تبیان، دستیار زندگی
در رمز و راز كمال او موارد بسیارى را مى توان ذكر كرد كه اساس همه آنها ترجیح دادن خدا بر دیگر افراد و امور است. فاطمه علیهاالسلام بنده خالص خداست و هیچ كار و تلاشى را بدون رضاى او انجام نمى دهد. هیچ چیز در نزد فاطمه علیهاالسلام عزیزتر از رضاى خداوند نیست.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مهناز وکیلی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ترجیحاتِ تأملّ‌برانگیز بانوی‌ بانوان

حضرت فاطمه

مطالعه در حیات حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام و خاندانش نكته هائى را به آدمى مى آموزد كه با استفاده از آنها مى توان زندگى را روح و معنى بخشید. این مسأله بدان خاطر است آنچه را كه فاطمه علیهاالسلام مى اندیشید دیگران یا نمى اندیشیدند و یا كمتر بدان عنایت داشتند. او نیك مى دانست كه سرورى و سالارى دو جهان در سایه چه كار و تلاشى پدید مى آید.


او در بین مسائل گوناگونى كه در سر راه او قرار داشتند ترجیحاتى را در نظر مى گرفت و بر اساس آن به پیش مى رفت و بدین خاطر توانست رشد و كمالى را بدست آورد كه دیگران در اكتساب آن وامانده بودند.

رمز و راز كمال

در رمز و راز كمال او موارد بسیارى را مى توان ذكر كرد كه اساس همه آنها ترجیح دادن خدا بر دیگر افراد و امور است. فاطمه علیهاالسلام بنده خالص خداست و هیچ كار و تلاشى را بدون رضاى او انجام نمى دهد. هیچ چیز در نزد فاطمه علیهاالسلام عزیزتر از رضاى خداوند نیست.

او انسان است و به سائقه انسانیت ذوق ها و تمایلاتى دارد ولى در اعمال این ذوق و خواسته در پى آن است دریابد آیا خداى را هم بدان رضایت است یا نه؟ اصل را بر این قرار مى دهد كه خواست و مشیت خود را با خواست خداوندى تطابق دهد و مصداق آیه "و ما تشاۆُن الّا ان یشاء الله" باشد.

چه بسیار بودند شرایط و امكاناتى كه در زندگى فاطمه علیهاالسلام پدید مى آمدند و دل به واقع هوس آن را داشت ولى آن هوس را فروخوابانده و به دنبال مسیر دیگرى رفت. این خطاست كه فكر كنیم غذاى چرب و شیرین به كام فاطمه علیهاالسلام تلخ مى آمد و یا او از لباس خوب نفرت داشته است. نه، مسأله چنین نبوده است. زیرا كه او انسان است و طبیعت و مذاق انسانى دارد. ولى او در سایه خودسازى و مدیریت خود به درجه اى رسید كه مى توانست از آنها براى وصول به اخلاق بالاتر بگذرد.

در رمز و راز كمال او موارد بسیارى را مى توان ذكر كرد كه اساس همه آنها ترجیح دادن خدا بر دیگر افراد و امور است. فاطمه علیهاالسلام بنده خالص خداست و هیچ كار و تلاشى را بدون رضاى او انجام نمى دهد. هیچ چیز در نزد فاطمه علیهاالسلام عزیزتر از رضاى خداوند نیست

دامنه ترجیحات او

ذكر همه آنچه را كه در این زمینه قابل ذكرند از عهده این مجال خارج اما تنها به عنوان فهرست مباحث عرضه مى داریم كه ترجیحات او در زندگى عبارت بودند از:

- ترجیح رضاى خداوند بر رضاى خود و دیگران.

- ترجیح آخرت بر دنیا ضمن توجه به دنیا و مواهب آن.

- ترجیح معنویت بر مادیت ضمن توجه به ماده.

- ترجیح گرسنگى بر سیرى براى باز بودن مسیر وصول به حقیقت .

- ترجیح سادگى بر تجمل ضمن پذیرش محدود آن.

- ترجیح كار و تلاش مستمر بر بیكارى و تن آسائى .

- ترجیح سخنگوئى به حق در برابر سكوت.

- ترجیح مبارزه بر سكوت در برابر بیدادگرى ها .

- ترجیح پدر و همسر و فرزندان بر خود در حیات خانوادگى.

- ترجیح جامعه بر فرد، و دیگران بر خود.

- ترجیح شب زنده دارى بر خواب و غفلت.

- ترجیح سختگیرى بر خود در دنیا براى رعایت آخرت .

و نمونه این ترجیحات در زندگى فاطمه علیهاالسلام بسیار بودند.

او در این زمینه چنان كار و اقدام داشت كه گوئى حتى خویشتن خود را فراموش كرده و مصداق فناى فى اللَّه شده است. و حاصل چنین ترجیحاتى است كه فاطمه علیهاالسلام را زنى اسوه و نمونه مى سازد.

حضرت محمد

مشتی از خروار

اعرابى، پس از آشنایى با دین راستین اسلام، با قلبى صاف و سالم و با ضمیرى ساده و صادق، اسلام اختیار كرد و دل و جان در گرو دین گذاشت؛ زیرا آن را موافق با سرشت و فطرت اولیه اش یافته بود. پس از اداى شهادتین در محضر مبارك مبشر توحید، از او تقاضاى كمك نمود:

- یا رسول اللَّه! اى چاره گر بیچارگان و درماندگان، سلام و صلوات حق بر تو باد! من فقیرترین فرد قبیله «بنى سلیم» هستیم و با وجود تلاش براى معاش، عیالوارى امانم را بریده و طاقتم را طاق نموده، تا جایى كه هزینه زندگى بدهكارم ساخته است. از شما انتظار مساعدت مالى و دست یارى دارم!

رسول بخشنده و مهربان، ضمن سفارش به دوستان و یاران براى یارى به این نیازمند، خود نیز سلمان - صحابى گرانقدرش- را به خانه سخاوتش فرستاد. پیك رسول در منزل زنان پیامبر صلى اللَّه علیه و آله چیزى نیافت. گذارش به خانه فاطمه علیهاالسلام افتاد. او هم آهى در بساط نداشت، با این حال به اندرون خانه شتافت و با شوقى وافر و ذوقى فراوان پیراهنش را به سلمان داد:

« این را نزد شمعون یهودى گرو بگذار و در ازاى آن یك كیلو خرما و یك كیلو جو بگیر و بیاور!»

سلمان چنین كرد و دختر جلیل القدر پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله نان جو پخت و با خرما نزد اعرابى فرستاد.

- اى دختر گرامى رسول خدا، قبل از این كه بروم عرضى داشتم، این كه قدرى از این نان و خرما را براى خود و اطفالتان كنار بگذارید!

- «فرزندانم ساعتهاست گرسنه اند، اما این غذا را در راه خدا و براى رضاى او تهیه كرده ام، پس چیزى از آن به ما تعلق ندارد!»

سلمان نزد رسول خاتم صلى اللَّه علیه و آله، صحابه و سائل شتافت كه در «مسجدالنبى» تشریف داشتند. تازه مسلمان با خوشحالى تمام، هدایاى یاران پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله، و نان و خرمایى كه فاطمه علیهاالسلام به او بخشیده بود، به دوش كشید و خرم و خندان راهى دیار قوم و قبیله اش شد. خویشاوندانش تا گزارش احوال وى را شنیدند به اسلام متمایل شدند. بزودى پیامبر انذار و تبشیر، مبلّغى را به میانشان فرستاد. قبیله نشینان، نماینده پیامبر صلى اللَّه علیه و آله را كه داعى حق بود، چون نگینى در میان گرفتند و همگى به اسلام گرویدند. حالا اهل قبیله، قبله اى داشتند.

این خطاست كه فكر كنیم غذاى چرب و شیرین به كام فاطمه علیهاالسلام تلخ مى آمد و یا او از لباس خوب نفرت داشته است. نه، مسأله چنین نبوده است. زیرا كه او انسان است و طبیعت و مذاق انسانى دارد. ولى او در سایه خودسازى و مدیریت خود به درجه اى رسید كه مى توانست از آنها براى وصول به اخلاق بالاتر بگذرد

ریشه این ترجیحات

ریشه و اساس این ترجیحات جهان بینى فاطمه علیهاالسلام است. این جهان بینى كه از قرآن و تعالیم اسلامى نشأت مى گیرد و القاء شده از سوى پیامبر خدا و مركز وحى است تلقى هائى خاص براى فاطمه علیهاالسلام مى آورد كه حاصل آنچنان ترجیحاتى مى شود. نوع تلقى هاى او.

1) تلقى از دنیا: بعنوان سراى رعایت و امانت، صحنه كدح و تلاش، عرصه عمل، میدان كشت، صحنه مبارزه، محیط آزمایش، مدرسه یا دارالتكمیل، و در كل وسیله و معبرى براى ورود به جهان باقى.

2) تلقى از مال: بعنوان یك فتنه و وسیله آزمایش، ابزارى براى گذران زندگى، وسیله اى براى كسب آبروى اخروى، كمك به مردم، رفع دردمندى ها رفع مشكلات و حاجات و ابزارى براى خدمت به انسانیت و كسب رشد.

3) تلقى از خوشبختى: وسیله اى براى اقناع درون، رضاى خاطر، وجدان آرام، در سایه حذف جلب رضاى معبود، دورى از عوامل اسارت آور چون لوكس و تجمل، سازندگى خود براى شناى در میان امواج...

4) تلقى از انسان: به عنوان یك دعوت شده در دنیا، موجودى متعهد ، مسوۆل، مكلّف، داراى عقل و بصیرت و ادراك و زندگى براى نشان دادن ماهیت خود، رشد و تكامل خویش، عرضه راه بندگى

5) تلقى از آفریدگار: به عنوان خالق و آمر، عزت بخش و ذلت ده، مالك مقتدر، شاهد و ناظر، محیط بر كون، حسابرس و حسابگر، كیفر و پاداش ده، صندوقدارى امین، عفوكننده در عین قدرت، عزیز ذوالنتقام...

6) تلقى از مرگ: به عنوان یك پل، یك وسیله انتقال، یك امر ناگزیر، عامل سرور مۆمن، و ناراحتى منافق

7) تلقى از آخرت: به عنوان دار قرار، دار حساب، دار كیفر و پاداش، سراى جاودانى كه در آن همه كشته هاى دنیوى از نیك و بد باید درو شوند و در پیشگاه عدل خدا پس از حسابرسى بهشتى اند و یا دوزخى .

آری، به راستی کیست فاطمه علیهاالسلام ؟...

ابوالفضل صالح صدر            

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان


منابع:

در مكتب فاطمه علیهاالسلام، على قائمى.

ستاره دنباله دار امامت، احمد ملتزمى.

مطالب مرتبط:

سبک زندگی اسلامی از منظر دخت رسول

در مکتب تربیتی برترین مادر دنیا 

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.