تبیان، دستیار زندگی

دکتر شهیدی، گوهری ارزشمند

دکتر سید جعفر شهیدی، یک متفکر اسلامی، نویسنده، مترجم، پژوهشگر، استاد برجسته دانشگاه، شاگرد علامه دهخدا، رئیس لغت نامه دهخدا، رئیس مرکزآموزش زبان، معرفی شده به عنوان چهره ماندگار ، مسلط به زبان و ادبیات عربی، آگاه به تاریخ ادبیات و تاریخ اسلام، فرهنگ نویسی در لغت نامه دهخدا و همکاری در فرهنگ معین، رجل علمی در نشر و توسعه فرهنگ اسلامی در جهان اسلام و خاور میانه بود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مینا بای
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دکتر سید جعفر شهیدی

 

وی  متولد  سال 1297 در  بروجرد در استان لرستان بوده ، تحصیلات ابتدایی و  مقدماتی را در شهر خود  به پایان رساند، وسپس   در سال 1320 تحصیلات حوزوی  به ادامه تحصیل علوم دینی پرداخت، و تا مرحله اجتهاد پیش  رفت و بعد از آن  در محضر حضرت آیت الله بروجردی   و اینکه همشهری ایشان نیز بوده کسب فیض نموده   و بعد از آن  در لغت نامه با علامه دهخدا و دکتر معین همکاری نموده ، و ادامه تحصیل آکادمیک  خود را در رشته زبان و ادبیات پارسی تکمیل  نموده،  و از محضر اساتید همانند استاد جلال همایی ، دکتر بدیع الزمان فروزانفر ، و سرانجام  در  سال 1340 با  اخذ درجه دکترای  زبان  و ادبیات پارسی در دانشگاه تهران مشغول به  تدریس شده،  و  با حضور علمی او  زبان و ادبیات پارسی  بیشتر از گذشته تقویت شده است .

با توجه به جایگاه علمی  و تخصصی او در فرهنگ نویسی و سیطره خوبی  که  در زبان و ادبیات پارسی و عرب داشته،  بعد از مرگ دکتر معین  عملا   او  یکی دیگر از شاگردان علامه دهخدا بر کرسی ریاست موسسه لغت نامه دهخدا ،  تکیه زده  و با انتشار کتابهای فراوان ،  در زمینه ادبیات پارسی ، تاریخ اسلام ،  تالیفات ، مقالات ، در خور تحسین چاپ نموده ،و  بسیار در زمینه تخصصی خود پر کار و  پر تلاش بوده  و  همواره با رشته زبان و ادبیات پارسی زندگی میکرده،  و در تمام محافل علمی  و ادبی به عنوان چهره برتر ، تحقیقی و پژوهشی از او یاد شده،   که  الحق  با درک ودانش فنی و تخصصی  که داشته شایسته چنین جایگاهی نیز بوده ،  در کنار  این جایگاه علمی، همیشه ادب ،  تواضع  و  فروتنی  را شعار اصلی  خویش داشته،  و  از  تکبر،  عجب ،  خودپسندی ، زیاده طلبی و کسب جاه و مقام  که افت علم  و اهل آن است ، دوری می نموده، سرانجام  پس از سالها تخقیق  و پژوهش ، خود به عنوان یکی از طلایه داران در آسمان ادب پارسی مطرح گردید. یکی از شاهکار های دکتر  شهیدی،  ترجمه  و  تفسیر  كتاب نهج البلاغه،  حضرت امیر المومنین، مولا امام علی (ع) می باشد ،که این  ترجمه شیوا  و تفسیر  روان و در خور مهم همگان ،  به عنوان كتاب سال  در سال 1369 شناخته شده .

مرحوم دکتر سید جعفرشهیدی ،  علاوه  بر تالیفات و مقالات  فراوان و سخنرانی های متعدد در مراکز دانشگاهی و پژوهشی داخل کشور ، در کنگره های کشور های اسلامی متعددی  نیز از او دعوت  به عمل می  آوردند ، و از حضور  این شخصیت علمی ، و  متفکر اسلامی در محافل بین  المللی  به جهت  استادی و تبحری ، که در  تاریخ  صدر اسلام  و تاریخ ادبیات ایران و  عرب  و  کشور های اسلامی   در منطقه خاورمیانه  و سیطره که به فرهنگ ملل اسلامی  داشته  بهره می برند.

نقش موثر وی ، در وحدت  و اتحاد و انسجام جایگاه کشور های اسلامی  بسیار  قابل اهمیت بوده ، او تمامی شاعران و نویسندگان  جهان اسلامی را به عنوان   یک رجل علمی  در زمینه مطالعات فرهنگ اسلامی مورد مطالعه و  بحث و  بررسی قرار   داده  ،  و در این خصوص  سفرهای علمی  بسیاری  نیز،  به  كشورهای مختلف از جمله به کشورهای عربی و اسلامی همانند  : مصر ، عراق ، عربستان ، الجزایر ، لبنان ،سوریه ، اردن،  پاکستان  داشته و با اساتید صاحب نام  آنجا  گفتگو  و  تبادل نظر  و  هماندیشی  داشته  و همچنین  به سایر کشور های همانند چین و آمریكا سفر نموده  و در همایش ها و كنگره ها و سمینارها مختلف شرکت  داشته ،  از این استاد فرزانه   بیش از یكصد مقاله ادبی  و  تاریخی نیز در مجلات مختلف  در طول سالهای گذشته درج شده ، از جلمه این مجلات  می توان اشاره کرد به نام نشریات همانند :  یغما ، وحید ، دانش ، نمود.

این استاد بزرگوار  موفق  شد درجه دکترای افتخاری را به پاس خدمات ارزشمندش از دانشگاه  پکن دریافت نماید ، و  در سال  1374 موفق به دریافت بالاترین  نشان درجه یك علمی از ریاست جمهوری اسلامی ایران گردید، همه این شواهد بیانگر از روحیه خستگی ناپذیر ایشان  و توان علمی این استاد برجسته دانشگاه در  زمینه علوم انسانی بوده .

برخی از کتابهای استاد به زبانهای مختلف از جمله عربی ،اردو، انگیسی ،فرانسه ، استانبولی، تركی آذربایجانی،  ژاپنی  ترجمه شده مانند کتاب :پس از 50 سال از قیام حضرت امام حسین(ع) .

مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی ، علاوه بر تالیفات و مقالات فراوان و سخنرانی های متعدد در مراکز دانشگاهی و پژوهشی داخل کشور ، در کنگره های کشور های اسلامی متعددی نیز از او دعوت به عمل می آوردند ، و از حضور این شخصیت علمی ، و متفکر اسلامی در محافل بین المللی به جهت استادی و تبحری ، که در تاریخ صدر اسلام و تاریخ ادبیات ایران و عرب و کشور های اسلامی در منطقه خاورمیانه و سیطره که به فرهنگ ملل اسلامی داشته بهره می برند.

از مهمترین آثار ارزشمند دکتر شهیدی عبارتنداز :

تألیف کتاب "مهدویت در اسلام/ تالیف کتاب "جنایات تاریخ"/ (جلد اول و دوم)، / - تالیف کتاب "جنایات تاریخ"، جلد سوم/ - تالیف کتاب "چراغ روشن در دنیای تاریك ( یا زندگانی امام سجاد)" / - تالیف کتاب "در راه خانة خدا/ تالیف کتاب "پس از پنجاه سال (پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین علیه السلام)"/ شرح لغات و مشكلات دیوان انوری / "تاریخ تحلیلی اسلام" / "تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان"/"زندگانی حضرت فاطمه (ع)"/آشنایی با زندگانی امام صادق(ع)"، جامعة الامام الصادق، "زندگانی علی بن الحسین (ع)"/ ستایش و سوگ امام هشتم در شعر فارسی",عرشیان"،/ شرح مثنوی شریف"/جلد چهارم (دنبالة كار 3 جلد مرحوم فروزانفر) / جزء 5 و 6 (دفتر دوم)"، "شرح مثنوی دفتر سوم",  /دیروز تا امروز (مجموعة مقاله ها) به كوشش هرمز ریاحی و شكوفه شهیدی، / "علی از زبان علی (شرح زندگانی امیر مؤمنان)"/ و از 1370 تا 1384 شرح مثنوی دفتر چهارم، پنجم و ششم. /تصحیح آتشكده آذر اثر لطفعلی بیك آذر بیگدلی"/ مقدمه،فهرست و تعلیقات   دكتر سید جعفر شهیدی،/ "تصحیح درة نادره اثر میرزا مهدیخان استرآبادی"، چاپ اول/ "براهین العجم"، اثر محمد تقی سپهر،/ حواشی و تعلیقات سید جعفر شهیدی, ترجمه/ " ابوذر غفاری نخستین انقلابی اسلام"/"شیر زن كربلا اثر بنت الشاطی"،/-"انقلاب بزرگ اثر دكتر طه حسین"/  "ترجمه نهج البلاغه"/   وکتابهایی که به دریافت کتاب سال و کتاب برتر معرفی شدند عبارتند از - دُرّه نادره/ - زندگانی فاطمه زهرا،/- نهج البلاغه، شرح مثنوی(جشنواره خوارزمی)،.

دکتر شهیدی، در فصاحت ، بلاغت ،  هنر سخنوری و سخنرانی های علمی  نیز از اساتید بنام روزگار  بودند ، و بخوبی در  این امور  سیطره و آگاهی  داشتند،  که  جز بهترین سخنران ها مطرح بودند، اکثر کنگره های داخلی و خارجی افتخارشان این بوده ، که یکی از مدعوین برای سخنرانی این استاد فرهیخته  در علوم انسانی و فرهنگ ملل اسلامی  بودند ، شایان ذکر است ، فروتنی و تواضع ایشان نیز از نگاه ژرف نگر سایر اساتید ،اصحاب ادب و اندیشه ،رسانه ها و شاگردان ایشان پنهان نبوده ، الحق  زبان و ادبیات پارسی گلستانی از  ادبستان بوده ، که یکی از آداب آن فروتنی ،خضوع ،تواضع است و به فرمایش شاعر :

افتادگی آموز اگر طالب فیضی               هرگز نخورد آب ، زمینی که بلند است

مقام و منزلت ایشان که الحق فرزند حوزه های علمی  و استادی والا مقام  در دانشگاه بود ، از مرزهای جغرافیای کشور مان گذشته،  و  سیطره خوبی که در  زبان ادبیات پارسی و ادبیات عرب داشتند و علاقمندی ایشان به تاریخ صدر اسلام  و ارتباطات گسترده ای که در محافل  علمی  در خارج کشور،  در جهت  توسعه فرهنگ ملل  اسلامی در  روابط کشور های خاورمیانه و اسلامی  در چند دهه اخیر   او همواره به دنبال احیاء  و اقتدار ، فرهنگ قوی وغنی اسلام  در کشور های اسلامی بوده  ،انشالله  که با  طلوع طلایی طلایه داران دیگر  و سیطره که  به زبان و ادبیات پارسی و ادبیات عرب وسایر علوم زمانه  دارند جایگاه این استاد دانشمند متخصص ،متعهد و پرهیزکار  را با نورانیت علمی قرآنی احیاء بخشند.      

کاروان شهید رفت از پیش            وان ما رفته گیر و می اندیش

از شمار دو چشم یک تن کم          وز شمار خرد هزاران بیش


شهرام ابهری

بخش ادبیات تبیان