تقوا؛ پرهیز با حرکت نه با سکون

تفسیر قرآن آیت الله خامنه‌ای

تقوا یعنی پرهیز با حركت نه پرهیز با سكون، گاهی شما در حال سكون پرهیز می‌كنید، با نشستن و کار نداشتن. مثلا با رانندگی نكردن پرهیز می‌کنی تا به كوه نخوری و از دره پرتاپ نشوی، یا حركت نكردن در خارزارها كه خارهای مغیلان دامن شما را نگیرد، این نوعی پرهیز است که اسلام آن را توصیه نمی‌كند. بلكه می‌گوید در سینه‌ی قضایا و واقعیتها، با حوادث روبرو شوید و در عین حال پرهیز كنید. مثل راننده‌ای كه رانندگی می‌كند اما پرهیز هم می‌كند. این پرهیز همان مراقبت كردن و مواظب خود بودن است.

بنابراین، تقوا یعنی: پرهیز و مراقبت در حال حركت. در میدانها حركت كنید، اما مواظب اصطكاكها، غلط رفتن راه‌ها، تخطّی كردن از حدودی كه برای انسان معین شده باشید!، چون جاده بسیار خطرناك و طولانی و ظلمانی است.

ظلمات دنیا را مشاهده ‌كنید كه قدرت مادی امروز چه گرد وغباری در برپا كرده است! عربده می‌كشند و تصمیم‌ می‌گیرند. و چه بسیار انسانهایی كه در این راه‌ها گمراه می‌شوند. باید مواظب بود! ببینید امروز چقدر انسان در دنیا حقانیت راه‌های استكباری را در دلش پذیرفته است؟ همین كه می‌گویند "افكار عمومی غرب اینگونه گفت" و همین كه تلاش می‌كنند تا افكار عمومی غرب را برضد یك حقیقت برانگیزند، برای آن است كه باور انسانها را جلب كنند و این همان گمراهی پذیری راه حقیقت و راه زندگی است كه اگر آدمی یك ذره هشیاریش را از دست دهد گمراه خواهد شد.

لذا در این راه، تقوا لازم است. اگر كسی تقوا را داشت، قرآن او را هدایت كند، اما آنکه نداشت و همچنان چشم بسته حركت كرد، آیا قرآن می‌تواند او را هدایت كند؟ ابداً ، هیچ سخن حقی، چنین آدمی را نمی‌تواند هدایت كند! كسی كه گوش دل به هیچ چیز نمی‌دهد و هیچ حقیقتی را باور ندارد، وسرمست و دربست در اختیار شهوات خود یا دیگران حركت می‌كند، قرآن هدایتش نخواهد كرد. آری قرآن ندایی است، که هیچوقت گوش آنها حساسش نمی‌کند.

قرآن نیز به این آدمها اشاره کرده، می‌فرماید: اولئك یُنادُونَ مِن مَكانٍ بَعیدٍ ( ۴۴- فصلت) آنها از راهی دور ندا داده می‌شوند.

صدایی از دور شنیده می‌شود قابل فهم نبوده و برای فهمیدنش باید نزدیک و نزدیکتر شد.

پس باید هشیار بود تا هدایت شد. این مختصری درباره «هَدًی لِلمُتَّقین» بود.