نقش تسهیل گری مدیر

(1)

در زمینه ی گسترش نوآوری در مدرسه

مدیریت، فرایند عقلانی و پیچیده ای است که علاوه بر دانش، نیازمند خردمندی و شرافت است. این صفات زمانی بیشتر بروز می کند که او در نقش یک تسهیل گر نوآوری ظاهر شود. مدیر در مقام تسهیل گر نوآوری یا ایفاگر نقش تسهیل گر برای توسعه نوآوری در مدرسه می تواند در شش محور زیر عمل کند:

مدیران و رهبران آموزشی برای زیستن در یک سازمان و مدرسه ی نوشونده و یادگیرنده، باید راه های عادت شده و انگاره های کهنه را بشکنند و درباره ی یک فرآیند همیشگی و مستمر خودپژوهی و اجرای آن و نیز قضاوت درباره ی آموزش و پرورش به مثابه فرآیندی برای همه ی عمر بکوشند. نوشدن مستلزم همکاری و تعامل است و رهبران باید مهارت تعیین یک مأموریت مشترک و چشم انداز را بیاموزند و قدرت پرداختن به عوامل تغییر، اشتراک مساعی، اندیشه ی جامع و همه گیر درباره ی همه ی اجزای سازنده و درک و ساخت پیوندهای عینی بین نظریه و عمل را داشته باشند.

رسم چشم انداز مدرسه و همه را از آن آگاه کردن، به گونه ای که همه ی اعضای مدرسه (معلمان، مربیان، دانش آموزان و والدین) خود را در مسیر آن ببینند، در افزایش انگیزه و ترسیم آینده و تلاش برای پدید آوری ایده های نو تأثیر فراوانی دارد.

2. تأکید بر فرصت شناسی و شکار فرصت ها در کنار حل مسئله

حل مسئله و درگیر کردن ذهن افراد با مسائل گوناگون درون و برون سازمانی، آنان را فعال می کند و توان مشاهده و دقت را افزایش می دهد. اما تأکید بر حل مسئله همه ی کار نیست و بهتر است شکار فرصت ها را در بروز نوآوری اصل قرار دهیم. مدیران وقت خود را بیش تر به "حل مسئله" اختصاص می دهند؛ در حالی که یافتن مسائل و کشف فرصت ها و بهره گیری از آن ها اهمیت خاصی دارد.

دراکر عقیده دارد کشف فرصت ها ، رمز اصلی موفقیت مدیران وسازمان ها است؛ زیرا در بهره گیری از فرصت ها، نتایج سودمندی حاصل می شود. در حالی که با حل مسئله، فقط وضعیت به حالت عادی بر می گردد." در حقیقت، بهره گیری از فرصت ها متضمن متمرکز کردن منابع و تلاش ها برای انجام دادن کارهای مقتضی است.

3. تأکید بر راهبردهای نو آورانه

فرصت شناسی و شکار فرصت ها با تأکید بر راهبردهای نوآورانه، به معنی تغییر راهبرد فعالیت های مدرسه (سازمان) به منظور ایجاد ارزش های جدید برای معلمان، دانش آموزان و والدین است. راهبردهای نوآورانه فرصت های جدیدی را در حوزه ی تعلیم و تربیت آینده پیش بینی می کند. با اتخاذ این راهبرد نوآورانه، می توان برای کارکنان مدرسه ارزش جدیدی قایل شد. اگر نوآوری کنیم و نوآوری های ما با راهبردهای نوآورانه همراه نباشد، ذوق و سلیقه ی آیندگان را برآورده نمی کند و دیر یا زود، شکست خواهیم خورد.

راهبرد نوآوری فراتر از نوآوری در محصولات و تولیدات است. اکنون تأکید نوآوری بیش تر بر تولید، یعنی فناوری جدید است که کالایی جدید را برای فروش تولید می کند. اما علاوه بر نوآوری در تولیدات، توان سازمان برای رقابت، محتاج سیاست های دیگری از جمله در انتخاب، اشاعه و ترویج و کاربرد است. نوآوری فرآیندی است که طی آن تفکر نو بر تمام مدل های کاری سازمان حکومت کند، نه آن که تمام نیروها صرف محصولات و اختراعات شود. با آن که راهبرد نوآوری عامل موفقیت (یا بقا) در دنیای متحول امروز است، این راهبرد در سازمان ها یا بازارهایی که ثبات بیش تری دارند، عامل برتری نیز هست.

به طور خلاصه راهبرد نوآوری یعنی:

- تغییر سیاست سازمان به منظور ایجاد ارزشی جدید برای مشتریان و گیرندگان خدمات و خود سازمان یا شرکت.

- راهبرد نوآوری فرآیند به کارگیریتفکر خلاقانه و نوآورانه در سراسر مدل کاری سازمان است نه آن که این راهبرد تنها متوجه محصولات و اختراعات شود.

- راهبرد نوآوری فرآیند تغییر دادن "قوانین بازی" است تا محصولات، توانایی ها و شهرت سازمان در دنیای رقابت منافعی به دست آورد.

- راهبرد نوآوری ضامن موفقت یا بقای سازمان پویاست.

- راهبرد نوآروی چشم اندازهای رشد و توسعه ی جدید را ایجاد می کند.

راهبرد نوآوری ونقش آن در پیش بینی آینده، مسئولیت اصلی مدیر است. یافتن راه های جدید برای توزیع ارزش مشتریان باعث ایجاد عرضه های جدید و فرصت های زیادی خواهد شد و بالاترین سود و منافع سازمان نیز به حساب خواهد آمد. باید هم در بخش نوآوری و هم در بخش راهبرد نوآوری، سرمایه گذاری کرد. سرمایه گذاری در بخش راهبرد نوآوری سبب می شود راه های دست یابی به آینده کشف شود. اما سرمایه گذاری در هر دو بخش، تأثیر بیش تری دارد.

در مقاله بعدی ادامه موارد را بررسی خواهیم کرد.

منبع : رشد مدیریت مدرسه

مرکز یادگیری سایت تبیان - گردآورنده : شکوفه باصری

تنظیم : نسیم گنجی منش