ÇOCUKLAR, HAC VE UMRE AMELLERİ

  Çocuklar iki kısımdır:

  1- Mümeyyiz: İyiyle kötüyü ayırt edebilen ve amelleri doğru bir şekilde yapabilen çocuk.

  2- Gayri mümeyyiz: İyiyle kötüyü ayırt edemeyen ve amelleri doğru bir şekilde yapabilme seviyesine gelmeyen çocuk.

  Mümeyyiz çocuk kendisi ihrama girer, amelleri yapar ve yapamadığı amelleri sorumlusunun, örneğin babasının yardımıyla yapar.

  Mümeyyiz olmayan çocuğun ise amelleri şöyle yapılmalıdır:

  1- İhram: Sorumlusu ona ihram elbisesi giydirir ve ondan taraf ihram için niyet eder. Eğer doğru bir şekilde tekrarlayabilirse, telbiyeler ona söyletilir ve tekrarlatılır. Fakat doğru bir şekilde tekrarlayamazsa "lebbeykleri" ondan taraf kendisi söyler.

  2- Tavaf: Çocuğa tavaf yaptırılır. Çocuğun kendisi yapabilirse tavafı kendisi yürüyerek yapar; aksi durumda taşınarak tavaf yaptırılır.

  3- Tavaf namazı: Çocuğun sorumlusu onu namaz kılmaya zorlar; eğer kılamazsa namazı ondan taraf kendisi kılar.

  4- Sa'y: Tavafta olduğu gibi çocuğa sa'y yaptırılır.

  5- Taksir: Onun saç veya tırnağından bir miktarı kısaltılır.

  6- Vakfe için Arafat ve Meş'ar'a götürülür sorumlusu çocuktan taraf vakfe için niyet eder.

  7- Kurban Bayramı günü, çocuk cemreyi taşlayamazsa, ondan taraf sorumlusu son cemreyi taşlar ve kurban keser.

  8- Sorumlusu çocuğun saçını tıraş eder ve eğer çocuğun ilk haccı değilse tıraş etmekle taksir arasında muhayyerdir.

  9- Zilhicce aynın 11. ve 12. gecelerinde çocuk da Mina'da kalır ve sorumlusu ondan taraf geceyi Mina'da geçirmeyi niye eder.

  10- Zilhicce aynın 11. ve 12. günleri, sorumlusu çocuğun bizzat taşlamasını ister, çocuk yapamazsa sorumlu ondan taraf cemreyi taşlar.

  11- Mekke'ye döndükten sonra, diğer ameller umre amellerinde olduğu gibi yapılır.

  Birkaç Mesele:

  1- Çocuğa ihram giydirmek ve onu umre ve hac amellerine götürmek müstehaptır; farz değildir. Dolayısıyla, çocuklarını ziyaret amacıyla kendileriyle götürenler, onları ihrama sokmak isterlerse amellerinin tümünün doğru bir şekilde yapılması ve eksik amelden dolayı bir sorunla karşılaşmamaları için son derece titiz davranmalıdırlar.

  2- Umre veya hac için ihrama giren çocuk, tavaf ve tavaf namazını taharetli bir vaziyette yapmalıdır. Dolayısıyla, eğer çocuk mümeyyiz ise ve kendisi doğru bir şekilde abdest alabilirse, kendisi abdest almalıdır. Aksi durumda abdest alması ona i öğretilmelidir. Eğer kendisi abdest alamıyorsa ona abdest aldırmalı veya abdest almada ona yardımcı olmalıdırlar.

  3- Hac veya umre-i müfrede için ihrama giren çocuk, nisa tavafını ve namazını da yerine getirmelidir; bunu yapmazsa evlenemez.

  4- Sünnet olmayan erkek veya erkek çocuğunun tavafı doğru değildir. Dolayısıyla, velilerin, mümeyyiz olmasa bile, sünnet olmamış erkek çocuğu ihrama sokmamaları gerekir.

  5- Sorumlu, çocuk ihramda olduğu sürece onu ihramlıya haram olan işlerden sakındırmalıdır; fakat erkeklere haram olan gölge altına girmek erkek çocuklarına sakıncasızdır.

  6- Tavaf ve sa'y hâlinde bu amellerin şartları gözetilmelidir; örneğin, tavaf hâlinde çocuğun beden ve elbisesi temiz olmalı, sol omuzu Kâbe'ye doğru olmalı, tavaf ve sa'y hâlinde uyumamalıdır. Dolayısıyla, çocukların amellerini tamamen gözetemeyecek olan kimselerin onları ihrama sokmamaları tavsiye edilir.

Temettü umresinin ve temettü haccının amellerini açıkladıktan sonra şimdi de bu amellerin özetine ve hacıların bu amelleri yapmak için kat ettikleri güzergâha değinelim:

TEMETTÜ UMRESİ AMELLERİNİN TERTİBİ

1- Her şeyden önce ihrama girmek için mikata (Şecere Mescidi veya Cuhfe gibi) gidilir.

2- Sonra tavaf ve tavaf namazı için Mescid-i Haram'a gidilir.

3- Daha sonra sa'y için, Safa ve Merve salonuna gidilir.

4- Son olarak da taksir yapılarak temettü umresinin amelleri son bulur. (Taksirin belli bir yeri yoktur.)

TEMETTÜ HACCI AMELLERİNİN TERTİBİ

1- Mekke'de temettü haccının ihramı niyetiyle ihrama girilir.

2- Arefe günü (zilhicce ayının dokuzuncu günü) vakfe yapmak için Arafat'a gidilir.

3- Kurban Bayramı gecesi Meş'ar-i Haram'da vakfe için Arafat'tan Me'şar'e göç edilir.

4- O gecenin sabahı da (Kurban Bayramı günü), Son Cemre'yi taşlamak, kurban kesmek ve saçı tıraş etmek veya taksir yapmak için Meş'ar'den Mina'ya geçilir.

  Bu üç amel orada yapıldıktan sonra geceyi sabahlamak için Mina'da kalınır veya Mina sonrası amelleri yapmak için Mekke'ye gidilir.

5- Mekke'ye gidilirse, önce tavaf ve tavaf namazı için Mescid-i Haram'a gidilir.

6- Sonra sa'y için Safa ve Merve arasındaki salona geçilir.

7- Daha sonra nisâ tavafı ve nisa tavafının namazı için tekrar Mescid-i Haram'a dönülür.

8- Sonra ll. ve 12. geceleri Mina'da sabahlamak için yeniden Mina'ya dönülür ve zilhicce ayının ll. ve 12. günlerinde üç cemre taşlanır.

9- On ikinci günde öğleden sonra Mina'dan çıkılır ve böylece hac amelleri son bulur. Fakat o zamana kadar Mekke amelleri (hac tavafı, tavaf namazı, sa'y ve nisâ tavafı ve namazı) yapılmazsa, Mekke'ye döndükten sonra bu ameller yapılır.

Müstehap Tavaf

1- Mekke-i Muazzama'da yapılması gereken müstehap amellerden birisi tavaftır.

2- Müstehap tavafın farz tavafla hiçbir farkı yoktur, müstehap tavafın namazını kılmak da müstehaptır.

3- Müstehap tavaf namazının Makam-ı İbrahim'in arkasında kılınması gerekmez; Mescid-i Haram'ın her yerinde kılınabilir; özellikle izdiham yaşandığı zaman başkalarının durumunu gözetmek gerekir.

Vedâ Tavafı

1- Mekke'den ayrılmak isteyen kimsenin "vedâ tavafı" yapması müstehaptır.

2- Vedâ tavafı da yedi şavttır; vedâ tavafının namazı müstehaptır.

3- Allah Teala'dan tekrar Mekke'ye dönmeyi niyaz etmek müstehaptır.

Hz. Resulullahın (s.a.a) Hacla İlgili Sünnet Ve Âdâbı

Umre ve Haccın Adap ve Müstehapları

İslam Dini ve Kültüründe Hac