نگاهی به زندگی و آثار مرحوم علامه الغریفی
به گفته بسیاری از نزدیکان و دوستدارانش، داغ شهادت تعداد زیادی از هموطنانش در مبارزات اخیرشان با رژیم آلخلیفه و نیز زندانی و شکنجه شدن تعدادی دیگر، مسیر او را به سمت و جوار حق تعالی هموارتر کرد. آلام و دردهایی که دل هر شیعه و مسلمانی را به رنج میآورد و به فرمایش مولایمان امیرالمؤنین(ع) اگر مسلمانی از این رنج نمیرد، باید در مسلمانی خود شک کند.
علامه الغریفی از روحانیون و علمای سرشناس بحرین بود که در هفته گذشته و در اثر کهولت سن به دیار حق شتافت. ایشان که پدر شهید سیداحمد الغریفی روحانی مجاهد و مبارز با رژیم دیکتاتوری آلخلیفه بود، به گفته بسیاری از نزدیکان و دوستدارانش، داغ شهادت تعداد زیادی از هموطنانش در مبارزات اخیرشان با رژیم آلخلیفه و نیز زندانی و شکنجه شدن تعدادی دیگر، مسیر او را به سمت و جوار حق تعالی هموارتر کرد. آلام و دردهایی که دل هر شیعه و مسلمانی را به رنج میآورد و به فرمایش مولایمان امیرالمؤنین(ع) اگر مسلمانی از این رنج نمیرد، باید در مسلمانی خود شک کند.
علامه سید علوی الغریفی روز پنجشنبه بیستوپنجم فروردین ماه سال جاری در سن 92 سالگی و در حالی که آلام مردم بحرین قلوب ایشان را سخت جریحهدار کرده بود، درگذشت.
تولد و شروع به تحصیل حوزوی
وی در سال 1919 میلادی(1298 هجری شمسی) در منطقه النعیم بحرین ـ که آن زمان یکی از استانهای ایران به شمار میرفت ـ ، به دنیا آمد. نام پدرش سیداحمد بود که تنها توانست دوازده بهار از زندگی فرزندش سیدعلوی را دریابد. پس از مرگ پدر، مادرش که سیده عفیفهای از خاندان الغریفی بود، سرپرستیاش را به عهده گرفت و او را به معلم قرآن سپرد تا به او قرائت و تفسیر قرآن بیاموزد.
هنوز پانزده سالش نشده بود که به حوزه علمیه بحرین رفت و شروع به آموختن دروس مقدمات ـ ادبیات عرب، منطق، بلاغت و کمی هم از فقه و اصول ـ را در حوزه علمیه بحرین کرد. هیجده ساله بود که بیماری آبله ـ ازبیماریهای شایع آن زمان ـ وجود علامه را دربرگرفت و سبب شد تا چشمانش از دیدن زیباییهای ظاهری دنیا محروم شود و در عوض روی به درک زیباییهای باطنی بیاورد.
شیخ عبدالله المصلی، شیخ محمدعلی حمیدان، شیخ باقر العصفور، شیخ عبداللهبن محمدصالح آلطعان و آیتالله شیخ عبدالحسین حلی از اساتید وی در حوزه بحرین بودند.
هجرت به نجف اشرف
فقدان بینایی الغریفی جوان، مانع از آن نشد تا درس و بحث حوزوی را وانهد و درک دیار علی(ع) و همصحبتی با علما و روحانیون بزرگ را از دست بدهد. سیدعلوی در حالی که دروس مقدمات و بخش زیادی از سطح را نزد علمای بحرینی فراگفت، عازم نجف اشرف شد تا سطح دانش خود از علوم آلمحمد(ص) را به حد اعلا ارتقا دهد. شيخ عباس الرميثي، شيخ علي سماحه الحلي، آيتالله سيدباقر الشخص، سيدهاشم الإحسائي، آيتالله سيدعلي فاني اصفهاني، آيتالله سيدمحسن حكيم و آيتالله سيدابوالقاسم خویي از بزرگترین اساتید و مدرسان حوزه نجف در آن زمان بودند که سیدعلوی محضر آنها را درک کرد و پای دروسشان، تلمذ.
در همین دوران بود که سیدعلوی، مادر فداکارش که از مشوقان اصلی وی در پیوستن به خیل خادمان اهلبیت(ع) و متلبسان به لباس جد بزرگوارش بود را از دست داد.
بازگشت به بحرین و مقدمات تأسیس حوزه علمیه جدید
وی در ابتدای بازگشتش به بحرین، مهمترین فعالیت را در تدریس علوم دینی به طلاب و علاقهمندان علوم دینی یافت. از همن روی بود که خانه کوچکش در منطقه النعیم و در نزدیکی منامه را پایگاه نشر علوم اهلبیت(ع) قرار داد و طلاب علوم دینی را بیهیچ مزد و منتی به حضور پذیرفت.
شهید سیداحمد الغریفی(فرزند مجاهدش و شهید راه مبارزه با حکام وهابی بحرین)، شیخ عباس الریس، شیخ عبدالامی الجمری و آیتالله شیخ عیسی قاسم ـ دو تن از رهبران فعلی شیعیان بحرین و از مؤسسان احزاب مخالف رژیم آلخلیفه ـ و سیدعبدالله الغریفی و دیگر بزرگان و روحانیون بحرینی از جمله شاگردان وی در النعیم بودند.
خیلی زود خانه محقر استاد تاب حضور خیل عظیم شاگردان را نیاورد. علامه سیدعلوی که اجازه جمعآوری وجوهات شرعی شیعیان بحرینی را از علما و مراجع قم و نجف داشت، با اجازه همان مراجع بخشی از سهم امام(ع) را برای ساخت حوزه علمیهای بزرگ اختصاص داد و "حوزه علمیه بحرین" را بنا نهاد. سالها بعد(1990م. ـ 1369ش.)نیز حوزه علمیه خواهران راهاندازی شد و دختران شیعه نیز از علوم دینی بهرهمند شدند. این حوزه هماکنون نیز درمنامه پابرجاست.
تأسیس کتابخانه بزرگ منامه که از وجوهات مدرسه علمیه اداره میشد، از دیگر پروژههای ماندگار علامه الغریفی است. گفته میشود وی روز نخست افتتاح این کتابخانه، همه کتب شخصی خود را که از سن چهارده سالگی جمعآوری کرده بود، به کتابخانه فوق هدیه داد. در این کتابخانه در حال حاضر کتب خطی و نسخ قدیمی نیز نگهداری میشود.
اداره امور زندگی شیعیان بحرین
آوازه اهتمام علامه الغریفی به امور دینی و زندگی مردم همه نقاط بحرین را به سرعت درنوردید؛ تا آنجا که دیگر کسی برای اموری چون ازدواج و طلاق، حلوفصل دعواها و اختلافات معمولی به دستگاه قضایی دولت مراجعه نمیکرد و همگان ایشان را قاضی عادل دعاوی و شکایات خود میدانستند.
به خاطر همین حسن شهرت و دقتنظر وی در تطبیق مسائل مردم با امور شرعیه و احکام دین بود که علمای زیادی به وی اجازه داده بودند تا به حسب نظر خود در وجوهات دریافتی از مردم دخل و تصرف کرده و به رتقوفتق امور دینی شیعیان بحرین بپردازد.
نام برخی از علما و مراجعی که به وی اجازه دریافت و مصرف وجوهات شرعیه را دادهاند، از این قرار است: آیتالله شیخ عبدالحسین حلی، آیتالله سیدمحسن حکیم، آیتالله سیدمحمدجواد طباطبایی تبریزی، آیتالله سیدابوالقاسم خویی، آیتالله سیدعلی فانی اصفهانی، آیتالله شیخ مرتضی آلیاسین، آیتالله سید محمود حسینی شاهرودی، آیتالله سیدمحمدباقر صدر، آیتالله شیخ محمدامین زینالدین، آیتالله سیدعبدالاعلی سبزواری، آیتالله سیدمحمدرضا گلپایگانی، آیتالله شیخ محمد اراکی، آیتالله میرزا جواد تبریزی، آیتالله علامه سیدمحمدحسین فضلالله، آیتالله سیدعلی حسینی سیستانی، آیتالله سیدمحمدسعید حکیم و آیتالله شیخ محمداسحاق فیاض.
اخلاقیات و روحیات فردی علامه الغریفی
مرحوم الغریفی به اخلاق حمیده و صفات بارز و برجسته و راهوروش میانه در زندگی فردی مشهور بود. از سویی، روحیه لطیف او و نیز پیمودن راه سخت و طاقتفرسای تهذیب و سیروسلوک از سوی وی و نیز حسن رفتارش با مردم و خصوصا خانواده، زبانزد مردم و روحانیون بجرینی بود.
شاگردان و طلابش در مدرسه و حوزه همگی از تواضع و افتادگیش در برخورد با طلبهها و شنیدن مشکلاتشان و اهتمام به امور حتی شخصی آنها و نیز نحوه تعاملش با طلاب و مدیریتش در حوزه، داستانها تعریف کردهاند.
همچنین ایشان نسبت به تحصیل علم و مطالعه بسیار حساس بود و علاوه بر آنکه طلاب را به ممارست در این کار تشویق میکرد، خود نیز عامل بود و دائما اوقات خود را با مطالعه و مباحثه علمی میگذراند؛ به گونهای که بساری از مسائل را حفظ بود و هوش بالایی در به حافظه سپردن نکات علمی داشت.
از مرحوم علامه سیدعلوی الغریفی چهار فرزند پسر و پنج دختر به یادگار مانده که "سیداحمد" پسر ارشدش در اثر حادثهای مشکوک که گفته میشود از سوی وهابیون و وابستگان به آلسعود برنامهریزی شده بود، به شهادت رسید. سیداحمد از اساتید قابل حوزه علمیه بحرین بود؛ برخی او را با نام "علامه" خطاب میکردند.
منبع الابناء
