وَ مِنْ آیاتِهِ اَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ اَنْفُسِکُمْ اَزْواجاً لِتَسْکُنُوا اِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً اِنَّ فى ذلِکَ لاَیات لِقوْم یَتَفَکَّرُونَ.
و از آیات خداوندى است که براى شما از جنس خودتان جفتى بیافرید، که در کنار او آرامش یابید، و میان شما عشق و محبّت و مهربانى قرار داد، که در این حقیقت نشانه هائى از خداست براى مردمى که در گردونه اندیشه و فکر نسبت به حقایق بسر مى برند. روم/21.

وَ هُوَ الَّذى خَلَقَ مِنَ الْمآءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدیراً.
و اوست خداوندى که بشر را از آب آفرید، و میان آنان خویشى و پیوند ازدواج قرار داد، و خداى تو بر هر چیزى قدرت دارد. فرقان/54.

وَ اَنْکِحُوا الاَْیامى مِنْکُمْ وَ الصّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ اِمائِکُمْ اِنْ یَکُونُوا فُقَرآءَ یُغْنِهِمُ الله مِنْ فَضْلِهِ وَ الله واسِعٌ عَلیمٌ.
دختران و جوانان مجرد و غلامها و کنیزهاى شایسته خود را همسر دهید، و زمینه نکاح آنان را فراهم آورید، چنانچه فقیر و تهیدست باشند، خداوند از فضل بى نهایت خود بى نیازشان کند و خداوند واسع و علیم است. نور/32.

عَنِ النَّبِیِّ(صلى الله علیه وآله وسلم) قالَ: یُفْتَحُ أَبْوابُ السَّماءِ فى أَرْبَعَةِ مَواضِعَ: عِنْدَ نُزُولِ الْمَطَرِ وَ عِنْدَ نَظَرِ الْوَلَدِ فى وَجْهِ الْوالِدِ وَ عِنْدَ فَتْحِ بابِ الْکَعْبَةِ وَ عِنْدَ النِّکاحِ.
از پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) است که فرمود: در چهار موقع عنایت و رحمت حق متوجه انسان مى شود:
به وقت باریدن باران، به هنگام نظر کردن فرزند به صورت پدر، از باب مهر و محبت، در آن زمان که در خانه کعبه باز مى شود، و آن وقت که عقد و پیمان ازدواج بسته شده، و دو نفر با یکدیگر جهت زندگى جدید، وارد عرصه نکاح مى شوند. ازدواج در اسلام/17.

قالَ النَّبِیُّ(صلى الله علیه وآله وسلم): تَزَوَّجُوا وَ زَوِّجُوا الاَْیِّمَ فَمِنْ حَظِّ امْرِء مُسْلِم إِنْفاقُ قیمَةِ أَیِّمِهِ وَ ما مِنْ شَىْء أَحَبَّ إِلَى اللّهِ مِنْ بَیْت یُعْمَرُ فِى الاِْسلامِ بِالنِّکاحِ.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: ازدواج کنید، و پسران و دختران مجرّد را همسر دهید، نشانه نیک بختى مسلمان این است که مخارج شوهر کردن زنى را به عهده بگیرد. چیزى نزد حضرت حق محبوبتر از خانه اى که در اسلام به سبب نکاح آباد شود نیست. همان مدرک/7.

قالَ النَّبِیُّ(صلى الله علیه وآله وسلم): زَوِّجُوا أَیاماکُمْ فَإِنَّ اللّهَ یُحْسِنُ لَهُمْ فى أَخْلاقِهِمْ وَ یُوسِعُ لَهُمْ فى أَرْزاقِهِمْ وَ یَزیدُهُمْ فى مُرُوّاتِهِمْ.
نبى اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: مردان مجرد و عزب خود را زن دهید، تا حضرت حق اخلاقشان را نیکو، و روزیشان را فراخ و گشاده، و جوانمردیشان رازیاد کند. همان مدرک/8.

قالَ رَسُولُ اللّهِ(صلى الله علیه وآله وسلم): النِّکاحُ سُنَّتى فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتى فَلَیسَ مِنّى.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: ازدواج روش من است، هر کس از راه و روش من روى بگرداند از من نیست. بحار، ج 103، ص 220.

قالَ النَّبِیُّ(صلى الله علیه وآله وسلم): مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ أَحْرَزَ نِصْفَ دینِهِ، فَلْیَتَّقِ اللّهَ فِی النِّصْفِ الْباقی.
رسول حق(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: هر کس ازدواج کند، نیمى از دینش را بازیافته نسبت به نیم دیگر تقواى الهى را رعایت کند. بحار، ج 103، ص 219.

عَنْ أبى عَبْدِاللّهِ(علیه السلام) قالَ: جاءَ رَجُلٌ إِلى أَبى فَقالَ لَهُ: هَلْ لَکَ مِنْ زَوْجَة قالَ: لا فَقالَ أَبی: ما أُحِبَّ أَنَّ لِىَ الدُّنْیا وَ ما فیها وَ أَنّى بِتُّ لَیْلَةً وَلَیْسَتْ لِىَ زَوْجَةٌ.
حضرت صادق(علیه السلام) مى فرماید: مردى نزد پدرم حضرت باقر آمد، فرمود همسر دارى؟ عرضه داشت ندارم، پدرم به او گفت دوست ندارم دنیا و آنچه در آن است از من باشد و یک شب را بدون همسر به سر برم، آنگاه پدرم گفتارش را ادامه داد و فرمود:
الرَّکْعَتانِ یُصَلّیهِما رَجُلٌ مُتَزَوِّجٌ أَفْضَلُ مِنْ رَجُل أَعْزْبَ یَقُومُ لَیْلَهُ وَ یَصُومُ نَهارَهُ.
دو رکعت نمازى که مرد همسردار مى خواند، بهتر است از قیام شب مرد عزب به عبادت و روزه گرفتنش در روز!!
آنگاه پدرم هفت دینار به آن مرد داد و فرمود با این پول وسائل ازدواجت را فراهم کن، که رسول حق(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:
إِتَّخِذُوا الاَْهْلَ فَإِنَّهُ أرْزَقُ لَکُمْ.
همسر انتخاب کنید که باعث وسعت رزق است. وسائل، ج 14، ص 7.

قالَ رَسُولُ اللِّهِ(صلى الله علیه وآله وسلم):یامَعْشَرَ الشَّبابِ مَنِ اسْتَطاعَ مِنْکُمُ الْباهَ فَلْیَتَزَوَّجْ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَ أَحْصَنُ لِلْفَرْجِ.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: جوانها هر کدام از شما را قدرت است ازدواج کند، تا دیدگانتان کمتر زنان را دنبال کند، و دامنتان پاک بماند. ازدواج در اسلام/14.

وَقالَ(صلى الله علیه وآله وسلم) ما مِنْ بِناء فِی الاِْسْلامِ أَحَبِّ إِلى اللِّهِ مِنَ التَزْویجِ.
و آن حضرت فرمود: هیچ بنائى در اسلام نزد خداوند محبوبتر از ازدواج نیست.  بحار، ج 103، ص 222.

وَ قالَ(صلى الله علیه وآله وسلم) مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ أُعْطِیَ نِصفَ السَّعادَةِ.
و نیز رسول خدا فرمود: هر کس ازدواج کند نیمى از سعادت را به دست آورده. مستدرک الوسائل، ابواب مقدمات، باب اوّل.

قالَ النِّبِىُ(صلى الله علیه وآله وسلم): ما مِنْ شابٍّ تَزَوَّجَ فی حَداثَةِ سِنِّهِ إِلاّ عَجَّ الشَّیْطانُ یا وَیْلَهُ یا وَیْلَهُ عَصَمَ مِنّی ثُلُثَىْ دینِهِ فَلْیَتَّقِ اللّهَ الْعَبْدُ فِی الثُّلُثِ الْباقی.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: هر کس که در اوائل جوانى ازدواج کند، شیطان فریاد زند: فریاد از او، فریاد از او، دو سوّم دینش را از دستبرد من نگاه داشت، پس باید عبد خدا در نگهدارى یک سوم دیگرش، جانب تقوا را رعایت کند. بحار، ج 103، ص 221.

قالَ النَّبِىُّ(صلى الله علیه وآله وسلم): أَکْثَرُ أَهْلِ النّارِ الْعُزّابُ.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: اکثر اهل آتش در قیامت آنانى هستند که از ازدواج و تشکیل خانواده امتناع کردند. ازدواج در اسلام/26.
و نیز آن حضرت فرمود:
شِرارُ مَوْتاکُمُ الْعُزّابُ.
بدترین اموات شما عزبها هستند. بحار، ج 100، ص 220 ـ 221.
و در روایتى فرمود:
رُذالُ مَوْتاکُمُ الْعُزّابُ.
فرومایه ترین مردگان شما عزب ها هستند. همان مدرک.
و در سخنى حکیمانه بیان فرمود:
شِرارُکُمْ عُزّابُکُمْ وَ الْعُزّابُ إِخْوانُ الشَّیاطینِ.
شریرترین شما عزبهایند، و عزبها برادران شیطانند. همان مدرک.
و در کلامى عرشى و بیانى ملکوتى فرمود:
خِیارُ أُمَّتِىَ الْمُتَأَهِّلُونَ وَ شِرارُ أُمَّتِىَ الْعُزّابُ.
بهترین امّت من زن داران و بدترین آنان عزبها هستند. همان مدرک. 
و نیز آن حضرت فرمود:
لَوْ خَرَجَ الْعُزّابُ مِنْ مَوْتاکُمْ إِلِى الدُّنْیا لَتَزَوَّجُوا.
اگر آنان که عزب مردند به دنیا برگردند، حتماً ازدواج خواهند کرد. ازدواج در اسلام، ص 27. 
و در حدیثى فرمود: خداوند مردى که از زن گرفتن خوددارى کند لعنت نموده. همان مدرک.

یُریدُ الله اَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ.
خداوند اراده فرموده برنامه زندگى را براى شما سهل و آسان نماید. نساء/28.

وَالْکادُّ عَلى عِیالِهِ مِنْ حِلّ کَالْمُجاهِدِ فى سَبیلِ اللّهِ.
آنکه براى تأمین خانواده اش زحمت مى کشد، تا از حلال خدا نفقه آنان را فراهم کند، مانند مجاهد در راه خداست. بحار، ج 101، ص 72.

یا اَیُّهَا النّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذى خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْس واحِدَة وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالاً کَثیراً وَ نِساءً.
اى مردم از پروردگارتان پرواکنید که همه شمارا از یک انسان آفرید،و همسر او را از جنس او خلق کرد،و از آن دو نفر مردان و زنان فراوانى در روى زمین منتشرکرد. نساء/1.

 هدف ازدواج

ازدواج براى انسان یک نیاز طبیعى است و فوائد مهمى را در بردارد که اهم آنها عبارت است از:

1-نجات از سرگردانى و بى پناهى و تشکیل خانواده.دختر وپسرى که ازدواج نکرده اند بمنزله کبوترانى بى آشیانه هستند،که بوسیله ازدواج خانه و آشیانه و پناهگاه مى یابند.شریک در زندگى و مونس ومحرم راز و غمخوار و مدافع و کمک بدست مى آورند.

2-ارضاى غریزه جنسى،غریزه جنسى در وجود انسان غریزه بسیار نیرومند و ارزنده اى است. و بهمین جهت نیاز دارد به وجود همسرى که در یک محیط امن و آرامش،در مواقع احتیاج،از وجودش بهره بگیردو لذت ببرد.تامین صحیح خواسته هاى غریزه جنسى یک نیاز طبیعى است که باید اجابت شود و الا ممکن است پى آمدهاى بد روانى و جسمانى واجتماعى داشته باشد.کسانیکه از ازدواج امتناع مى ورزند غالبا به بیماریهاى روانى و جسمانى مبتلا مى گردند.

3-تولید و تکثیر نسل،بوسیله ازدواج انسان فرزند پیدا میکند.

وجود فرزند ثمره ازدواج و باعث تحکیم بنیاد خانواده و آرامش و دلگرمى زن و شوهر میباشد. و بهمین جهت در قرآن و احادیث نسبت به ازدواج تاکیدات فراوانى بعمل آمده است.از باب نمونه:خدا در قرآن مى فرماید:و از آیات خدا اینست که براى شما همسرانى را آفرید تا با آنها انس بگیرید. رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:در اسلام بنائى بر پا نشده که بهتر از تزویج باشد.

امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:تزویج کنید که سنت رسول خداست.پیامبر صلى الله علیه و آله مى فرمود:هر کسى مى خواهد از سنت من پیروى کند باید ازدواج نماید.بوسیله ازدواج فرزند بیاورید (و تعدادمسلمانها را زیاده گردانید) که من در قیامت با کثرت شما به امتهاى دیگرمباهات و افتخار مى کنم.

امام رضا علیه السلام فرمود:هیچکس فائده اى بدست نیاورد که بهتر از همسر شایسته باشد. همسرى که وقتى به او نگاه مى کند شادمانش میگرداند و در غیاب او نفس خودش و مال او را نگهدارى مینماید.

مطالب مذکور آثار و منافع دنیوى و حیوانى ازدواج بود،که حیوانات نیز برخى از آنها را دارند این قبیل امور را نمى توان هدف اصلى ازدواج انسان باعتبار اینکه انسان است،محسوب داشت. انسان در این جهان نیامده تا مدتى بخورد و بیاشامد و بخوابد و شهوترانى و لذتجوئى کند آنگاه بمیرد و نابود شود.مقام انسان عالى تر از اینهاست.انسان آمده تا با علم و عمل و اخلاق نیک نفس خویش را پرورش دهد و در راه کمال وصراط مستقیم انسانیت سیر و صعود کند تا به مقام خوب پروردگار جهان نائل گردد.انسان موجودى است عالى که با تهذیب و تزکیه نفس و اجتناب از بدیها و پرورش فضائل و مکارم اخلاق و انجام کارهاى نیک،مى تواندبه مقام شامخى نائل گردد که فرشتگان بدان مقام راه ندارند.انسان موجودى است جاودانه و در این جهان آمده تا با راهنمائیهاى پیامبران وبکار بستن قوانین و برنامه هاى دین،سعادت دنیا و آخرت خویش را تامین کند و در جهان آخرت،در جوار حق،در خوشى و آسایش تا ابد زندگى کند.

بنابراین هدف اصلى ازدواج انسان را در این برنامه باید جستجوکرد.هدف ازدواج یک انسان دیندار باید این باشد که با تعاون و همکارى همسرش بتواند نفس خویش را از گناهان و بدیها و اخلاق زشت تهذیب نماید و با عمل صالح و اخلاق نیک پرورش دهد تا به مقام شامخ انسانیت و تقرب به خدا نائل گردد.و همسر شایسته و خوب و موافق براى رسیدن به چنین هدف مهمى ضرورت دارد.

دو انسان مؤمن که با ازدواج تشکیل خانواده میدهند،از انس ومحبت و آرامش و کامیابیهاى مشروع جنسى برخوردار میشوند،و درنتیجه از انحراف و تمتعات غیر مشروع و راه یافتن به مراکز فساد واعتیادهاى خطرناک و ولگردیها و شب نشینیهاى خانمانسوز محفوظ و درامان خواهند بود.و بهمین جهت پیامبر اکرم و ائمه اطهار علیهم السلام نسبت به ازدواج بسیار تاکید نموده اند.رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:هر کس که ازدواج کند نصف دینش را حفظ نموده است.

امام صادق علیه السلام فرمود:دو رکعت نمازى را که افراد متاهل بخوانند،از هفتاد رکعت نمازى که افراد غیر متاهل بخوانند افضل میباشد.

وجود همسر دیندار و موافق (چه زن چه مرد) در امکان انجام وظیفه و عمل به واجبات و مستحبات و ترک محرمات و مکروهات،وتخلق به اخلاق نیک و اجتناب از اخلاق زشت،نقش بسیار مهمى را ایفامیکند.اگر زن و شوهر هر دو دیندار و در طریق پرورش و تزکیه نفس باشند،در پیمودن این راه دشوار نه تنها مانع نخواهند بود بلکه تعاون وتشویق خواهند داشت.مگر یک نفر مجاهد فى سبیل الله بدون تایید وتوافق همسرش مى تواند در میدان جهاد خوب بجنگد و حماسه آفرینى کند؟

مگر انسان،بدون توافق همسرش مى تواند در کسب و کار و تحصیل اموال همه جهات شرعى و اخلاقى را رعایت کند،حقوق واجب مالى را بپردازد،از اسراف و تبذیر اجتناب نماید،و مازاد مخارج ضرورى خویش را درامور خیریه انفاق کند؟

همسر دیندار و مؤمن همسرش را بخوبى و صلاح دعوت میکند وهمسر لاابالى و بد اخلاق همسرش را به فساد و بد اخلاقى میکشد و ازهدف مقدس انسانیت دور میگرداند.و بهمین جهت به مرد و زن سفارش شده که بهنگام ازدواج موضوع ایمان و دیندارى و اخلاق را شرط اساسى محسوب بدارند.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:خداوند عز و جل فرموده است وقتى اراده کنم که تمام خوبیهاى دنیا و آخرت را براى شخص مسلمانى جمع کنم به او قلبى خاشع و زبانى ذاکر و بدنى که بر بلاها صابرباشد عطا میکنم.و همسر مؤمنى به او میدهم که هر گاه باو نگاه کندخوشنودش سازد و در غیاب،حافظ نفس خویش و مال او باشد.

شخصى خدمت رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض کرد:

همسرى دارم که بهنگام ورود به خانه باستقبالم مى آید و بهنگام خروج بدرقه ام میکند. هنگامى که مرا اندوهناک یافت در تسلیت من میگوید:اگردرباره رزق و روزى مى اندیشى غصه نخور که خدا ضامن روزى است.واگر در امور آخرت مى اندیشى خدا اندیشه و اهتمام ترا زیاده گرداند.پس رسول خدا فرمود:خداى را در این جهان عمال و کارگزارانى است و این زن از عمال خدا میباشد.چنین همسرى نصف اجر یک شهید را خواهدداشت.

امیر المؤمنین علیه السلام نیز چنین هدف بزرگى را در نظر داشته که درباره حضرت زهرا علیها السلام فرمود:بهترین کمک است در راه اطاعت خدا.در تاریخ چنین آمده که رسول خدا صلى الله علیه و آله روزبعد از عروسى حضرت على و حضرت زهرا براى تبریک و احوالپرسى، به منزل آنها تشریف فرما شد.از حضرت على علیه السلام پرسید:همسرت را چگونه یافتى؟ گفت:زهرا را بهترین کمک براى اطاعت خدا یافتم.

آنگاه از حضرت زهرا پرسید:شوهرت را چگونه یافتى؟گفت:بهترین شوهر است.

امیر المؤمنین علیه السلام در این جمله کوتاه هم بانوى شایسته ونمونه اسلام را معرفى نمود،هم هدف اساسى و اصلى ازدواج را بیان کرد.