نگاهی به زندگینامه سید عبدالعزیز حکیم

سید عبدالعزیز حکیم پس از کسب ریاست مجلس اعلا، رئیس شورای حکومتی عراق و سپس رئیس ائتلاف یکپارچه عراق (شامل مجموعه شیعیان) شد. پس از آن در تدوین قانون اساسی عراق، تشکیل دولت‌ ملی و تایید برنامه‌های ایاد علاوی،‌ جعفری و نوری المالکی و تسریع در روند سیاسی تشکیل حکومت و تثبیت مبانی ارزشی و اسلامی آن نقش بارزی ایفا کرد.

میلاد و نیاکان

سیدعبدالعزیزحکیم در سال 1949 میلادی در نجف اشرف در خانواده مرجعیت متولد شد. پدر ایشان مرجع بزرگوار تقلید آیت‌الله العظمی سیدمحسن حکیم بودند. ده برادر و چهار خواهر، فرزندان این خانواده را تشکیل می ‌دادند.

‌هفت برادر ایشان را رژیم بعث عراق به شهادت رساند، همه برادران وی روحانی بودند و چند تن از آنان به درجه اجتهاد و مرجعیت نیز نائل آمدند.

سید عبدالعزیز حکیم با دختر آیت الله محمد هادی صدر ازدواج کرد و دارای دو دختر و دو پسر به نام های محسن و عمار حکیم است.

در محضر اساتید

وی از شاگردان درس آیت الله العظمی شهید سید محمدباقر صدر بودند که اواخر دهه 70 میلادی نقش مهمی را در فعالیت‌های ضد رژیم بعث عراق ایفا کردند.

سیدعبدالعزیز حکیم پس از صدور فتوای مبارزه مسلحانه علیه صدام که توسط آیت‌الله صدر صادر شد اقدام به تاسیس جنبش مجاهدین عراقی که بعدا پایه تشکیل سپاه بدر شد، کرد. این جنبش از نخستین سازمان‌های مسلحانه علیه رژیم صدام بود.

سیدعبدالعزیزحکیم که پیش از فوت یکی از مسئولان بلندپایه دولت عراق محسوب می شد در آذرسال 1381 تا زمان سرنگونی صدام (آوریل سال 2003میلادی) در ایران بود و ارتباط تنگاتنگی با مسئولان جمهوری اسلامی ایران داشت.

خروج از عراق

پس از شهادت آیت الله محمدباقر صدر و تشدید اقدامات صدام علیه شیعیان سیدعبدالعزیز حکیم راهی سوریه شد. سوریه جایی بود که می ‌توانست مرکز فرماندهی و هدایت عملیات علیه رژیم بعث باشد.

اواخر سال 1359 پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ایشان به همراه برادر خود شهید ‌محمدباقر حکیم به ایران آمدند و همراه عده دیگری از علمای عراقی، سازمان «جماعت ‌العلما» را تاسیس کردند. با گسترش فعالیت این جماعت، دفتر انقلاب اسلامی عراق تشکیل و پس از آن در سال 1361 شمسی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق تاسیس شد که عبدالعزیز حکیم یکی از پایه‌گذاران آن بود.

علت تبدیل جماعت العلما به مجلس اعلا نیاز به گسترش تشکیلات و کار سیاسی و ایجاد ابزار اجرایی جهت ادامه فعالیت‌ها بود. مجلس اعلا پوشش سیاسی فعالیت معارضان اسلامگرای عراقی بود. وی در این مجلس به عضویت شورای مرکزی آن درآمد و در طول دوران حیات این مجلس تاکنون مسئولیت‌های اجرایی روابط خارجی و ریاست دفتر جهادی را که کار سازماندهی و پشتیبانی گروه‌های پراکنده عراقی را در داخل خاک عراق داشت، برعهده داشتند.

تحولات پس از سقوط صدام

در آن زمان شورای حکومتی عراق برای ایستادگی در برابر نظرات آمریکا وحاکمیت کامل آن بر عراق تشکیل شد.

در تاریخ 29 آگوست 2003 متاسفانه شهید محمدباقر حکیم، رئیس وقت مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در نجف اشرف به شهادت رسید. چند روز بعد با اجماع نظر اعضای شورای مرکزی و باتوجه به اساسنامه مجلس اعلا سید عبدالعزیز حکیم به ریاست این مجلس انتخاب شد و از آنجا که دیگر مشی مسلحانه و انقلابی برای ادامه کار در عراق ضرورتی نداشت نام این مجلس به مجلس اعلای اسلامی عراق تغییر کرد.

سید عبدالعزیز حکیم پس از کسب ریاست مجلس اعلا، رئیس شورای حکومتی عراق و سپس رئیس ائتلاف یکپارچه عراق (شامل مجموعه شیعیان) شد. پس از آن در تدوین قانون اساسی عراق، تشکیل دولت‌ ملی و تایید برنامه‌های ایاد علاوی،‌ جعفری و نوری المالکی و تسریع در روند سیاسی تشکیل حکومت و تثبیت مبانی ارزشی و اسلامی آن نقش بارزی ایفا کرد.

سیدعبدالعزیز حکیم در مدت 21 سال حضور مستمر در ایران، ارتباط تنگاتنگی با مسئولان جمهوری اسلامی به ویژه امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری داشت. وی در راستای حل مشکلات ایران و عراق و کل منطقه موضوع گفتگوی بین ایران و آمریکا را مطرح و پیگیری کرد. طرح استراتژی هم‌پیمانی منطقه‌ای و ایجاد نظام هوشمند و نوین امنیت منطقه‌ای که در برگیرنده سایر کشورها به ویژه ایران که به عنوان بزرگترین و قدرتمندترین کشور همسایه عراق جایگاه ویژه‌ای دارد، از طرح‌های ایشان بود.

تلاش‌های دولت و پارلمان عراق در راستای توسعه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با ایران و مبارزه قاطع با سازمان تروریستی منافقین از دیگر قدم‌های مثبت ایشان محسوب می‌شود. در 9 دسامبر سال 2003 شاهد صدور فرمان 128 شورای حکومتی عراق در ضرورت طرد گروهک منافقین و پلمب دفاتر و مصادره اموال منقول و غیر منقول آنها بودیم.

علت فوت و یا شهادت ایشان

علت مرگ ایشان را اطباء و پزشکان، سرطان ریه ای اعلام کرده اند که ناشی از یک پدیده خارجی بوده است و طبق  اخبار تایید نشده ، چند سال پیش در یکی از ملاقات هایی که با  سران برخی  کشورهای منطقه داشته، در جریان ملاقات حضوری با آن شخص ، در پذیرایی مختصری، مسموم شده و از آن زمان تا کنون همواره تحت مداوا بوده است و بدینسان آخرین بازمانده از فرزندان آیة الله العظمی سید محسن حکیم (ره)  نیز به شهادت رسیده است.

مرحوم حجت الاسلام و المسلمین  سید عبدالعزیز حکیم که اخیرا برای درمان سرطان ریه به صورت دوره ای به ایران مسافرت می کرد سرانجام ساعت دو سی و پنج دقیقه بعد از ظهر چهارشنبه دعوت حق را لبیک گفت و ساعاتی قبل پیکر پاک این سید جلیل القدر از جلوی سفارت عراق تشییع و برای تشییع دیگری به قم منتقل شد و قرار است ساعت 5 بعد از ظهر از جلوی مسجد امام حسن عسگری (س)  شهر مقدس قم تشییع شده و پس از آن برای تشییع و خاک سپاری به نجف اشرف منتقل شود .

پیام تسلیت مقام معظم رهبری به مناسبت فقدان مرحوم عبدالعزیز حکیم

بسم الله الرحمن الرحیم

با دریغ و اندوه خبر یافتیم كه رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق، جناب حجت الاسلام آقای سیّد عبدالعزیز حكیم دار فانی را وداع گفته و به دیار باقی شتافته است.

برای ملت و دولت عراق این، ضایعه‌یی بزرگ و برای جمهوری اسلامی ایران، فقدانی دردناك است. ایشان آخرین بازمانده از فرزندان برومند مرجع بزرگ شیعه مرحوم آیت الله العظمی سیّدمحسن حكیم بود كه همگی در راه مبارزه با رژیم سفاك بعث عراق و عوامل استكبار شربت شهادت نوشیده یا آزمونهای دشوار این جهاد عظیم را تحمل كرده بودند.

خدمات این روحانی مجاهد در راه تشكیل حكومت ملی عراق چه در دوران اقامت در ایران و چه پس از سقوط حكومت صدام و انتقال به كشور خود، كم نظیر و فراموش نشدنی است.

اینجانب با ابراز تأسف فراوان از این حادثه‌ی دردناك، تسلیت صمیمانه‌ی خود را به عموم ملت برادر عراق و به دولت و مجلس اعلای اسلامی عراق و به بیت رفیع حكیم بویژه به فرزندان برومند و شایسته‌ی ایشان، بالاخص جناب آقای سیّدعمار حكیم تقدیم میدارم و رحمت و مغفرت الهی را برای آن مرحوم و سربلندی و پیشرفت ملت و دولت عراق را از خداوند مسألت میكنم.

سیّدعلی خامنه ای

5/شهریور/1388 برابر با ششم رمضان 1430 هجری قمری

تنظیم شده توسط موسوی

بخش جامعه و سیاست