مدارهای خاص

فوتوترانزیستورها

همان طور که گفته شد، جریان در تاریکی و جریان در روشنایی یک فوتوترانزیستور با افزایش دما افزایش می یابند، مخصوصا جریان در تاریکی با افزایش دما به طور لگاریتمی افزایش می یابد، جریان تاریکی در حالت عادی در حد چند نانو آمپر است و می توان با استفاده از یک مقاومت بین پایه های base و emitter این جریان را بیشتر از این کم کرد. این کار علاوه بر کمتر شدن جریان های تاریکی و روشنایی باعث خطی تر شدن رابطه بین میزان روشنایی و جریان روشنایی می شود، مقدار مناسب برای RBE مقداری بیشتر از چند مگا اهم است:

شکل 1 : a  کاهش Id در اثر استفاده از RBE

c و b) تغییر IL در اثر استفاده از RBE

حساسیت فوتوترانزیستور از فوتودیود بیشتر است، چون دارای تقویت کننده داخلی است، اما این میزان حساسیت در اثر عوامل گوناگون تغییر می کند، لذا لازم است که از یک مقاومت متغیر (پتانسیومتر) برای تعیین میزان حساسیت استفاده شود:

شکل 2 : استفاده از پتانسیومتر برای تنظیم حساسیت فوتوترانزیستور

در شکل2 a مداری برای کنترل جریان یک ترانزیستور تقویت کننده می بینیم؛ جریان کلکتور فوتو ترانزیستور، بیس ترانزیستور تقویت کننده را کنترل می کند و تغییر در حساسیت فوتوترانزیستور توسط تغییر پتانسیومتر فیدبک متصل به امیتر انجام می شود.

در شکل2 b مداری برای کنترل ولتاژ ترانزیستور تقویت کننده می بینیم؛ جریان کلکتور فوتوترانزیستور ولتاژی برای کنترل بیس ترانزیستور بعدی ایجاد می کند و تغییر حساسیت فوتوترانزیستور توسط پتانسیومتر انجام می شود.

فوتو دیود معمولا به همراه IR LED به دو صورت مورد استفاده قرار می گیرد؛ به صورت دیجیتال و برای تشخیص وجود چیزی و به صورت آنالوگ و برای تشخیص مقدار نور محیط.

استفاده دیجیتال:

مهمترین مزیت فوتودیود سرعت پاسخ دهی مناسب آن است. به علت کوچک بودن جریان ایجاد شده در هنگام تابش نور معمولا ا ز FET(Field Effect Transistor) استفاده می شود (شکل 3-a ) , مدارهای تقویت کننده ی متداول دیگر در شکل های  3-b و 3-c نشان داده شده اند:

شکل 3 . مدارهای تقویت کننده متداول برای استفاده از فوتودیود.

استفاده ی آنالوگ:

با توجه به رابطه تقریبا خطی میان شدت نور تابشی و جریان در فوتودیود، این وسیله برای استفاده ی آنالوگ هم مناسب است. برای این منظور معمولا از تقویت کننده های متفاوت به شکل زیر استفاده می شود:

شکل 4. استفاده ی آنالوگ از فوتودیود.

ادامه دارد...

تهیه و تنظیم : سیدخاموشی