تربیم(2)
پیدایش
تربیم هرگز به صورت عنصر آزاد در طبیعت وجود ندارد اما در کانی های زیادی از جمله سیریت، گادولینیت و مونازیت Ce,La,Th,Nd,Y)PO4) که دارای بیش از 03/0% تربیم ،زنوتایم (YPO4) و اوکسنیت Y,Ca,Er,La,Ce,U,Th)Nb,Ta,Ti2O6) که دارای 1% یا بیشتر تربیم می باشند وجود دارد.
ترکیبات
ترکیبات تربیم عبارتند از:
- فلوریدها:
TbF2- TbF3TbF4
- کلریدها:
TbCl3
- برمیدها:
TbBr3
- یدیدها:
TbI3
- اکسیدها:
TbO2 - Tb2O3
- سولفیدها:
Tb2S3
- سلنیدها:
Tb2Se3
- نیتریدها:
TbN
ایزوتوپ ها
تربیم به طور طبیعی دارای یک ایزوتوپ پایدار Tb-159 و 33 رادیوایزوتوپ است که فراوان ترین آن ها تربیم 158 با نیمه عمر 180 سال، تربیم 157 با نیمه عمر 71 سال و تربیم 160 با نیمه عمر 3/72 روز می باشد. مابقی ایزوتوپ های رادیواکتیو آن دارای نیمه عمرهایی کمتر از 907/6 روز هستند که اکثر آن ها نیز نیمه عمری کمتر از 24 ثانیه دارند.
تربیم همچنین 18 حالت متا دارد که پایدارترین آن ها Tb- 156m1) t1/2 4/24 ساعت)، (154m2-Tb(t1/2 7/22 ساعت) و 154m1-Tb) 4/9 ساعت) می باشند.
حالت فروپاشی اولیه قبل از فراوان ترین ایزوتوپ پایدار (تربیم 159) جذب الکترون و حالت اولیه پس از آن فروپاشی منفی بتا است. محصول فروپاشی اولیه قبل از تربیم 159 ایزوتوپ های عنصر Gd(گادولینیم) و محصول اولیه پس از آن ایزوتوپ های عنصر Dy(دیسپروزیم) هستند.
هشدارها
تمامی ترکیبات تربیم را باید شدیداً سمی در نظر گرفت. ترکیبات این عنصر موجب تحریک چشم و پوست می شوند. گرده فلز تربیم خطر انفجار و آتش زایی به همراه دارد.
مرکز یادگیری سایت تبیان - منبع: پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور
تنظیم: مریم فروزان کیا