عبارتی بی رحمانه؛ "مرد که گریه نمی کند!"

عجب عبارت بی ‌رحمانه‌ا‌ی است این ضرب‌المثل؛ «مرد که گریه نمی‌کنه!»  مگر مردها دل ندارند؟ اصلاً چرا گریه کردن در فرهنگ ما نماد ضعف و ناتوانی است؟ این در حالی است که گاهی اوقات اشک ریختن آن‌قدر مطلوب است که باعث شادمانی خداوند می‌شود.

کودک که هست، زمین که می خورد تا می آید چهره اش را در هم بکشد و گریه کند به او می گویند: " زشته، تو دیگه مرد شدی، مرد که گریه نمی کنه!"

سن بلوغ که می رسد، در حوادث گوناگون ، جاهایی که از لحاظ روحی و روانی بهش فشار می آید و می خواهد که با ریختن چند قطه اشک سبک شود یاد حرفی که در دوران کودکی بهش زده اند می افتد و ناخودآگاه اشک چشمش خشک می شود

بزرگ می شود ... حوادث ناگواری پیش می آید ... مرگ عزیزی، دیدن صحنه های غمناک و خشونت هایی که علیه کودکان و مظلومین می شود ... نه چرا این ها را مثال بزنم، از شادی ها مثال می زنم؛ زمانی که پدرش آمده تا او را با همسرش دست به دست دهند و برایشان آرزوی خوشبختی کنند، دلش می خواهد پدر و مادر را در آغوش بگیرد و از سر شوق، از سر سپاسگزاری و تشکر چشمانش می خواهد که از اشک پر شود اما زنگ حرف های کودکی در سرش به صدا در می آید که " مرد که گریه نمی کنه" (البته گریه ای که در این مقاله پیرامون آن صحبت می کنیم از نوع گریه های فریبکارانه، دغل بازی ها نیست ...

شب قدر است، لحظات سحر و مناجات با خدا.... لحظات ندبه و گریه برای آمرزش خواهی ... ناخود آگاه اشکش خشک می شود ... این ها همه از همان حرف های کودکی است که به پسر بچه های کوچک زده می شود که "زشت است، مرد که گریه نمی کند"!!!!

و به واقع این حرف  و ضرب المثلی که بین خیلی از آدم های این روزگار باب شده است چقدر بی رحمانه است مگر مردها دل ندارند؟ اصلاً چرا گریه کردن در فرهنگ ما نماد ضعف و ناتوانی است؟

این ها همه در حالی است که به تایید پزشکان برای گریه کردن هم می‌ توان فواید جسمی عنوان کرد و هم به تایید روایات دینی می ‌توان فواید روحی برایش بیان کرد.

محققان عقیده دارند گریه و خنده هر دو ریشه در یک بخش از مغز دارند و همان ‌طور که خنده فواید زیادی برای بدن دارد و باعث پایین آوردن فشار خون، افزایش قدرت ایمنی بدن و بهبود حالت روحی می ‌شود، اشک ریختن نیز باعث همین شرایط می ‌شود.

پزشکان همچنین معتقدند که اشک حاوی «کورتیزول» است که دفع آن به ‌وسیله اشک، نوعی سم‌ زدایی محسوب می ‌شود. درباره آثار معنوی گریه هم می ‌توان به روشنایی چشم و قوت قلب اشاره کرد. امام علی(علیه السلام) درباره آثار معنوی اشک ریخت فرمودند: «گریه از ترس خداوند، قلب را روشن می ‏‌گرداند و انسان را از بازگشتن به گناه باز می ‏‌دارد».

این اشکی که ما آنقدر از کنارش راحت و بی ارزش عبور می کنیم گاهی اوقات آن ‌قدر مطلوب است که باعث شادمانی خداوند می‌شود.

واژه «بکاء» و مشتقاتش حدود هفت بار در قرآن آمده است، اما همه این موارد درباره گریه توبه در برابر خداوند نیست، مثلاً آیه ۱۶ سوره یوسف به گریه دروغین برادران این پیامبر الهی اشاره می‌کند که برای فریب یعقوب نبی انجام دادند. با این حال چند آیه قرآن به گریه‌های ممدوح اشاره دارد، که اصلی‌ترینش در آیه ۵۸ سوره مریم آمده است: «أُوْلَئِکَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ مِن ذُرِّیَّةِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِن ذُرِّیَّةِ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْرَائِیلَ وَمِمَّنْ هَدَیْنَا وَاجْتَبَیْنَا إِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُ الرَّحْمَن خَرُّوا سُجَّدًا وَبُکِیًّا» وقتی خداوند ویژگی‌ های تعدادی از پیامبرانش را بیان می‌ کند، گریه کردن آن‌ ها را نیز مورد اشاره قرار می ‌دهد: «اینان کسانى از پیامبران بودند که خدا به آنان نعمت داد، از نسل آدم و از نسل کسانى ‌که با نوح در کشتى سوار کردیم و از نسل ابراهیم و اسرائیل و از کسانى ‌که آنان را هدایت کردیم و برگزیدیم. هنگامى‌که آیات خداىِ‏ رحمان بر آنان خوانده مى ‌‏شد، با گریه به سجده می ‌روند»

مرحوم آیت ‌الله طباطبائی در تفسیر المیزان درباره این آیه می‌ نویسد: این آیه کنایه است تا کمال خضوع و خشوع در برابر خداوند را نشان دهد. این‌ که اشک ریختن در این آیه به پیامبران الهی نسبت داده شده، نشان می ‌دهد که این عمل از نشانه‌ های بنده‌ های مخلص خداوند است.»

گریه کردن از قدیم الایام بوده است

بیشتر مفسران قرآن در تفسیر آیه ۵۸ سوره مریم که به گریه کردن پیامبران الهی اشاره می ‌کند، نوشته‌اند: «گریه از زمان آدم ابوالبشر وجود داشته و همواره وسیله‌ای برای توبه بوده است» در تایید این گفته، می ‌توان به وحی خداوند به حضرت موسی(علیه السلام) اشاره کرد: «ای موسی! کسانى ‌که از خوف من گریه می‌کنند در قیامت اعمالشان را مانند دیگر مردم مورد تفتیش قرار نمی ‌دهم، چراکه هیچ عبادتی برای من مانند مناجات همراه اشک نیست».

نشانه ای از نشانه های اجابت دعا

آنهایی که  اعمال ام داوود را انجام داده اند می‌ دانند که در پایان دعای این روز مبارک چه آمده است: «وقتی به سجده می ‌روی سعی کن اشک بریزی، حتی اگر به اندازه بال مگسی باشد. این نشانه اجابت دعاست» نشانه از این زیباتر می ‌خواهید؟ در روایات دینی ما بارها و بارها آمده که اشک ریختن نشانه اجابت دعاست. برای همین است که در شب ‌های قدر، زمانی‌ که قرآن را روی سر می‌ گذاریم، ناخودآگاه اشکمان جاری می ‌شود، این هم دلیل دیگری است بر رحمانیت خداوند.

کلام آخر

بله دوستان عزیز ... واژگان و حرف هایی که ما به دوستان و عزیزانمان می زنیم تأثیرات مستقیمی می گذارند بر ذهن و نوع عملکرد رفتاری آن ها ... خیلی اوقات حرف هایی که به ظاهر به زندگی و باورهای دنیایی آدم ها مربوط می شود، یه جورهایی به باورها و رفتارهای آخرتی و دینی مرتبط هستند و آن ها را نیز تحت الشعاع قرار می دهند .... امیدوارم که با حرف ها و عملکردهایمان، آبادانی و سعادت دنیا و آخرت خود و دیگران را به ارمغان بیاورد ...

منابع:

سایت ایکنا

کتاب پرسش و پاسخ؛ حجت الاسلام قرائتی