دکتر شهیدی، گوهری ارزشمند
وی متولد سال 1297 در بروجرد در استان لرستان بوده ، تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در شهر خود به پایان رساند، وسپس در سال 1320 تحصیلات حوزوی به ادامه تحصیل علوم دینی پرداخت، و تا مرحله اجتهاد پیش رفت و بعد از آن در محضر حضرت آیت الله بروجردی و اینکه همشهری ایشان نیز بوده کسب فیض نموده و بعد از آن در لغت نامه با علامه دهخدا و دکتر معین همکاری نموده ، و ادامه تحصیل آکادمیک خود را در رشته زبان و ادبیات پارسی تکمیل نموده، و از محضر اساتید همانند استاد جلال همایی ، دکتر بدیع الزمان فروزانفر ، و سرانجام در سال 1340 با اخذ درجه دکترای زبان و ادبیات پارسی در دانشگاه تهران مشغول به تدریس شده، و با حضور علمی او زبان و ادبیات پارسی بیشتر از گذشته تقویت شده است .
با توجه به جایگاه علمی و تخصصی او در فرهنگ نویسی و سیطره خوبی که در زبان و ادبیات پارسی و عرب داشته، بعد از مرگ دکتر معین عملا او یکی دیگر از شاگردان علامه دهخدا بر کرسی ریاست موسسه لغت نامه دهخدا ، تکیه زده و با انتشار کتابهای فراوان ، در زمینه ادبیات پارسی ، تاریخ اسلام ، تالیفات ، مقالات ، در خور تحسین چاپ نموده ،و بسیار در زمینه تخصصی خود پر کار و پر تلاش بوده و همواره با رشته زبان و ادبیات پارسی زندگی میکرده، و در تمام محافل علمی و ادبی به عنوان چهره برتر ، تحقیقی و پژوهشی از او یاد شده، که الحق با درک ودانش فنی و تخصصی که داشته شایسته چنین جایگاهی نیز بوده ، در کنار این جایگاه علمی، همیشه ادب ، تواضع و فروتنی را شعار اصلی خویش داشته، و از تکبر، عجب ، خودپسندی ، زیاده طلبی و کسب جاه و مقام که افت علم و اهل آن است ، دوری می نموده، سرانجام پس از سالها تخقیق و پژوهش ، خود به عنوان یکی از طلایه داران در آسمان ادب پارسی مطرح گردید. یکی از شاهکار های دکتر شهیدی، ترجمه و تفسیر كتاب نهج البلاغه، حضرت امیر المومنین، مولا امام علی (ع) می باشد ،که این ترجمه شیوا و تفسیر روان و در خور مهم همگان ، به عنوان كتاب سال در سال 1369 شناخته شده .
مرحوم دکتر سید جعفرشهیدی ، علاوه بر تالیفات و مقالات فراوان و سخنرانی های متعدد در مراکز دانشگاهی و پژوهشی داخل کشور ، در کنگره های کشور های اسلامی متعددی نیز از او دعوت به عمل می آوردند ، و از حضور این شخصیت علمی ، و متفکر اسلامی در محافل بین المللی به جهت استادی و تبحری ، که در تاریخ صدر اسلام و تاریخ ادبیات ایران و عرب و کشور های اسلامی در منطقه خاورمیانه و سیطره که به فرهنگ ملل اسلامی داشته بهره می برند.
نقش موثر وی ، در وحدت و اتحاد و انسجام جایگاه کشور های اسلامی بسیار قابل اهمیت بوده ، او تمامی شاعران و نویسندگان جهان اسلامی را به عنوان یک رجل علمی در زمینه مطالعات فرهنگ اسلامی مورد مطالعه و بحث و بررسی قرار داده ، و در این خصوص سفرهای علمی بسیاری نیز، به كشورهای مختلف از جمله به کشورهای عربی و اسلامی همانند : مصر ، عراق ، عربستان ، الجزایر ، لبنان ،سوریه ، اردن، پاکستان داشته و با اساتید صاحب نام آنجا گفتگو و تبادل نظر و هماندیشی داشته و همچنین به سایر کشور های همانند چین و آمریكا سفر نموده و در همایش ها و كنگره ها و سمینارها مختلف شرکت داشته ، از این استاد فرزانه بیش از یكصد مقاله ادبی و تاریخی نیز در مجلات مختلف در طول سالهای گذشته درج شده ، از جلمه این مجلات می توان اشاره کرد به نام نشریات همانند : یغما ، وحید ، دانش ، نمود.
این استاد بزرگوار موفق شد درجه دکترای افتخاری را به پاس خدمات ارزشمندش از دانشگاه پکن دریافت نماید ، و در سال 1374 موفق به دریافت بالاترین نشان درجه یك علمی از ریاست جمهوری اسلامی ایران گردید، همه این شواهد بیانگر از روحیه خستگی ناپذیر ایشان و توان علمی این استاد برجسته دانشگاه در زمینه علوم انسانی بوده .
برخی از کتابهای استاد به زبانهای مختلف از جمله عربی ،اردو، انگیسی ،فرانسه ، استانبولی، تركی آذربایجانی، ژاپنی ترجمه شده مانند کتاب :پس از 50 سال از قیام حضرت امام حسین(ع) .
از مهمترین آثار ارزشمند دکتر شهیدی عبارتنداز :
تألیف کتاب "مهدویت در اسلام/ تالیف کتاب "جنایات تاریخ"/ (جلد اول و دوم)، / - تالیف کتاب "جنایات تاریخ"، جلد سوم/ - تالیف کتاب "چراغ روشن در دنیای تاریك ( یا زندگانی امام سجاد)" / - تالیف کتاب "در راه خانة خدا/ تالیف کتاب "پس از پنجاه سال (پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین علیه السلام)"/ شرح لغات و مشكلات دیوان انوری / "تاریخ تحلیلی اسلام" / "تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان"/"زندگانی حضرت فاطمه (ع)"/آشنایی با زندگانی امام صادق(ع)"، جامعة الامام الصادق، "زندگانی علی بن الحسین (ع)"/ ستایش و سوگ امام هشتم در شعر فارسی",عرشیان"،/ شرح مثنوی شریف"/جلد چهارم (دنبالة كار 3 جلد مرحوم فروزانفر) / جزء 5 و 6 (دفتر دوم)"، "شرح مثنوی دفتر سوم", /دیروز تا امروز (مجموعة مقاله ها) به كوشش هرمز ریاحی و شكوفه شهیدی، / "علی از زبان علی (شرح زندگانی امیر مؤمنان)"/ و از 1370 تا 1384 شرح مثنوی دفتر چهارم، پنجم و ششم. /تصحیح آتشكده آذر اثر لطفعلی بیك آذر بیگدلی"/ مقدمه،فهرست و تعلیقات دكتر سید جعفر شهیدی،/ "تصحیح درة نادره اثر میرزا مهدیخان استرآبادی"، چاپ اول/ "براهین العجم"، اثر محمد تقی سپهر،/ حواشی و تعلیقات سید جعفر شهیدی, ترجمه/ " ابوذر غفاری نخستین انقلابی اسلام"/"شیر زن كربلا اثر بنت الشاطی"،/-"انقلاب بزرگ اثر دكتر طه حسین"/ "ترجمه نهج البلاغه"/ وکتابهایی که به دریافت کتاب سال و کتاب برتر معرفی شدند عبارتند از - دُرّه نادره/ - زندگانی فاطمه زهرا،/- نهج البلاغه، شرح مثنوی(جشنواره خوارزمی)،.
دکتر شهیدی، در فصاحت ، بلاغت ، هنر سخنوری و سخنرانی های علمی نیز از اساتید بنام روزگار بودند ، و بخوبی در این امور سیطره و آگاهی داشتند، که جز بهترین سخنران ها مطرح بودند، اکثر کنگره های داخلی و خارجی افتخارشان این بوده ، که یکی از مدعوین برای سخنرانی این استاد فرهیخته در علوم انسانی و فرهنگ ملل اسلامی بودند ، شایان ذکر است ، فروتنی و تواضع ایشان نیز از نگاه ژرف نگر سایر اساتید ،اصحاب ادب و اندیشه ،رسانه ها و شاگردان ایشان پنهان نبوده ، الحق زبان و ادبیات پارسی گلستانی از ادبستان بوده ، که یکی از آداب آن فروتنی ،خضوع ،تواضع است و به فرمایش شاعر :
افتادگی آموز اگر طالب فیضی هرگز نخورد آب ، زمینی که بلند است
مقام و منزلت ایشان که الحق فرزند حوزه های علمی و استادی والا مقام در دانشگاه بود ، از مرزهای جغرافیای کشور مان گذشته، و سیطره خوبی که در زبان ادبیات پارسی و ادبیات عرب داشتند و علاقمندی ایشان به تاریخ صدر اسلام و ارتباطات گسترده ای که در محافل علمی در خارج کشور، در جهت توسعه فرهنگ ملل اسلامی در روابط کشور های خاورمیانه و اسلامی در چند دهه اخیر او همواره به دنبال احیاء و اقتدار ، فرهنگ قوی وغنی اسلام در کشور های اسلامی بوده ،انشالله که با طلوع طلایی طلایه داران دیگر و سیطره که به زبان و ادبیات پارسی و ادبیات عرب وسایر علوم زمانه دارند جایگاه این استاد دانشمند متخصص ،متعهد و پرهیزکار را با نورانیت علمی قرآنی احیاء بخشند.
کاروان شهید رفت از پیش وان ما رفته گیر و می اندیش
از شمار دو چشم یک تن کم وز شمار خرد هزاران بیش
شهرام ابهری
بخش ادبیات تبیان