پایان اضطراب؛ آغاز زندگی اجتماعی

چگونگی فائق آمدن بر اضطراب اجتماعی

انسان موجودی اجتماعی است و طبیعتاً احساس تنهایی او را دچار اضطراب و دلهره می کند. اضطراب از تنهایی، اضطراب از اینکه کسی یار و غمخوار آدمی نباشد، یک اضطراب طبیعی است زیرا طبیعت انسان اقتضاء دارد به صورت گروهی و جمعی زندگی کند. امام همیشه اینگونه نیست، گاهی اتفاق می افتد انسان از رفتن در میان جمع بترسد. البته باید گفت ترس از اجتماع نیز پایه غریزی و فطری دارد و صیانت از نفس و مراقبت از خود بر می گردد. ترس از جمع، یک آسیب است و کشتن این ترس در دل کسی که می‌ترسد، چندان آسان نیست، نوعی اضطراب است که با علایم جسمانی نظیر سرگیجه دلشوره لرزش دست سرخ شدن چهره، گرفتگی عضلانی همراه است و البته اگر حاد شود به صورت لالی و زبانمردگی خود را نشان می‌دهد که در فرهنگ روان شناسی با عنوان اضطراب اجتماعی یاد می شود.

ترس از جمع، یک آسیب است و کشتن این ترس در دل کسی که می‌ترسد، چندان آسان نیست

اضطراب اجتماعی یک مفهوم ترکیبی است که از دو جزء  اضطراب  و اجتماعی ترکیب شده است. واژه اضطراب به حالت روانی و عاطفی اشاره دارد، که ممکن است از یک احساس ناراحتی کوچک به ترس یا وحشت حاد ادامه یابد. واژه اجتماعی به درمیان جمع بودن اشاره دارد. وضعیت‌هایی مانند صحبت در جمع رفتن به جلسه امتحان و رستوران، نوشتن در مقابل دیگران، حضور در جلسات عمومی، حضور در اماکن عمومی و صحبت با تلفن نمونه‌ای از قرار گرفتن در وضعیت‌های گوناگون اجتماعی است. اضطراب اجتماعی نتیجه ای است از نوعی ارزیابی شخصی از موقعیت‌های مختلف اجتماعی.

فردی که دچار اضطراب اجتماعی است هیچ گونه تمایل به آغاز ارتباط با دیگران ندارد و با احساسی از ترس و مقاومت غیر معقول، از هر موقعیتی که ممکن است، در معرض داوری دیگران قرار گیرد، اجتناب می‌ورزد. برداشت یا تصور شخص از این که احتمال دارد شخصیت او مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد، می‌تواند واقعی یا خیالی باشد، در واقع شخصی که به شدت دچار اضطراب اجتماعی است، تصور می‌کند در هر موقعیت یا شرایط اجتماعی، فرد با افرادی به محض مواجه شدن با او  رفتار و شخصیتش را مورد نقادی و ارزیابی قرار خواهد داد و یا ممکن است و طوری رفتار کند که مورد تحقیر دیگران واقع شود و در فشار و درد سر قرار گیرد، هنگامی که چنین اضطرابی بر فرد مستولی شود اعتماد به نفس وی کاهش می‌یابد، قدرت نگرش واقع بینانه و برقراری ارتباط متقابل با دیگران به حداقل می‌رسد و احساس تنش یا ناتوانی در تنش زدایی، افسردگی، ناآرامی و بیقراری، گریز از ارتباطات معمول اجتماعی و دل مشغولی‌های مفرط، شخصیت فرد را فرا می‌گیرد.

آخرین تحقیقات نشان داده که درمان رفتاری- شناختی بصورت فردی یا گروهی در درمان اضطراب اجتماعی موثر است. هدف این روش تغییر الگوهای فکری و واکنشهای فیزیکی فرد در موقعیتهای اضطراب زای اجتماعی است. با وجود اینکه این روشها امروزه به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد بسیاری از مبتلایان به اضطراب شدید اجتماعی معتقدند این روشها در موارد شدیدتر به تنهایی تاثیرگذار نیست و درمانهای دارویی معمولاً نتایج بهتری به دنبال دارد.

البته درمانهای گیاهی بسیاری نیز در اضطراب اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است که مسلما دریافت این نوع درمانها مستلزم مراجعه نزد متخصص طب سنتی می باشد.

فکر‌های منفی که ترس از اجتماع را در شما بر ‌می‌انگیزد را از خود دور کنید.

هیچ کس به طور کامل طرد نمی‌شود و هیچ کس به طور مطلق مورد پذیرش جامعه نیست. خوبی و بدی و زشتی و زیبایی مکمل یکدیگرند. هر که روی زمین زیبایی را زیبا بداند زشتی را درست می‌کند هر که بداند که خوبی خوب است، بدی را نمی آفریند. پس زیبایی ذهن و فکر ما هستند . مورد لطف یا قهر گرفتن یک امر طبیعی است پس نترسید و با حضور در مکان‌های عمومی جلسات و مهمانی‌های فامیلی از بودن با دیگران لذت ببرید.

در تمامی موارد آرامش تان را حفظ کنید . یکی از دلایل ترس اجتماع ترس از افتادن در دام درگیری‌های بی‌دلیل است. آرام باشید آرام آرم. سعی کنید خود و دیگران را بشناسید. شناختن دیگران هوشمندی است و شناخت خود فرزانگی. با شناختن دیگران می‌توانید از خوبی آن‌ها بهره‌مند گردید. اما این کار زمانی میسر است که رفتار خونسرد و معقولانه داشته باشید.

ضمن اینکه سعی کنید:

این كار را می‌توان در دو عرصه انجام داد. تغییر انتظارات غیر واقع‌گرانه از خودتان؛ تغییر اداراك تحریف شده خودتان، مبنی بر این كه اگر كامل نباشید شما را سرزنش خواهند كرد. تمرین كنید افكار خود منتقدانه از خودتان را جانشین افكار حمایت كننده‌تری از خودتان سازید. مثلا به خودتان بگویید: " وقتی كسی مرتكب اشتباهی می‌شود، اكثرا می‌توانند از عهده اشتباه خود برآیند "،‌" چقدر خوب بود اگر اوضاع به نحو دیگری پیش می‌رفت، ولی هنوز كه دنیا به آخر نرسیده " ،‌" هیچ كس كامل نیست، من هم همین طور."

برای بنای مهارت‌های اجتماعی با گام‌های كوچك و منطقی شروع كنید.

با افرادی كه روبه رو می‌شوید، با لبخند و تكان دادن سر سلام كنید. با اطرافیان خود مانند همكلاسی‌های، همکار و یا حتی یک فرد غریبه در اتوبوس و مترو و ... كه در نزدیكی شماست، دربارة موضوعاتی مانند وضعیت آب دو هوا، شرایط اجتماعی، موضوعات آزاد  و ...صحبت كوتاهی كنید. این كار را تا زمانی ادامه دهید كه محیط های استرس زا برای شما آشناتر شوند و صحبت با  افراد  برای شما طبیعی تر جلوه كند. شركت در انجمن و گروههای مورد علاقه تان را در نظر بگیرید. هیچ چیز نمی تواند بهتر از كاركردن با یكدیگر در طرحی مشترك ، به شناخت افراد از یكدیگر كمك كند.

درمانهای گیاهی بسیاری نیز در اضطراب اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است که مسلما دریافت این نوع درمانها مستلزم مراجعه نزد متخصص طب سنتی می باشد.

با صدایی نسبتا بلند صحبت كنید و نگران نباشید از این كه گفته شما كمی تکراری وی ا خسته کننده باشد. در ارتباطات امروزی تماس چشمی، عنصری ضروری در گفتگو محسوب می‌شود. در گفتگو، حالت بدنی هوشیاری و آرام از حالت خشك و غیر منعطف خوشایندتر است .

موضوعی برای گفتن داشته باشید. ازرویدادهای جاری و اخبار جامعه مطلع شوید. اگر شماعلاقه‌ای تخصصی نسبت به موضوعی دارید،‌درباره آن صحبت كنید، به طوری كه هم مبتدیان و هم متخصصان بتوانند گفته‌های شما را درك كنند.

شنونده‌ای مشتاق باشید.

از دیگران پرسش‌های باز پاسخ بپرسید، یعنی پرسش‌هایی كه نتوان با گفتن بله یا خیر بدان پاسخ داد. پرسش‌های باز پاسخ با كلماتی مانند " چرا، چگونه، چی، كی "شروع می‌شود. به كسانی كه می‌شناسید سلام كنید. در موقعیت‌های اجتماعی‌، به افرادی كه به نظر خجالتی می‌رسند، نزدیك شوید.

تمرین كنید

از هرفرصتی كه پیش می‌آید، برای بهبود مهارت‌های اجتماعی تان بهره بگیرید.

فرآوری : مریم عطاریان

بخش خانواده ایرانی تبیان

منبع:

ماهنامه پیام مشاور, بهداشت روان، مجله الکترونیکی رشد