جاذبه های تاریخی مازندران

برج لاجیم

در جنوب شرقی زیراب در شرق جاده سوادكوه به قائمشهر در منطقه‌ای جنگلی و در كنار روستای لاجیم قرار دارد. این اثر معماری ارزشمند متعلق به قرن پنجم هجری است.

این برج كه در روستای لاجیم منطقه سوادكوه واقع شده، سهواً به مقبره امامزاده عبدالله معروف است. ساختمان آن به شیوه مدور با گنبدی مخروطی شكل و در نهایت ظرافت و سادگی ساخته شده است. درقسمت فوقانی، دو كتیبه آجری به خط پهلوی ساسانی و كوفی نصب شده كه برابر مفاد كتیبه كوفی (مورخ 413 هـ .ق) این بنا مدفن "كیا اسماعیل ابوالفوارس شهریار بن عباس" است. بنای مزبور در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آندره گدار باستان‌شناس فرانسوی كه در سال 1933 میلادی به بازدید برج لاجیم آمده می‌نویسد: در داخل این حصار چند تل است كه نشان می‌دهد این قلعه در واقع شهر مستحكمی است این محل كه در قلب جنگل انبوه و دور هنگامه شهرها واقع شده است. مسلماً قرارگاه مهم یكی از سركشان یا پناهگاه استوار یكی از پادشاهان مخلوع بوده است كه به امید بازگشت وقت مساعد در آنجا بدور از آسیب خصم در امان می‌داشته است. شخصیت مدفون در برج (كیا ابوالخوارس شهریار) از خاندان باوندیان بوده كه در فاصله سقوط سلسله باوندیان اول و به قدرت رسیدن مجدد خاندان آل باوند پس از اشغال ناحیه آمل به دست قابوس و شمگیر به منطقه كوهستانی لاجیم پناه برده است.

 پل ورسك

این پل در زمان رضاشاه، بر روی دره ورسك منطقه سوادكوه ساخته شد و در زمان جنگ جهانی به پل پیروزی معروف شد. پل ورسك با دهانه ای به طول 66 متر و ارتفاع 110 متر یكی از بزرگترین شاهكارهای مهندسی طول خط آهن شمال است.

قلعه كنگلو

این قلعه به فاصله تقریبی 20 كیلومتری در جنوب شرقی دوآب (منطقه‌ سوادكوه) درنزدیكی روستای كنگلو بر بالای صخره ای قرار دارد كه قسمت اعظم آن با گذشت زمان وعوامل مخرب جوی از بین رفته است. نمای خارجی قلعه را یك باروی عظیم سنگی تشكیل می دهد كه درقسمت میانی و طرفین آن، برج های دیده بانی تشكیل شده است. فضای داخلی این قلعه با توجه به بقایای آن، مدور و در دو طبقه ساخته شده بود كه قسمت عمده آن از بین رفته و در حال ویرانی است.

 محله قدیم آلاشت

محله قدیمی آلاشت، زادگاه رضاشاه سرسلسله دودمان پهلوی در 18 كیلومتری زیرآب (منطقه سوادكوه) قرار دارد. آلاشت در منطقه ای كوهستانی وجنگلی واقع شده و خانه های آن اغلب از خشت خام ساخته شده و بام آنها نیز با تخته پوش پوشانده شده است. كوچه های این محله، باریك، سنگی و شیب تندی دارند. آلاشتی ها هر محله از دهشان را به نامی می شناسند. زادگاه پهلوی اول در محله پهلوان خلیل قرار دارد كه ساختمان آن در اصل دو اشكوبه بوده است. اشكوب فوقانی آن در اثر زلزله فرو ریخته بود كه در دوران پهلوی دوم به وسیله سازمان سابق میراث فرهنگی به همان سبك اولیه تجدید بنا شده است. این خانه امروزه به عنوان كتابخانه عمومی شهر آلاشت مورد استفاده مردم و جوانان قرار می گیرد.

دریاچه شورمست

تنها دریاچه طبیعی شهرستان سوادكوه كه وسعت آن 15 هزار متر مربع و عمق آن 5 متر است. این دریاچه در 5/5 كیلومتری شهر پل سفید واقع شده است. درختان كهن‌سال و بلند قامت توسكا در اطراف آن منظره رویایی را به وجود آورده است.

  سه خط طلا

راه‌آهن معروف به سه خط طلا در سه كیلومتری بعد از آبادی ورسك به سمت گدوك در ارتفاعات شرق جاده خطوط راه‌آهن و با پلها و تونلهای زیبا در سه خط به موازات هم مشاهده می شود. این خطوط برای كم كردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوكوموتیوها به این شكل بنا شده است.

  غار اسپهبد خورشید

این غار در حد فاصل راه‌آهن پل سفید و سرخ‌آباد در ناحیه دوآب وجود دارد. وجه تسمیه دوآب این است كه در این منطقه دو رودخانه سولا و عباس‌آباد به هم پیوند می‌خورد. غار بصورت تالار ساده و تقریباً 15 متر است. جالب‌ترین بخش غار بناهای قسمت چپ راهرو است. كه نسبتاً سالم مانده است. و با دقت در آنها میتوان به وضع معماری این دژ قدیمی پی برد. در كنار دهانه راهرو پلكانی است كه پس از خاكبرداری آن به یكی از شاهكارهای ساختمانی غار بر می خوریم.

این راهرو به عرض 15/1 و دارای هفت پلكان به ارتفاع 17 سانتیمتر است و پله ششم پاگرد است و از آنجا به گردش به چپ داخل بناهای فوقانی می شدند.

منبع: میراث فرهنگی و گردشگری مازندران