باید و نبایدهای طرح جدید نشر
اهالی کتاب از تأثیر واگذاری ممیزی به ناشران میگویند
واگذاری حق ممیزی به ناشران از جمله مهمترین خبرهای حوزه کتاب در ماههای اخیر به شمار میآید.
حدود 40 روز پیش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از تمایل وزارتخانه مذکور در جلب مشارکت هر چه بیشتر فعالان عرصه نشر در امور مرتبط با کتاب خبر داد که به محض رسانهای شدن نظرات متعددی منعکس شد و هر یک از اهالی کتاب از دریچهای به واکاوی اثرات اجرایی شدنش پرداختند. برخی موافق و برخی مخالف؛ البته اغلب مخالفتها نیز از شفاف نبودن قوانین ممیزی در سالهای گذشته ناشی میشود . مروری داریم بر برخی دیدگاه های اهالی کتاب درباره ممیزی.
خواهان افزایش حساسیت نیستیم
علی شجاعی صائین/مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی
پیشنهاد واگذاری ممیزی به ناشران طرحی است که چندی پیش مطرح شد و به بررسی در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته شد. البته باید خاطرنشان کنم که طرح واگذاری بخشی از ممیزی به ادارات ارشاد استانها نیز همزمان با این طرح بررسی و تصویب شده است. هدف از اجرایی کردن طرح دوم نیز سرعت بخشیدن به فرایند بررسی کتابها و اعطای مجوز نشر به آنان است. در حال حاضر مشغول فراهم کردن مقدمات اجرایی کردن این دو طرح هستیم، مهمترین هدف در این طرح جلب مشارکت ناشران است. یکی دیگر از فواید عملی شدن این طرح بهره گرفتن صنعت نشر از تعداد قابل توجهی از کارشناسان است. البته نظرات منفیای نیز در این رابطه وجود دارد. برخی میگویند که با واگذاری ممیزی به ناشران، شاهد اعمال آن با شدت بیشتری خواهیم بود. در پاسخ این دوستان باید گفت که معاونت فرهنگی به هیچ وجه خواهان اعمال حساسیتهایی بیش از آنچه در دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی مد نظر است؛ نیست. توقع ما بررسی کتابها در چارچوب قوانین مصوب است. از سویی دیگر به آن دوستانی هم که خواهان پیوستن به این طرح نیستند؛ باید بگویم که هیچ اجباری در کار نیست و شما میتوانید همچون روال فعلی کتابها را برای ممیزی به دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی بسپارید. آشنایی با حوزه نشر، احاطه به حوزهای که ناشر در آن مشغول انتشار کتاب است؛ از جمله شرایطی است که کارشناسان معرفی شده از سوی موسسات نشر به اداره کتاب، باید واجد آن باشند.
دیدگاه نویسندگان
جلال ستاری محقق و اسطورهشناس : اگر این پیشنهاد عملی شود ما اهالی کتاب و حتی مردم با اتفاق بسیار خوبی روبهرو خواهیم شد. البته سپرده شدن ممیزی کتابها به ناشران تنها در شرایطی به نفع عرصه کتاب تمام میشود که وزارت ارشاد تمام خط و خطوط ممیزی را اعلام کند.لیلی گلستان مترجم : موافق این مسأله نیستم. در صورت وقوع این اتفاق میان ناشر، مترجم و نویسنده تنش ایجاد میشود. به نظرم ممیزی اصلاً نباید وجود داشته باشد، نه قبل از چاپ و نه بعد از چاپ! اگر ممیزی به ناشران سپرده شود؛ آنان به سبب این که به دنبال فروش کتابهای منتشر شده خود هستند؛ حتی به ممیزیهایی بیش از آنچه در این سالها مرسوم بوده دست خواهند زد.
اردشیرصالح پور نویسنده و مدرس تئاتر :نمیتوانیم بگوییم که ممیزی باید تنها در دست ارشاد باشد یا فقط در دست ناشران! به عقیده من بهترین روش این است که ارشاد ممیزی را به عهده ناشران بسپارد ولی نه این که این مسأله را کاملاً رها کند.
فیروز زنوزی جلالی نویسنده:گمان میکنم در صورت عملی شدن این طرح بخش زیادی از بهانههایی که ناشران دارند از قبیل این که چرا کار ما اینقدر برای کسب مجوز معطل شده؟ چرا سانسور میشود و... از میان میرود. ناشران اغلب از این گلایه دارند که چرا اثری که به ارشاد سپردهایم؛ مدتها اسیر ممیزی شده! از این طریق ناشران حداقل آشنایی بیشتری با جزئیات این کار پیدا کرده و حتی با کارشناسی بیشتری آثار خود را انتخاب میکنند.
بلقیس سلیمانی نویسنده و منتقد ادبی : با واگذاری ممیزی به ناشران موافق نیستم. اگر ممیزی به ناشران سپرده شود آنان با شدت بیشتری سانسور را اعمال خواهند بود. مخالفت من با این طرح به دلیل شفاف نبودن قوانین ممیزی کتاب است.
شهرام اقبالزاده نویسنده و مترجم : به نظر من ممیزی چه به عهده ممیزان اداره ارشاد باشد و چه به عهده ناشران فرق چندانی ندارد. به هر حال با آن مخالف هستم.محسن پرویز، نویسنده و سخنگوی انجمن قلم :مسئولان ارشاد میتوانند از مشارکت کارشناسان موسسات نشر بهره بگیرند اما به هر حال مسئولیت اصلی این کار با ارشاد است. این که ارشاد برخی از کارشناسان را معتمد خود بداند و بخشی از کار را به عهده آنان بسپارد مشروط به همین مسأله یعنی قبول مسئولیت از سوی خود معاونت فرهنگی است. بنابراین نباید فراموش کرد که تنها ناشران با دقت را میتوان در این کار شریک کرد. آن هم به شرطی که در نهایت مسئولیت اصلی با خود وزارت ارشاد باشد.
اعظم کیان افراز، مدیر مسئول نشر افراز : در صورتی که متولیان معاونت فرهنگی آیین نامهها و قوانین ممیزی را به صورت شفاف منتشر کرده و در اختیار اهالی کتاب بگذارند؛ اقدام بسیار خوبی به شمار میآید.
منبع:ایران- مریم شهبازی