تبیان، دستیار زندگی
دومین دوره‌ی جایزه‌ی ادبی «روزی روزگاری» با تقدیر از جمال میرصادقی و یك نمایشنامه‌نویس، در بخش‌های رمان ایرانی، مجموعه‌ی داستان ایرانی و رمان و مجموعه‌ی داستان غیرایرانی برگزار می‌شود ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تقدیر ، جایزه‌ی "روزی روزگاری" از جمال میرصادقی

جمال میرصادقی

دومین دوره‌ی جایزه‌ی ادبی «روزی روزگاری» با تقدیر از جمال میرصادقی و یك نمایشنامه‌نویس، در بخش‌های رمان ایرانی، مجموعه‌ی داستان ایرانی و رمان و مجموعه‌ی داستان غیرایرانی برگزار می‌شود.

به گزارش ایسنا، این جایزه كه هیأت امنای آن، رضا سیدحسینی، پروین سلاجقه، مهشید نونهالی و عنایت سمیعی معرفی شده‌اند، با داوری: فرشته احمدی، شهلا زرلكی، لادن نیكنام، امیرارسلان فصیحی، امیر احمدی آریان و امیرحسین خورشیدفر برگزار می‌شود.

در نشست خبری جایزه كه امروز برگزار شد، مدیا كاشیگر - دبیر جایزه - در توضیحاتی گفت: امسال از جمال میرصادقی در زمینه‌ی رمان و داستان كوتاه به‌طور مشترك و به‌خاطر فعالیت خیلی طولانی‌ در تدریس و برگزاری كلاس‌های داستان و تلاش‌هایش در گسترش ادبیات داستانی تقدیر می‌شود.

او با بیان این‌كه امیدواریم در سال 88 بتوانیم «جایزه‌ی ادبیات دراماتیك» را راه‌اندازی كنیم، همچنین خبر داد: در این دوره از یك نمایش‌نامه‌نویس ایرانی تقدیر خواهیم كرد و چون منتظر نظر كمیته‌ی فنی هستیم، فعلا اسمی اعلام نمی‌شود.

وی سپس از برگزاری جایزه‌ی تازه‌ی دیگری كه از امسال درنظر گرفته شده است، خبر و توضیح داد: این جایزه، «جایزه‌ی كتاب‌فروش‌ها» است كه از آن‌ها نظرسنجی می‌كنیم تا ببینیم چه اثری را برتر معرفی می‌كنند. «جایزه‌ی نخبگان» را هم كه سال گذشته «بادبادك‌باز» را انتخاب كرد، امسال نیز داریم كه از هنرمندان سینما، تئاتر، هنرهای تجسمی، ورزشكاران و حتا سیاسیون نظرسنجی می‌كنیم، كه احتمالا امسال تعدادشان به 200 نفر برسد. جایزه‌ی این دو بخش هم به ناشر اثر اهدا می‌شود؛ چون این ناشر است كه باید به‌خاطر آشتی‌ دادن مردم با كتاب تقدیر شود.

این مترجم در بخش دیگری از سخنانش گفت: ما امسال بیانیه نخواهیم داشت؛ چون آن‌قدر اوضاع آشفته و تعداد كتاب‌ها كم بود كه حتا اصلا فكر نمی‌كردیم بتوانیم جایزه را برگزار كنیم. البته تعداد كتاب‌های منتشرشده‌ی چاپ اول از سال گذشته بیش‌تر شده‌ است و از یك مقطعی روند صدور مجوز تسریع شد. یعنی ما تا آخر تابستان فقط هفت كتاب چاپ اول داشتیم، اما تا آخر بهمن به بالای 70 عنوان رسید و تا سال تمام نشود، قطعا نمی‌توانیم بگوییم كه چند اثر در این دوره بررسی شده‌اند.

كاشیگر سپس با اشاره به مراحل چهارگانه‌ی داوری گفت: سه كتابی كه بالاترین امتیاز را بیاورند، هر سه یك لوح می‌گیرند و یك اثر از بین آن‌ها برای گرفتن تندیس در سه رشته‌ی رمان ایرانی، مجموعه‌ی داستان ایرانی و رمان و مجموعه‌ی داستان غیرایرانی به‌طور مشترك، كه همان ترجمه‌ی یك اثر ادبی است، انتخاب می‌شود.

او در ادامه یادآور شد: كمیته‌ی داوری ما ثابت است و از سال آینده در این بخش آخر كه مشترك است، دو انتخاب داریم، یعنی هم مجموعه‌ی داستان ترجمه و هم رمان ترجمه. یك كمیته‌ی فنی از مترجمان سرشناس مملكت هم تشكیل داده‌ایم و از آن‌ها خواسته‌ایم در این بخش آثاری را كه از نظر ترجمه تأیید می‌كنند، به ما معرفی كنند تا آن‌ها را در اختیار داورها بگذاریم كه از بین این آثار انتخاب داشته باشند.

دبیر «جایزه‌ی روزی روزگاری» در توضیحی درباره‌ی این‌كه آیا می‌توان این جایزه را جایزه‌ی بهترین ترجمه دانست، تأكید كرد: این جایزه هم جایزه‌ی ترجمه است، برای این‌كه ترجمه‌اش مورد تأیید كمیته‌ی فنی قرار می‌گیرد و هم جایزه‌ی ترجمه نیست، چون جایزه‌اش را فرد برگزیده به خاطر ترجمه نمی‌گیرد، بلكه به خاطر انتخاب اثر ادبی‌اش برای ترجمه می‌گیرد. چون این كمیته خودشان از مترجمان سرشناس كشور هستند، اگر اثری از آن‌ها در این كمیته باشد، شخص حذف می‌شود، مثل عبدالله كوثری كه جزو كمیته‌ی فنی ما بود و چون رضا سیدحسینی ترجمه‌ی او را انتخاب كرد، از كمیته حذف شد؛ اما اثرش باقی ماند. داورها هم كتاب‌هایی را انتخاب می‌كنند كه كمیته‌ی فنی، آن‌ها را انتخاب كرده باشد.

علیرضا بهنام - سخن‌گوی جایزه - در این بخش توضیح داد: كار این كمیته، صحت ترجمه است. ما جایزه‌ی ترجمه نمی‌دهیم؛ جایزه‌ی اثر ادبی می‌دهیم.

كاشیگر هم افزود: رضا سیدحسینی، كاوه میرعباسی و خودم (به دلیل دبیری جایزه) از اعضای قطعی این كمیته هستیم و اشخاص دیگر عبارت‌اند از: فروغ پوریاوری، علی عبداللهی، مژده دقیقی، اسدالله امرایی و موسی اسوار. لیست كمیته‌ی فنی باز است. چون چاره‌ای نداریم و اگر یكی از آثار اعضا كاندیدا شود، باید او را كنار بگذاریم و نمی‌خواهیم چنین شائبه‌ای باشد كه خودشان به خودشان جایزه می‌دهند. لوح‌های داوران ما هم به پدیدآورنده‌ی اثر تعلق می‌گیرد، در معنای غیرناشر؛ چون این جایزه‌ی داورهای ماست و با جایزه‌ی دبیرخانه فرق دارد كه خودش جایزه‌ی مستقل می‌دهد. در این بخش ما به ناشران جایزه نمی‌دهیم.

او و سعید طباطبایی - جانشین دبیر جایزه - سپس به‌طور مشترك درباره‌ی این‌كه آیا در بخش ترجمه، این جایزه همه‌ی زبان‌ها را دربرمی‌گیرد، پاسخ دادند: امسال سعی كرده‌ایم اكثر زبان‌ها را در این جایزه پوشش دهیم. اما برای ما امكان‌پذیر نبود كه همه‌ی زبان‌ها را پوشش دهیم. چون در هر زبان مترجم قدر نداشتیم و ناچار شدیم یك‌سری از زبان‌ها را حذف كنیم، مثل زبان تركی. پس در كمیته‌ی فنی هم مترجم‌هایی را انتخاب كردیم كه به طور كلی بتوانند به‌خاطر تسلط‌شان به چند زبان، نظر بدهند.

طباطبایی گفت: كاوه میرعباسی و مدیا كاشیگر خود به چند زبان تسلط دارند. در موردی هم مثل مهدی غبرایی با كتاب «كافكا در كرانه» كه یكی از كاندیداهاست، نمی‌توانیم او را جزو كمیته‌ی فنی قرار دهیم.

در ادامه، مدیا كاشیگر درباره‌ی تمهید جایزه برای این موضوع كه آثار معمولا در ایران از زبان اصلی ترجمه نمی‌شوند، گفت: ترجیح من به عنوان یك مترجم این است كه كتاب از زبان اصلی ترجمه شود. ولی واقعیت اجتماعی جامعه‌ی ما این است كه این اتفاق به‌ندرت می‌افتد و بیش‌تر آثار از زبان واسطه به فارسی ترجمه می‌شوند. اما رسمی بین مترجمان بزرگ ما وجود دارد و آن این است كه در ترجمه به یك متن اكتفا نمی‌كنند و آن‌را با ترجمه‌های دیگر چك می‌كنند. امیدوارم روزی برسد كه همه‌ی آثار ما از زبان اصلی ترجمه شوند. ما الآن مترجم مثلا از زبان لیتوانی یا سوئدی نداریم.

سپس چند نامزد قطعی‌شده در بخش ترجمه معرفی شدند: «زنان تروا» نوشته‌ی سنكا با ترجمه‌ی عبدالله كوثری، «كافكا در كرانه» نوشته‌ی هاروكی موراكامی ترجمه‌ی مهدی غبرایی، «بائودولینو» نوشته‌ی امبرتو اكو با ترجمه‌ی رضا علیزاده.

كاشیگر گفت: هركدام از اعضای كمیته‌ی فنی هم می‌توانند تا دو كتاب معرفی كنند و این تعداد كم به خاطر محدودیت ما در برگزاری زمان جایزه است؛ چون می‌خواهیم جایزه را اردیبهشت‌ماه و تا قبل از برگزاری نمایشگاه بین‌المللی كتاب برگزار كنیم. داوران تا آخر فروردین‌ماه سال 87 مرحله‌ی اول داوری را انجام می‌دهند و مرحله‌ی بعدی در مدت حتا دو ساعت انجام می‌پذیرد. در این بخش هم تعداد احتمالا به 12 اثر می‌رسد. از سویی مادامی كه ایران عضو كپی‌رایت نیست، متأسفانه نمی‌توانیم نویسندگان زنده‌ی غیرایرانی را دعوت كنیم مثل امبرتو اكو.

او درباره‌ی حمایت‌كنندگان مالی جایزه هم گفت: تعدادی از آن‌ها همان حامیان سال گذشته هستند و با تعداد دیگری هم در حال رایزنی هستیم، كه وقتی قطعی شد، اعلام می‌شوند. زمان دقیق و مكان برگزاری جایزه هم هنوز معلوم نیست. همچنین درمجموع سه تندیس از طرف داوران، دو تندیس از طرف دبیرخانه و 11 لوح داریم.

او درباره‌ی گزینش آثار نیز گفت: هدف ما جذب مخاطب عام است كه كار انتخاب آثار به عهده‌ی داوران گذاشته شده است. كار عامه‌پسند اغلب داوری نمی‌شود. از سوی دیگر، مخاطب عام فقط كتاب‌های عامه‌پسند را نمی‌خواند. مثلا «كلیدر» محمود دولت‌آبادی یا آثاراحمد محمود یا اسماعیل فصیح آثاری هستند كه دارای ارزش ادبی‌اند، ضمنا قابلیت جذب مخاطب عام را هم دارند. اما آثار پروست و بكت این‌ قدرت جذب را ندارند.

كاشیگر افزود: هیأت امنای ما امكان افزوده‌ شدن تا 7 نفر را دارد. هر كدام از اعضای دست‌اندر كار جایزه‌ هم كه استعفا دهند، تا سه سال آثارشان حق شركت در جایزه را ندارد.

وی گفت: امسال به‌جای كاوه میرعباسی، امیرحسین خورشیدفر و به‌جای میترا الیاتی، لادن نیكنام داوری می‌كنند. در این جایزه تعداد داوران زن و مرد یكی است و امیدواریم پس از یك ‌سال بالأخره سایت جایزه راه‌اندازی شود.

سعید طباطبایی نیز در بخشی از نشست در توضیحاتی گفت: با توجه به آمار می‌توان گفت وضعیت داستان كوتاه خیلی بهتر است؛ اما رمان وضعیت فاجعه‌ای دارد.

او با اشاره به آمار كتاب‌های منتشرشده در حوزه‌ی داستان و رمان، گفت: طبق آمار جایزه‌های ادبی دیگر در سال‌های قبل، در سال 84 بالای 120 اثر داستانی قابل بررسی در جایزه‌ها داشته‌ایم؛ 45 رمان و 75 مجموعه‌ی داستان كوتاه. سال 85 حدود 60 اثر برای بررسی وجود داشت؛ 25 رمان و 35 مجموعه داستان، كه در اولین دوره‌ی جایزه‌ی ما هم بررسی شدند. در سال 86 هم بالای 70 اثر فعلا داریم كه 20 رمان و 50 مجموعه‌ی داستان را شامل می‌شوند. امسال سال خوبی برای مجموعه‌ی داستان است و البته هنوز جا داریم برای این‌كه آثار دیگری هم به دبیرخانه برسند.

صندوق پستی دبیرخانه‌ی «جایزه‌ی روزی روزگاری» برای دریافت آثار، 1165 - 15815 است.