طراحی بسته بندی در جهت کاهش تولید زباله

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: طراحی بسته بندی هایی با قابلیت استفاده مجدد در جهت کاهش تولید زباله
نام ارائه دهنده/دهندگان: هدیه نجاری، بهار نعیمی، دنیا جان فدا
زمینه و نوع پروژه: گرافیک
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: اسلام

چکیده

دانش آموزان سعی کردند با طراحی بسته بندی هایی با قابلیت استفاده مجدد برای مواد پر مصرف از جمله بسته بندی چیپس، بیسکویت، چای کیسه ای، لیوان ها یکبار مصرف کاغذی و کیسه های پلاستیکی خرید موجب کاهش تولید زباله و کاهش اثرات مخرب زباله ها در طبیعت شوند.

مقدمه

بسته بندی جزء لازم و ضروری یک محصول است که شناساندن و نگهداری محصول را از تولید تا مصرف بر عهده دارد. علم طراحی بستهبندی علم، هنر و فناوری محافظت از محصول برای نگهداری، انبارش، انتقال و توزیع، ذخیره، فروش و استفاده از آن است به گونه ای که از سویی کمترین آزار در حین تولید تا مصرف به محتوای محصول و از سوی دیگر به محیط زیست وارد گردد.

از اقلام مواد غذایی و دارویی گرفته تا کالاهای مصرفی و لوازم خانگی و کالاهای صنعتی و استراتژیک مانند محصولات پتروشیمیایی همه با بسته بندی مرتبط هستند. وظیفه اصلی بسته بندی محافظت از محصول است. بسته بندی با برچسب های استاندارد این امکان را به ما می دهد تا متوجه شویم چه نوع محصولی داخل بسته قرار دارد و شرایط حفظ و نگهداری آن چگونه است.

سازمان جهانی استاندارد (ISO) و سازمان های معتبر و ملی استاندارد کشورهای پیشرفته گام های مهمی در تدوین استانداردهای بسته بندی و مشخصات فنی آن برداشته اند. طراحی بسته بندی شامل طراحی فیزیک بسته بندی و گرافیک آن است. در زمان حاضر به نظر می رسد طراحی بسته بندی باید زیر گروه طراحی محصول باشد به گونه ای که به طراحی بسته بندی به عنوان جزئی از کمپین عملیات طراحی محصول نگریسته شده و همپای آن شروع شود و انجام یابد.

اهداف بسته بندی

محافظت فیزیکی:

اشیاء قرار داده شده درون بسته نیاز به محافظت در برابر سایر عوامل مانند ضربه، لرزش، فشار، حرارت و غیره... دارند.

لایه و مانع محافظتی:

محافظت در برابر عدم ورود اکسیژن، بخار آب، گرد و خاک، اشعه ماورابنفش و...، در بسته بندی مد نظر قرار می گیرند. عدم نفوذپذیری بسته یک فاکتور اساسی و مهم در طراحی بسته بندی است. در بعضی از بسته ها از ماده جذب کننده اکسیژن برای کمک به طول عمر بسته و به ویژه محصول داخل آن استفاده می شود. فشار هوای تعدیل شده یا کنترل شده نیز در بعضی از بسته های غذا گنجانده شده است.

اطلاع رسانی:

اطلاعاتی مانند نحوه انبارش و استفاده از محصول، ترابری، چگونگی حذف یا نابود کردن بسته ها یا محصولات؛ بر روی بسته ها چاپ شده و یا توسط برچسب آن ها چسبیده می شوند. تمامی محصولات غذایی، دارویی، پزشکی و شیمیایی بسته بندی باید با استانداردهای معتبر بین المللی مطابقت داشته و در برخی موارد با قوانین بین المللی یا منطقه ای مطابقت داشته باشند.

بازاریابی:

بسته بندی ها و برچسب ها می توانند توسط بازاریابان برای ترغیب مشتریان بالقوه برای خرید محصول استفاده شود. طراحی بسته یک نمود بیرونی ثابت و مهم برای دوجین از سال ها بوده است. ارتباطات بازاریابی و طراحی های گرافیکی برای نما دادن به بسته و در اکثر موارد به عنوان نقطه اصلی فروش به کار برده شده اند.

ایمنی:

بسته بندی نقشی مهم و اساسی در کاهش ریسک امنیتی برای سلامت محموله دارد. بسته ها با پوشش مقاومتی مناسب بهتر می توانند در کاهش آسیب و همچنین جلوگیری از دستبرد به محصول مطلوب واقع شوند.

بسته ها می توانند برای کاهش خطر دستبرد و دسترسی غیر مجاز به کالا، سازماندهی و مهندسی شوند:

ساختمان بعضی از بستهها برای جلوگیری از دسترسی غیر مجاز عایق مقاومتی دارند و بعضی نیز دارای مهر و لاک برای جلوگیری از بازشدن و دستبرد می باشند. بسته ها همچنین می توانند شامل ابزارهایی مانند بسته های زنگ دار و یا برچسب های RFID باشند.

از آنجا که بسته بندی ها امروزه قسمت زیادی از زباله های خشک را شامل می شوند و اکثرا پلاستیکی یا کاغذی هستند موجبات تخریب محیط زیست را پس از استفاده فراهم می آورند.

پلاستیک ها با قابلیت تجزیه پذیر است اما برای ساخته شدنش نیاز به از بین رفتن درختان تنومند است که آن هم اثرات مخربی بر محیط زیست دارد بنابراین با در نظر گرفتن این نکات دانش آموزان سعی کردند با طراحی بسته بندی هایی با قابلیت استفاده مجدد برای مواد پر مصرف از جمله بسته بندی چیپس، بیسکویت، چای کیسه ای، لیوان ها یکبار مصرف کاغذی و کیسه های پلاستیکی خرید موجب کاهش تولید زباله و کاهش اثرات مخرب زباله ها در طبیعت شوند.
 
 
مهارت های کسب شده
1. چگونگی تفکر طراحی
2. چگونی پژوهش و استخراج مطالب
3. آشنایی با استاندارهای طراحی و نحوه ارائه ایده در گام های اولیه و نهایی
4. آشنایی با روش های ایده یابی
5. آشنایی با نگارش مقاله

بخش پروژه های دانش آموزی سایت تبیان
تهیه:مهدی رحمانی،تنظیم:نیلوفر یاقوتی