آیا چشم زخم واقعیت دارد؟ +یک داستان باورنکردنی

بی‌تردید انسان‌ها هم با واقعیات سر و کار دارند و هم با خرافاتی که لباس واقعیت به تن کرده‌اند. انسان عاقل می‌کوشد به حقایق دست یابد و بر اساس حقایق زندگی کند و تا می‌تواند از خرافات دوری گزیند؛ هر چند که کار بسیار سختی است. برخی از واقعیت‌ها خرافه پنداشته می‌شوند و برخی از خرافه‌ها در پنداشت مردم از هر واقعیتی واقعی‌تر هستند. برخی از امور هم معجونی است از خرافه و واقعیت که به تصفیه اساسی نیاز دارند.

یکی از این اموری که در فرهنگ مردم وجود دارد و رواج یافته و از خرافه بی نصیب نمانده، چشم زخم و شور چشمی است؛ یعنی فردی با نگاهی خاص به دیگری آسیب برساند، بدون این که هیچ کار دیگری انجام دهد. در تحقق چشم زخم، دیدن و اعجاب بیننده از حُسن در طرف مقابل، لازم است.

به یقین؛ علم و عقل بشری چون هنوز به حقیقت چشم زخم دست نیافته است، نمی‌تواند برای درمان آن نیز تدبیری بیندیشد و نسخه‌ای بپیچد. پس برای درمان و جلوگیری از چشم زخم نیز باید از متون دینی یاری طلبید.

در آموزه های دینی؛ هیچ درمان مادی برای چشم زخم مطرح نشده است؛ از این رو استفاده از اسفند برای دفع چشم زخم، سند دینی ندارد، هر چند که در روایات اسلامی، اسفند برای درمان برخی از بیماری‌های روحی و جسمی سفارش شده است. در روایات برای جلوگیری از چشم زخم، یاد خدا و دعاهای خاصی، توصیه شده است.

در حدیثی امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «در ریشه اسفند  نشره و در تنه آن شفای هفتاد و دو مرض است.»[ کوفی، محمد بن محمد، الجعفریات، ص 244، مکتبة نینوی الحدیثة، تهران، بی تا؛ تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، ج 2، ص 150، چاپ دارالمعارف، مصر، 1385 ه. ق؛ مستدرک الوسائل، ج 16، ص 460.]، اما روایت از لحاظ سند معتبر نیست.

بسیاری از مردم معتقدند که در بعضی از چشم‌ها اثر مخصوصی است که وقتی از روی اعجاب به چیزی بنگرد، ممکن است آن را از بین ببرند یا در هم بشکنند، و انسان را بیمار یا دیوانه کنند. این باور از نظر عقلی امر محالی نیست.

امروزه بسیاری از دانشمندان معتقدند که در بعضی از چشم‌ها نیروی مغناطیسی خاصی نهفته شده است که کارایی زیاد دارند و حتی با تمرین و ممارست می‌توان آن را پرورش داد. خواب مغناطیسی، از طریق همین نیروی مغناطیسی چشم‌ها انجام شدنی است.

در دنیایی که اشعه لیزر که نامرئی است، می‌تواند کاری کند که از هیچ سلاح مخرب دیگری ساخته نیست، پذیرش وجود نیرویی در بعضی از چشم‌ها که از طریق امواج مخصوصی در طرف مقابل اثر بگذارد، چیز عجیبی نیست. بسیاری نقل می‌کنند که با چشم خود افرادی را دیده‌اند که دارای این نیروی مرموز چشم بوده‌اند و افراد یا حیوانات یا اشیائی از طریق چشم زدن از کار انداخته‌اند.

یک داستان باورنکردنی برای باور کردن

در این رابطه نقل است که مردم روستای «زاغه» از روستاهای شهرستان ملایرِ استان همدان، در قدیم‌الایام که مشغول حفر زاغه‌ها به منظور پناه بردن به آن‌ها بودند، گاه با صخره های سنگی بزرگی برخورد می‌کردند. می‌گویند در این روستا خانواده ای بودند که به چشم شور شهرت داشتند، از آن‌ها می‌خواستند به زاغه آمده و با اعجاب به آن سنگ بنگرند و به این ترتیب سنگ‌ها شکسته می‌شدند و آن‌ها به حفر زاغه‌ها ادامه می‌دادند!

پس نه تنها نباید اصراری در انکار این امور داشت، بلکه باید امکان وجود آن را از نظر عقل و علم نیز پذیرفت.

اهمیت مجزا کردن خرافات از چشم زخم با ذکر مثال

این نیز سزاوار یادآوری است که قبول تأثیر چشم زخم به این معنا نیست که به کارهای خرافی و اعمال عوامانه در این گونه موارد پناه برده شود که هم بر خلاف دستور شرع است و هم سبب شک و تردید افراد ناآگاه به اصل موضوع می‌شود؛ همان گونه که آلوده شدن بسیاری از حقایق با خرافات، این تأثیر نا مطلوب را در اذهان گذارده است.

به طور مثال شکستن تخم مرغ برای چشم زخم، از جمله این خرافات می‌باشد.

شکستن تخم مرغ برای دفع چشم زخم!؟

همه ما شنیده یا دیده‌ایم که چشم زخم باعث درد یا بیماری یا حتی مرگ افرادی در اطرافیان ما شده است که این اتفاق گاهی ما را به رفتارهای وا می‌دارد که کاملاً بی اساس و بی منطق می‌باشد.

در بیان وجود چشم زخم روایت‌ها و مباحثی در دین مبین اسلام وجود دارد که به بیان راه های جلوگیری از این اثر اشاراتی خواهیم داشت.

باید دانست اسباب و علل پدیده‌ها، منحصر به اسباب عادی و محسوس نیست و خداوند در جهان هستی برای بعضی پدیده‌ها چندین علت قرار داده است به طوریکه بعضی از این اسباب، دارای اثرات خاصی بر روی اشیاء هستند.

کارهایی مانند شکستن تخم مرغ منشأ دینی و روایی ندارد و از خرافات محسوب می‌شود و اگر هم جواب دهد ممکن است تصادفی باشد و اثر حاصل مربوط به عامل دیگری بوده است نه انجام این عمل و مانند آن .

انسان مۆمن باید همواره به خداوند و قدرت او تکیه کند و سراغ خرافات نرود.

برای دفع چشم زخم بهترین کار این است که به راهکارهایی که در روایات اسلامی وارد شده عمل شود. رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: «چشم زخم واقعیت دارد و مرد را در قبر و شتر را در دیگ قرار می‌دهد»، (بحارالانوار، ج 63، ص 26)

کنایه از این که شتر در اثر چشم زخم مریض می‌شود و صاحبش از ترس تلف شدنش او را ذبح می‌کند.

از رسول گرامی اسلام روایت شده که آن حضرت روزی از قبرستان بقیع می‌گذشت. در آن‌جا فرمود: «به خدا قسم بیشتر اهل این قبرستان به سبب چشم زخم در این جا آرمیده‌اند» (تفسیر منهج الصادقین، ج 9، ص 391)

راه های ذیل برای دفع چشم زخم مفید و موثر است:

الف. یاد کردن خداوند؛ از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده است: «هر کس از سیرت و صورت برادر مسلمانش خشنود شود، خدا را یاد کند؛ زیرا وقتی خداوند را به یاد آورد ضرری به برادر مۆمنش نمی‌رسد»، (بحارالانوار، ج 60، ص 25)

ب. گفتن «تبارک اللّه احسن الخالقین»؛ امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «کسی که چیزی از برادرش او را متعجب ساخت این جمله را بگوید، زیرا چشم‌زخم حق است.»( همان، ص 26)

ج. گفتن «امنتُ باللّه و صلی اللّه علی محمد و آله»؛ پس از آن اثر چشم‌زخمی خنثی می‌گردد.

د. قرائت سوره «ناس» و «فلق» هنگام ترس از چشم خوردن، (همان، ج 92) نوشتن سوره های «حمد»، «اخلاص»، «ناس»، «فلق» و «آیة‌الکرسی» در ورقه‌ای و به همراه داشتن آن، (همان، ص 25)

و قرائت سه مرتبه ذکر «ماشاءاللّه لاحول ولا قوة الا باللّه العلی العظیم» به هنگام ترس از چشم خوردن یا چشم زدن، (همان، ص 26)

نکته آخر

نکته ای که در آخر قابل ذکر می‌باشد این است که واقعیت داشتن چشم زخم منافاتی با اراده و خواست و قدرت خداوند ندارد بلکه این مسئله نوعی قدرت ماوراءالطبیعه است که خداوند آن را قرار داده مانند بسیاری از کارهای دیگر که به واسطه تربیت و قدرت روح آدمی قابل تحقق است.

منابع:

سایت حوزه

سایت مشرق

سایت فرهنگ

سایت پرسمان