد پزشک خانواده بهداشت و درمان گچساران – دکتر هاشم پور
