راهی برای 15 برابر کردن نیروهایمان

معاشرت، چرا؟ چگونه؟ با چه کسانی؟

تعریف معاشرت- معاشرت در کوتاه ترین عبارات یعنی: مراوده، هم نشینی و دوستی  ، معاشر: یعنی همدم، هم نشین، دوست و هم صحبت .

هدف و چرایی معاشرت؟

اصلی ترین هدف معاشرت، تربیت و تعالی انسان و رسیدن به کمالات و ارزش های انسانی است.

مربیان در فرآیند تربیت، بدنبال از قوه به فعل درآوردن قابلیت ها و استعدادها می باشند و معاشرت اصلی ترین فضا و فرصتی است که زمینه های بروز استعدادها را فراهم می سازد. پرداختن به آثار و برکات معاشرت خود کتابی مستقل و مفصل خواهد شد، اما جهت رعایت اختصار و اجمال فهرستی از اصلی ترین کارکردها و اهداف معاشرت را با هم مرور می کنیم:

1- فطری و ذاتی بودن معاشرت

 به عبارت ساده تر تعاملات، اجتماعی و ارتباط با هم نوعان مبنای فطری و ذاتی در نهاد بشر دارد. چرا که انسان موجودی اجتماعی است و نمی تواند به تنهایی زندگی کند. تنهایی از بزرگترین گنجه های جسمی و روحی و روانی به شمار می آید.

معاشرت در قرآن و حدیث و روایات اسلامی، به کرّات به مسأله معاشرت و ارتباطات اجتماعی تأکید و توجه شده است. بطوریکه قرآن کریم را می توان کتاب ارتباطات نامید. چرا که آیات الهی برای ساماندهی ارتباطات انسان با خدا، با خود، با همنوعان و حتی با طبیعت نازل شده است.

در سوره بقره آیه 83 به صراحت اهمیت و لزوم ارتباط نیکو با والدین، خویشان و یتیمان و مستمندان و ارتباط کلامی، عاطفی نیکو با عموم مردم مورد تأکید واقع شده و می فرماید:

«تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَاناً وَذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاكِینِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْناً » ؛ جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و درویشان نیکی کنید و به مردمان سخن نیک گویید .

و نیز در آیه 90 سوره نحل تأکید می کند:

« إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِیتَاء ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ... » ؛همانا خداوند به دادگری، نیکوکاری و بخشش به خویشاوندان فرمان می دهد و از کار زشت و ستم بازمی دارد. به شما اندرز می دهد، باشد که پند گیرید.

در تفاسیر شیعه و سنی به صراحت آیه فوق را گویای وجوب صله ارحام و حرمت قطع آن می دانند. بلکه گفته شده است: اگر غیر از این آیه، آیه دیگری نازل نمی شد تنها همین آیه راهنمای همه امور بود و عبدالله مسعود گفته است: از این جامع تر در قرآن آیه ای نیست (صافی/304)

در آیه مذکور به سه عنصر اساسی عدالت ورزی، احسان و نیکخواهی و حفظ پیوند فامیلی و اجتماعی که از پایه های اصلی سعادت و موفقیت آدمی اشاره شده است. منظور از ذی القربی در آیه شریفه ظاهراً کلیه خویشاوندان مادری و پدری است که شارع مقدس به صله ارحامشان سفارش بسیار فرموده است.

در آیه دیگری مؤمنان برادران یکدیگر خوانده شده اند (انما المؤمنون اخوه) و در جای دیگر اعتصام به ریسمان الهی و اجتماع حول این محور محکم مورد سفارش صریح واقع شده است.

آیات الهی در این باره بسیار است اما به این مقدار اکتفا نموده نیم نگاهی نیز به روایات و توصیه های معصومین علیهم السلام می اندازیم:

در حدیثی از امام باقر (علیه السلام) آمده است: صله رحم و پیوند با خویشان و معاشرت با خوبان اعمال را پاک، اموال را افزون، اجل را دور، بلا را دفع می کند و نیز از رسول گرامی اسلام نقل شده است: مهر و محبتم برای کسانی واجب گشت که به یکدیگر به خاطر من مهر می ورزند.

در روایت دیگری آمده است از آن حضرت پرسیدند: چه عملی بیشتر خدا را به خشم می آورد؟

فرمود: شرک به خداوند متعال. سپس گفت: بعد از شرک به پروردگار؟ فرمود: قطع رحم با خویشاوندان (بحار/ج100/ باب 1/ حدیث 40 و 44)

و باز تأکید فرمودند: به پیروان حاضر و غایب خود و ... سفارش می کنم که صله رحم نمایند اگرچه به پیمودن مسافت یک سال راه باشد، زیرا پیوستن به خویشاوندان جزء دین است." (اصول کافی/ج2/ ص 151)

در بهترین ماه خدا که همه لحظات، روزها و شب های آن از همه لحظات سال بهتر و برتر است یعنی ماه مبارک رمضان، یکی از سفارش های بسیار مهم معصومین علیهم السلام معاشرت و ارتباط و پیوند با خویشاوندان، احترام به بزرگترها و مهربانی و محبت به کوچکترها، اطعام و ایجاد رابطه با کسانی که قطع رابطه کرده اند می باشد.

خلاصه اینکه اسلام عزیز دعوت به جمع و جماعت (حتی در فردی ترین عبادات) را اصل قرار داده ای و اساساً بروز فضائل و کمالات انسانی را در فرآیند معاشرت ممکن و مقدور می داند. در نماز، خمس، انفاق، حج، جهاد و امر به معروف و نهی از منکر مسلمانان به پیوند با همنوعان و یاری و نیکی و رفع مشکلات یکدیگر دعوت شده اند.

بروز استعدادهای فضائل اخلاقی، همچون امانت داری، صداقت، صدقه، انفاق، عفت، عدالت، احسان و تعلیم و تعلم در ظرف زمان و معاشرت امکان پذیر می شود.

2- قانون جمع

بر اساس اصلی در فیزیک، برای افزایش قدرت و مقاومت تسمه ها، در برابر فشار بار سنگین اگر5 رشته با هم یکجا پیوند داشته باند ظاهراً باید قدرت 5 برابر داشته باشند و اگر 10 رشته تسمه به هم پیوند داده شوند ده برابر قدرت حاصل می شود. در حالیکه بر اساس قانون جمع 5 رشته تسمه نه 5 برابر بلکه گاهی تا 15 برابر قدرت مقاومت پیدا می کنند و بر اساس این قانون، تسمه های بسیار مقاومی را از پیوند دادن چند رشته ایجاد کرده و در جابجایی وزنه های بسیار سنگین استفاده می کنند.

جالب این جاست این قانون جمع در اجتماع و پیوندهای انسانی نیز همان نتیجه را بدست می دهد. یعنی وقتی 5 نفر با هم پیوند ایجاد می کنند.البته پیوندی سالم و هدفمند انرژی و قدرتی نه 5 برابر که بسیار بیشتر از این مقدار بدست می آورند.

این انرژی آثار و برکات زیادی دارد. از جمله در صله رحم باعث آرامش و افزایش طول عمر می شود (که در روایات نیز به آن اشاره شده است) در ملاقات و عیادت بیماران باعث انتقال انرژی به بیمار و تسریع بهبودی و سلامت او می شود. در حرکت و خیزش های مردمی و انقلابی زمینه های سقوط حکومتهای ضد مردمی و دیکتاتور و روی کار آمدن حکومتهای مردمی می شود. به همین دلیل توصیه می شود با جماعت و جمع بودن و معاشرت و پیوندهای دینی را فراموش نکنید. در روایتی از رسول گرامی اسلام آمده است: هر که یک وجب از جماعت دور شود، خدا طوق مسلمانی از گردن وی بردارد.

بنابراین علاوه بر توصیه های دینی، عقل سلیم حکم می کند که معاشرت و صله رحم را به عنوان یکی از اساسی ترین پیش نیازهای رسیدن به موفقیت و سعادت و کمال انسانی مورد توجه و تأکید قرار دهیم.

3- ساماندهی نیازها

 اریک فروم می گوید: نیازهای طبیعی و واقعی انسان موجب رشد و آرامش او و نیازهای ساختگی و غیرطبیعی (اگر به عنوان یک اصل تلقی شود) موجب انحراف و ناآرامی روح و روان آدمی می شود.

نیازهای طبیعی و واقعی امری ذاتی و فطری بوده و پیامبران و راهنمایان بشری برای تأمین آنها و تأثیر آنها آمده اند. اما نیازهای ساختگی بوسیله تلقینات و تبلیغات محیطی بر انسان عارض شده و توجه و تمرکز و مشغله ذهنی و جسمی او را به انحراف کشانده و ناآرامش می کند. با عنایت به قاعده مذکور، معاشرت و ارتباطات اجتماعی می بایست به گونه ای طراحی و مدیریت شود که ما و فرزندانمان تحت تأثیر القائات کاذب محیطی قرار نگیریم. و به جای تأمین و ارضاء نیازهای طبیعی به دنبال تأمین نیازهای ساختگی روان و دوان نشویم. که جز حیرانی و سرگردانی سود و ثمری نخواهد داشت.

بنابراین معاشرت با خوبان و پاکان که بر مبنای فطرت پاک الهی زندگی می کنند و نیز انتخاب و گزینش میهمانی ها و مجالس و محافل مطلوب می تواند در رسیدن به کمال انسانی و تقویت و بروز فضائل اخلاقی ما و اعضای خانواده مان بسیار مفید باشد.

4- اعضای یک پیکر بودن

ریشه در یک مبدأ و مرکز داشتن انسان ها نیز ایجاب می کند که آثار و برکات معاشرت را بهتر و فلسفه وجودی آنرا بیشتر بدانیم. همانطور که دست ما سیب را قاچ می کند و خود نمی خورد و آنرا به دهان می سپارد و دهان آنرا آماده هضم در معده و بعد به تمامی بدن انرژی می دهد، افراد انسانی نیز بر اساس این قاعده مهم با پیوند و هماهنگی و همدلی می توانند، توانایی، دانایی و بالندگی را بر جسم و جان یکدیگر تزریق کنند.