تبیان، دستیار زندگی
این عنصر همانند سایر عناصر خاکی کمیاب هرگز در طبیعت به صورت عنصر آزاد وجود ندارد اما همراه سنگ معدن های شن مونازیت یافت می شوند. ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اربیم(2)

تاریخچه

اربیم (از Ytterby، یک شهر در سوئد) در سال 1843،توسط Carl Gustaf Mosander کشف گردید. او ایتریا را از گادولینیت معدنی و به سه صورت، به نام های ایتریا، اربیا و تربیا جدا نمود. او نام این عنصر را از نام شهر Ytterby که مقادیر زیادی ایتریا و اربیم در آن وجود دارد اقتباس کرد. اما در آن زمان اربیا و تربیا را با هم اشتنباه کردند.

اربیم

بعد از 1860 آنچه که تربیا می شناختند اربیا نام گذاری کرده و بعد از 1877 آنچه که اربیا می دانستند تربیا نامیدند. سرانجام George Urban و Charles James در سال 1905 مستقلاً Er2O)3) نسبتاً خالص را جدا نمودند. تا قبل از سال 1934 زمانی که کارگران، کلرید بدون آب را با بخار پتاسیم کاهش دادند، فلز خالص اربیم به صورت قابل قبول تهیه نشده بود.

پیدایش

این عنصر همانند سایر عناصر خاکی کمیاب هرگز در طبیعت به صورت عنصر آزاد وجود ندارد اما همراه سنگ معدن های شن مونازیت یافت می شوند. از نظر تاریخی جداسازی عناصر خاکی کمیاب از یکدیگر بسیار مشکل و گران بود اما روش تولید تبادل یونی که اواخر قرن بیستم ابداع گشت به میزان زیادی هزینه تولید کلیه فلزات خاکی کمیاب و ترکیبات شیمیایی آن ها را کاهش داد. منابع تجاری اصلی اربیم از معادن xenotime و euxenite می باشند. اربیم فلزی به شکل گرد، خطر آتش زایی و انفجار دارد.

اربیم

ایزوتوپ ها

اربیم به صورت طبیعی متشکل از 6 ایزوتوپ پایدار Er-162,Er-164,Er-166,Er-167,Er-168Er-170 می باشد که فراوان ترین آن ها Er-166 (فراوانی طبیعی 33،6 %) است. 23 رادیوایزوتوپ نیز برای آن شناسایی شده که پایدارترین آن ها Er-169 با نیمه عمر 9،4 روز، Er-172 با نیمه عمر 49،3 ساعت،Er-160 با نیمه عمر28،58،Er-165 با نیمه عمر10،36وEr-171 با نیمه عم ر 7،516 ساعت می باشند.

سایر ایزوتوپ های رادیواکتیو آن دارای نیمه عمری کمتر از 3،5 ساعت هستند که بیشتر آن ها از نیمه عمری کمتر از 4 دقیقه برخوردارند.این عنصر همچنین دارای 6 حالت برانگیختگی است که پایدار ترین آن ها Er-167m)t 2،269 ثانیه) است.

ایزوتوپ های اربیم از نظر وزن اتمی بین amu144،957 )Er-145) تا amu173،944)Er-174) قرار دارند. حالت فرپاشی اصلی قبل از فراوان ترین ایزوتوپ پایدار- Er-166- دریافت الکترون و حالت فروپاشی اصلی بعد از آن کاهش بتا است. محصول فروپاشی اولیه قبل از Er-166، ایزوتوپ های عنصر 67 ( هولمیم) و محصولات اولیه بعد از آن ایزوتوپ های عنصر 69 ( تولیم) می باشد.

پیش آگاهی ها

مانند سایر لانتانیدها، ترکیبات اربیم از مقدار کم تا متوسط سمیت دارند، گر چه جزئیات سمیت آن ها به طور کامل منتشر نشده.


مرکز یادگیری سایت تبیان - منبع: پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور
تنظیم: مریم فروزان کیا