گازوئیل

تقطیر  یک عملیات مشترک در آزمایشگاه ها برای جداسازی اجزای سازنده محلول (مانند نفت خام) می باشد. دستگاه شامل سه بخش است: محفظه تقطیر که محلول و بخار در آن قرار می گیرد، کندانسور برای خنک کاری بخار و برگشت مایع، مخزن جمع کننده قطرات تقطیر.

تقطیر جزء به جزء به صورت مجموعه ای از تقطیر های ساده و متوالی انجام می گیرد اما به جای داشتن چندین کندانسور و مخزن جمع کننده قطرات، تبخیر و چگالش همگی در یک ستون انجام می گیرد. ستون تقطیر حاوی لوله های بلند و سطوحی است که همه مراحل تبخیر و چگالش در طول آن انجام می گیرد. در تقطیر جزء به جزء، بخار در ستون بالا و بالا می رود در هر مرحله کندانسه ها در سینی جمع شده و مجدد تبخیر می شوند و باز بالاتر می روند و کندانسه تشکیل می شود. این تبخیر و کندانس تا بالای ستون ادامه پیدا می کند تا بخار خالص تری به دست آید. بیشتر بودن سطح ستون تقطیر عمل جدایش را بهتر و آرام تر انجام می دهد.

از مهم ترین کاربردهای تقطیر، تقطیر نفت خام و به دست آوردن انواع مختلف سوخت ها از جمله گازوییل، نفت سفید، بنزین و سوخت های دیزلی و... می باشد.

در این مقاله کمی به گازوئیل خواهیم پرداخت.

گازوئیل نیز همچون بنزین از پالایش نفت خام در برج تقطیر به دست می ‌آید. ولی با توجه به بالاتر بودن نقطه جوش گازوئیل نسبت به بنزین، فرآیند تقطیر آن در طبقات پایین ‌تر انجام می‌پذیرد و زودتر به مایع تبدیل می شود.

گازوئیل نیز ترکیبی از هیدروکربن‌های مختلف می‌باشد که تبخیر آن از دمای 204 ^oC  شروع شده و آخرین ماده آن در دمای 342 ^oC  تبخیر می‌شود. در گازوئیل علاوه بر هیدروکربن‌های زنجیره‌ای با ابعاد بزرگ و حجیم نیز وجود دارد.

برخلاف بنزین که بسیار فرار بود و تمایل زیادی به تبخیر داشت، گازوئیل به دلیل داشتن نقطه جوش بالا، تمایلی به تبخیر سریع ندارد. از سویی دیگر قابلیت خودسوزی گازوئیل زیاد بوده و در اثر تراکم به سرعت مشتعل می‌گردد. به عبارت دیگر می‌توان گفت که عدد اکتان آن پایین است. بنابراین امکان متراکم نمودن بیش از حد مخلوط هوا و گازوئیل وجود ندارد. به همین دلایل گازوئیل سوخت مناسبی برای موتورهای احتراق داخلی از نوع اشتعال- جرقه‌ای نمی‌باشد.

ولی چون در فشارها و دماهای بالا، به سرعت محترق می‌گردد و زمان تاخیر اشتعال آن کم است، دارای عدد ستان بالایی بوده و به عنوان یک سوخت مناسب برای موتورهای دیزل مطرح می‌باشد. عدد ستان گازوئیل در حدود 40 الی 50 می باشد که نسبت به بسیاری از سوخت‌های دیگر بالاتر است.

همچنین قابل ذکر است که ارزش حرارتی گازوئیل مقداری کمتر از بنزین و در حدود 10000 کیلو کالری بر کیلوگرم می‌باشد.

مرکز یادگیری سایت تبیان