وضعیت قرارگیری پاها به 4 شکل ممکن است: موازی، بسته، نیمه باز و باز.
شما ممکن است دیر یا زود از تمام این وضعیتها استفاده کنید. وضعیت موازی (شکل1- 5) که گاهی وضعیت خنثی نامیده میشود معمولترین وضعیتی است که به افراد مبتدی آموزش داده میشود. همزمان با حرکت توپ به سمت فورهند شما به وضعیتی حرکت کنید که پاها و شانههای شما کمابیش موازی با خطوط کناری انفرادی قرار گیرد. شانه چپ یک بازیکن راست دست به سمت تور و یا توپ است که برای یک فرد چپ دست بالعکس میباشد. به عبارت دیگر تمام بدن شما یعنی بالاتنه، تنه و پایین تنه عمود به تور است.
از مزایای مهم وضعیت موازی این است که اجازه میدهد ضربه زننده همراه با ضربه انتقال وزن را به خوبی انجام دهد اما مضرات آن وقتگیر بودن اجرای آن است چرا که ما همیشه زمان کافی نداریم. همچنین پنهان کردن هدف ضربه در این وضعیت دشوار است. ممکن است بازیکنان زیرک قادر به تشخیص توانایی شما در نوع ضربه خود از روی نگاه کردن به وضعیت پاهای شما باشند.
دوباره وضعیت موازی را در نظر بگیرید. این بار پای جلویی خود را با یک گام کوچک به سمت خط کناری ببرید. حال این پا را از خط فرضی که از پای ثابت شما میگذرد و موازی با خط کناری است رد کنید. شما پای جلویی را از بین خط عبور دادهاید، این حالت وضعیت بسته نام دارد. (شکل 2- 5) شما تنها میتوانید از این وضعیت در حالت دویدن استفاده کنید، مشکل این وضعیت انتقال وزن است. زمانی که پای شما به صورت ضربدری قرار دارد عملا انتقال وزن در مسیر ضربه شما غیرممکن است، بدون وجود انتقال وزن به سمت جلو و چرخش لگن شما قادر به تولید نیرو نیستید. آموزش وضعیت بسته به عنوان وضعیتی استاندارد برای فورهند مبتدیان کار صحیحی نیست اما باید بدانیم که این وضعیت چیست؟ کی استفاده میشود؟ چرا در این وضعیت ضربه میزنیم؟
یکبار دیگر به وضعیت موازی برگردید. این بار پای عقبی خود را کمی به سمت خط کناری ببرید و پای جلویی را به سمت چپ و عقب بکشید. این وضعیت لگن و شانههای شما را بیشتر به سمت تور باز میکند، این همان وضعیت نیمه باز است.(شکل 3- 5) اگرچه شما مقداری از میان انتقال وزن رو به جلوی خود را از دست میدهید اما هنوز میتوانید تولید نیرو کنید. امتیاز این وضعیت این است که به شما اجازه میدهد پوشش لازم را روی تمام نقاط زمین داشته باشید، در حالی که وضعیت موازی و بسته اینگونه نیستند.
موقعیت پای چپ به شما اجازه میدهد تا بتوانید ضربه بزنید و شروع خوبی در برگشت و انتقال به وضعیت باز داشته باشید. یک برگشت سریع ممکن است در ظاهر زیاد مهم به نظر نرسد ولی صرفهجویی در نیمی از ثانیه و یا در نصف گام میتواند به معنای تفاوت امتیاز بین برنده و بازنده باشد. وضعیت نیمه باز بهطور گستردهای مورد استفاده بازیکنان حرفهای میباشد، به ویژه برای افرادی که متخصص در منطقه بیسلاین هستند. ترکیب گریپ نیمه غربی و یک وضعیت نیمه باز به بازیکن اجازه میدهد تا حرکت و ضربه مطمئنی داشته باشد. (یک روش بسیار مطلوب برای بازی تنیس)
سعی کنید از این وضعیت اطلاع داشته باشید، آن را امتحان کنید و اگر آن را مناسب دیدید از آن استفاده کنید. برخی از مربیان ترجیح میدهند وضعیت نیمه باز را به مبتدیان آموزش دهند اما هنوز اکثر مربیان آموزش تنیس را با وضعیت موازی آغاز میکنند.
دوباره وضعیت موازی را به خاطر بیاورید. حال آن را به وضعیت نیمه باز تغییر دهید. در ادامه به وضعیت باز برسید، تا جایی که شانهها و پاهای شما موازی با تور و بیسلاین باشد.(شکل 4- 5) شما حتی میتوانید این وضعیت را به عنوان راهنمایی برای محل پای خود به کار ببرید ، اکنون پاهای شما در شرایط صحیحی هستند. تمام بدن شما (کمربند شانهای، لگن و پاها) باز شده و به سمت تور است. در وضعیت باز یک بازیکن راکت را بدون اینکه سعی در به خط در آوردن پاها داشته باشد حرکت میدهد، انتقال وزن در این وضعیت در جهت پای بیرونی است.
نیروی تولیدی به وسیله حرکت انفجاری باز و چرخش لگن ایجاد میشود نه در مرحله حرکت راکت. اکثر بازیکنان تورنمنتها وضعیت باز را به همراه یک گریپ نیمهغربی و یا غربی به شکل موثری به کار میگیرند. آنها میتوانند ضربه محکمی را تولید کنند، جهت مورد نظر را پنهان کنند و پوششی عالی روی تمام نقاط کورت داشته باشند. وضعیت باز زمانی که شما زمان کافی برای قرارگیری در سایر وضعیتهای ایستادن را ندارید، وقتی که توپ به سمت شما میآید و یا مجبورید برای ضربه فورهند در مسیر عرضی حرکت کنید انتخاب خوبی است.
دهههاست که وضعیت باز نسبت به وضعیت موازی در میان بازیکنان بحثبرانگیز بوده است، این بحثها معمولا در بین گروههای سنی متداول است. بازیکنان قدیمتر وضعیت قدیمی را قبول دارند (شانهها و پاهای موازی با خطوط کناری) در حالی که افراد جوانتر و البته مربیان آنها وضعیت باز را میپسندند.
این بحثها بسیار بیمورد هستند. وضعیت موازی باعث هماهنگی در حرکت به سمت هدف، حرکت طولانی راکت و سرعت بالای ضربه است، در حالی که وضعیت باز برگشت سریعتر به حالت اولیه و پوشش بهتر فرد روی زمین را موجب میشود.
سرانجام فردی تحقیقاتی در این زمینه انجام داد و به نتایجی رسید. دوان نادسون، مربی و محقق دانشگاه کالیفرنیا در چیکو و یکی از اعضای کمیته علمی ورزشی USTA به این نتیجه رسید که انتخاب وضعیت مناسب بستگی به توانایی بازی فرد، شرایط جسمانی، نوع تجهیزات و نیز شرایط مسابقه دارد. برخی از یافتههای وی به شرح زیر است:
1- وضعیت باز امروزه موفق است چرا که راکتهای سبک و محکم به همراه زههای ارتجاعی ضعف ناشی از حرکت کوتاه راکت بازیکنان جوان را جبران کرده است.
2- دراستفاده از وضعیت باز سرعت حرکت راکت 4 تا 8 درصد کندتر است.
3- وضعیت باز باعث افزایش 4 درصدی در سرعت برگشت به وضعیت اولیه در مقایسه با وضعیت موازی است.
4- به کارگیری وضعیت باز به همراه تغییرات 8 درجهای که در جهت حرکت راکت ایجاد میکند باعث کاهش 60 درصدی در میزان اشتباهات شده است.
5- برخلاف آنچه که قبلا تصور میشد وضعیت باز بازیکن را وادار به استفاده بیش از حد از تنه و بازو نمیکند.
6- بار و فشار وارده به شانهها و آرنج در وضعیت باز مشابه شرایط ایجادی در پرتاب بیسبال است. (ورزشهای تمرینی اختصاصی آن باید گسترش یابد)
7- هر2 وضعیت باز و موازی نیازمند مقدار زیادی فعالیت در ماهیچههای پشت است و باید درطول تمرینات کششی مورد توجه واقع شود.
8- بازیکنان سطوح متوسط با سطح مهارتی 5/3 تا 5/4 میتوانند از وضعیت باز استفاده کنند.
9- بازیکنان پیشرفته باید از وضعیت فورهند بسته در اکثر اوقات استفاده کنند اما باید قادر به انجام ضربه با وضعیت باز در موارد فوری باشند. این نتیجه با روش وضعیت بازی که به وسیله بسیاری از بازیکنان حرفهای جهان انجام میگیرد زیاد سازگار نیست.
انجام مطالعات در این زمینه (روشهای گریپ راکت و حرکات پا) زمان بسیار بیشتری را نسبت به اجرای آن میطلبد. تمام این اتفاقات در مدت کوتاه تبادل توپ به سرعت صورت میگیرد پس نیازی به توضیحات کلامی در این مورد وجود ندارد. شما به سرعت به جایی میرسید که تمام این نکات را بدون هیچگونه تفکری درباره آنها انجام خواهید داد.
درمرکزخط سرویس بایستید ویارتان پشت توردرمقابل شما بنشیند. 10توپ را به نقاط مختلف دو زمین سرویس شما میفرستد(شکل 6- 5). بعد از هر ضربه شما یارتان توپ دیگری را به ناحیه متفاوتی از زمین سرویس پرتاب میکند. دقت کنید که ضربات شما زیاد محکم نباشد و نگران تکنیک فورهند یا بکهند خود نباشید. فقط روی حرکت پای خود متمرکز شوید و ازهرنوع وضعیت ایستادنی که مایل باشید میتوانید استفاده کنید.
برای ایجاد تغییر در تمرین یار شما در کنار تور میایستد و یک سبد توپ را به همراه دارد. او10توپ را پشت سرهم به سمت فورهند شما و یا به میانه زمین پرتاب میکند. هر توپ را با یک ضربه فورهند به زمین مقابل برگشت دهید. افزایش یا کاهش استواری، بررسی موفقیت و امتیازدهی شما همانند تمرینات حرکت پای دیگر است. نکته:این بار نیز تنها روی حرکت پا تمرکز کنید نه روی چگونگی ضربه.
افزایش درجه سختی تمرین:
* هرتوپی را با توجه به محل برخورد توپ پس از ضربه بازگشت دهید.
بررسی موفقیت:
* برای توپهای نزدیک از گام جهشی استفاده کنید.
*برای توپهای دوراز گام ضربدری استفاده کنید.
* برای شروع حرکت در جهت مخالف ابتدا پای خارجی را حرکت دهید.
کاهش درجه سختی تمرین:
* یار شما توپها را از خط سرویس مرکزی تنها به خطوط کناری انفرادی پرتاب میکند.
امتیازدهی به موفقیتتان:
1 تا 3 توپ برگردانده شده به زمین انفرادی3 امتیاز
4 تا 7 توپ برگردانده شده به زمین انفرادی 5 امتیاز
8 تا 10 توپ برگردانده شده به زمین انفرادی 7 امتیاز
ثبت امتیاز شما در این قسمت:..................
منبع : کتاب گامی به سوی موفقیت (تنیس)