فصل 1
احکام عمومی
مبنی
ماده 1
این قانون به تأسی از حکم ماده سی و سوم قانون اساسی افغانستان به منظور تنظیم امور انتخابات در کشور وضع گردیده است.
طرز انتخابات
ماده 2
انتخابات از طریق رأی آزاد، عمومی، سری، و مستقیم صورت میگیرد.
اصل تساوی در انتخابات
ماده 3
رأی دهندگان در انتخابات با بهره مندی از حق تساوی اشتراک مینمایند.
نظام رأی دهی
ماده 4
رأی دهنده در انتخابات دارای حق یک رأی بوده و صرف از جانب خود رأی میدهد.
رعایت اصل آزادی اراده
ماده 5
رأی دهندگان وکاندیدان در انتخابات با اراده آزاد اشتراک مینمایند. اعمال هر نوع محدودیت مستقیم یا غیر مستقیم بالای رأی دهندگان و کاندیدان به ارتباط لسان، مذهب، قوم، جنس، قبیله، سکونت و موقف اجتماعی ممنوع است.
همکاری ادارات و اشخاص ذیربط
ماده 6
ادارات دولتی وغیر دولتی،احزاب سیاسی, سازمانهای اجتماعی و اشخاص ذیربط مکلف اند با کمیسیون مستقل انتخابات وسایرکمیسیونهایی که توسط آن ایجاد می گردد, ونیز با کمیسیون شکایات انتخاباتی همکاری نموده و تصامیمی را که در حیطه صلاحیت این کمیسیونها اتخاذ می گردد، تعمیل نمایند.
فصل 2
اداره انتخابات
کمیسیون مستقل انتخابات
ماده 7
1) جریان انتخابات توسط کمیسیون مستقل انتخابات اداره میگردد.
کمیسیون مستقل انتخابات منبعد دراین قانون بنام کمیسیون یاد می شود.
2) کمیسیون می تواند علاوه بر کمیسیون های که در این قانون تذکر یافته, کمیسیون های ماتحت خود را ایجاد وبه آنها حسب ضرورت ودر حیطه صلاحیت آنها, جهت تطبیق منظم پروسه انتخابات وظایفی را تفویض نماید.
کارکنان انتخابات
ماده 8
کارکنان انتخابات در مرکز، ولایت و ولسوالیهاطبق طرز العملی که از طرف کمیسیون وضع می گردد, توسط دار الانشا کمیسیون مستقل انتخابات, که از این به بعد دارلانشانامیده می شود, استخدام می گردند.
عدم جانبداری و تعهد محرمیت
ماده 9
(1) کارکنان انتخابات مکلف اند وظایف محوله را بیطرفانه و غیرجانبدارانه انجام داده و در اجرای وظایف نمیتوانند از هیچ مقام و اداره دولتی و غیر دولتی به جز از رئیس دار الانشای کمیسیون هدایت حاصل نمایند.
(2) کارکنان انتخابات قبل از اشغال وظیفه رسماًوبه صورتیکه کمیسیون مشخص میکندتعهد می سپارند که در تمام جریان انتخابات وظایف محوله را با حسن صورت, امانت داری وحفظ اسرار انجام میدهند.
موانع استخدام
ماده 10
(1) استخدام مسئولین احزاب سیاسی و کاندیدان انتخاباتی به حیث کارکن انتخابات جواز ندارد.
(2) کا کنان انتخابات حین تصدی وظیفه نمی توانند خود را کاندید نمایند.
(3) پدر، پدر کلان، اولاد صلبی تا درجه سوم، مادر، مادر کلان، برادر، خواهر، همسر، کاکا، عمه، خاله، ماما، خسر و خشوی کاندید حق ندارند به حیث کارکن انتخابات در حوزه انتخاباتی مربوطه ایفای وظیفه نمایند.
(4) شخصی که به ارتکاب تخطی در جریان ثبت نام و انتخابات متخلف شناخته شود، نمیتواند به حیث کارکن انتخابات ایفای وظیفه نماید.
فصل 3
حوزه های انتخاباتی
تعیین حوزه های انتخاباتی
ماده 11
حوزه های انتخاباتی ولایات و ولسوالی ها برای انتخاب اعضای ولسی جرگه، شورا های ولایات و شوراهای ولسوالی هاقرار ذیل تعیین می گردد:
1) حوزه انتخاباتی برای ولسی جرگه, ولایت می باشد. برای کوچی ها تمام قلمرو کشور یک حوزه پنداشته می شود.
2) حوزه انتخاباتی برای شوراهای ولایتی ولایت می باشد.
3) حوزه انتخاباتی برای شوراهای ولسوالی, ولسوالی می باشد.
اختلافات مرزی حوزه های انتخاباتی
ماده 12
(1) منازعات در خصوص تعلق یک قریه به ولایت و یا ولسوالی در تعیین حدود مرزی حوزه انتخاباتی ولایتی و ولسوالی، از طرف وزارت امور داخله مورد رسیدگی قرار گرفته و در زمینه، حسب معیار های تخنیکی و معلومات واصله، تصمیم اتخاذ و از جریان موضوع کمیسیون را به اسرع وقت، مطلع مینماید.
(2) اختلاف مربوط به حدود مرزی حوزه های انتخاباتی میتواندحداقل (170) روز قبل از انتخابات مطرح گردد.
فصل 4
رأی دهندگان وکاندیدان
شرایط رای دهندگان
ماده 13
شخص واجدشرایط آتی حق رای دهی در انتخابات را دارا می باشد:
1- حد اقل اکمال سن (18) سال در روز انتخابات.
2- داشتن تابعیت افغانستان هنگام ثبت نام به حیث رای دهنده.
3- عدم محرومیت از حقوق مدنی وسیاسی به حکم محکمه ذی صلاح.
4- ثبت نام به حیث رای دهنده توسط کمیسیون.
اوصاف کاندیدان
ماده 14
شخصی که اوصاف مندرج ماده شصت ودوم قانون اساسی را دارا می باشد می تواند خود را به ریاست جمهوری وشخصیکه شرایط مندرج ماده هشتاد وپنجم قانون اساسی را دارا باشد می تواند خود را به شورای ملی, شوراهای ولایتی یا ولسوالی کاندیدنماید.
شرایط کاندیدان
ماده 15
(1) اشخاص آتی نمی توانند قبل از استعفا خود را به ریاست جمهوری, شورای ملی, شوراهای ولایتی وولسوالی کاندید نماین, مگر آنکه در زمان تسلیم اوراق نامزدی شان از وظیفه خود استعفا داده باشند:
1- رئیس, اعضای ستره محکمه وقضات.
2- لوی سارنوال وسارنوالان.
3- وزرا, معینان, والی هاومعاونان شان وولسوالان.
4- شاروالها ورؤسای نواحی.
5- منصوبین وزارت های دفاع ملی, امور داخله وریاست عمومی امنیت ملی.
6- رؤسای عمومی ورؤسای بخش های وزارت ها و ادارات دولتی در مرکز وولایات.
7- کارکنان انتخابات.
(2) در صورتیکه اشخاص مندرج فقره (1) این ماده در انتخابات موفق نشوند, وظیفه قبلی را اشغال نموده نمی توانند, مگر اینکه مجدداً مقرر گردند.
(3) اشخاصیکه قومانده قوای نظامی غیر رسمی یا گروه های مسلح را عملاً در دست داشته یا عضو آن باشند, نمی توانند در انتخابات خود را کاندید نمایند.
(4) هیچ شخصی نمی تواند در عین زمان به حیث کاندید در بیش از یک حوزه انتخاباتی خودرا کاندید نماید.
محل رای دهی
ماده 16
(1)رای دهندگان مکلف اند در حوزه انتخاباتی درج شده درکابت ثبت نام شان به حیث رای دهنده رای بدهند.
(2)کمیسیون می تواند برای کوچی ها, مهاجرین, بیجا شده گان داخلی, معلولین ومعیوبین منصوبین قوای مسلح, کارکنان دولتی وکمیسیون استثناءً تسهیلات خاص را فراهم نماید.
تثبیت هویت رای دهنده گان
ماده 17
(1)رای دهندگان مکلف اند قبل از دریافت ورق رای دهی, کارت ثبت نام خود را غرض تثبیت هویت ارائه نمایند.
(2)کمیسیون می تواند استثاءً برای مهاجرین افغان در کشورهای ایران وپاکستان تسهیلات لازم را فراهم نماید.
فصل 5
کاندید وانتخاب رئیس جمهور
انتخاب رئیس جمهور
ماده 18
(1) رئیس جمهور طبق حکم مندرج ماده شصت ویکم قانون اساسی واحکام این قانون, با اکثریت آراء قانونی رای دهندگان انتخاب می گردد.
(2) هرگاه کاندیدان بیشتر از (50) فیصد آراءقانونی را در انتخابات حاصل کرده نتواند, در مدت دو هفته بعد از اعلام نتایج انتخابات بین دو نفر از کاندیدانی که بیشتر ین آراء را کسب نموده اند, بار دوم انتخابات صورت می گیرد. کاندیدی که در این دور, آراء قانونی بیشتری را کسب نماید, منحیث شخص انتخاب شده اعلام می گردد.
(3) کاندید انتخاب شده با اکثریت آراء طبق حکم ماده (160) قانون اساسی, سی روز بعد از اعلام نتایج انتخابات به کار آغاز می نماید.
(1) هر گاه یکی از کاندیدان ریاست جمهوری در جریان دور اول یا دوم رای گیری ویا بعد از انتخابات وقبل از اعلام نتایج انتخابات وفات نماید, انتخابات مجددد طبق احکام قانون برگزار می گردد.
فصل 6
انتخابات شورای ملی:
قسمت اول
ولسی جرگه :
تعداد کرسی ها :
ماده 19
ولسی جرگه دارای (249)کرسی می باشد.
اختصاص کرسی های ولایتی
ماده 20
(1) اداره احصائیه وزارت اقتصاد مکلف است در مدت تعیین شده توسط کمیسیون, جدید ترین ارقام رسمی نفوس یاتخمین نفوس هر ولایت را در اختیار کمیسیون قرار دهد.
(2) از مجموع کرسی های اختصاص یافته به تعداد(10)کرسی برای کوچی ها اختصاص می یابد.
(3) کمیسیون, کرسی هارا برای ولایات قرار ذیل اختصاص میدهد:
1- نفوس مجموعی ولایات بر(239)کرسی اختصاص داده شده بالای ولایات تقسیم می شود تاسهمیه نفوس برای یک کرسی معین شود.
2- نفوس هر ولایت برسهمیه نفوس برای یک کرسی ,تقسیم می شود .
3- در ابتدا به ولایات تعدادی کرسی مساوی با عدد تام حاصله از تقسیم انجام شده در جزء دوم اختصاص می یابد.
4- کرسی هایی که در جزء 3 اختصاص نمی یابند, اختصاص شان به اساس ترتیب نزولی عدد اعشاری باقیمانده از تقسیم انجام شده در چزء 2 صورت می گیرد.
5- در نتیجه این محاسبه اگر به یک یا چند ولایت کمتر از دو کرسی برسد, به آن ولایات دو کرسی اختصاص داده می شود.
6- مجموع کرسی ها وارقام نفوس ولایاتی که به آنها کرسیهای اضافی به اساس جزء 5 اختصاص یافته, از مجموع کرسیها(239)ومجموع نفوس ولایات کم می شود. برای باقیمانده ولایات یک سهمیه جدید اختصاص کرسی محاسبه شده وتخصیص کرسی برای این ولایات به نحوی که در جزء (2-6) آمده, تکرار می شود.
(4) کمیسیون مکلف است محاسبات مورد استفاده در تخصیص کرسیها در این ماده را نشر نماید.
تفویض کرسی های ولایتی به کاندیدان
ماده 21
(1) به تاسی از حکم ماده بیست ودوم این قانون, کرسی های ولایتی به کاندیدان به اساس تعداد آرای حاصله شان تفویض می گردد.
(2) در هر ولایت کرسی ها به کاندیدانی تفویض می گردد که بیشترین آراء را به دست آورده اند.
(3) به هیچ کاندید بیشتر از یک کرسی اختصاص داده نمی شود.
(4) هرگاه کاندیدی نتواند کرسی خود را اشغال نماید ویا به دلایلی کرسی را در دوره ولسی جرگه ترک نماید, کرسی وی برای میعاد باقی مانده به کاندید بعدی دارای بیشترین آراء از عین جنس( ذکور ویااناث) تعلق می گیرد.
اختصاص کرسی ها به کاندیدان زن
ماده 22
(1) کمیسیون برای تعیین حد اقل کاندیدان زن که در هر ولایت باید انتخاب شوند طرزالعمل ها وفورمولی را ترتیب مینماید که مبتنی بر نفوس هر ولایت باشد, تا مقتضیات ماده هشتاد وسوم قانون اساسی که باید تعداد کاندیدان منتخب زن حد اقل دوچند تعداد ولایات موجوده باشد, تامین گردد.
(2) کاندیدان اناث که در هر حوزه انتخاباتی بیشترین آراء را کسب نموده اند, حسب فورمول فقره(1) این ماده برای شان کرسی اختصاص داده می شود. باتحقق شرایط سهمیه, کرسی های باقی مانده مطابق ماده بیست ویکم این قانون اختصاص داده می شود.
(3) در صورتی که در لیست کاندیدان تعداد کافی کاندیدان زن وجود نداشته باشد تا کرسی یا کرسی های اختصاص یافته به زنان رادر یک حوزه معین انتخاباتی اشغال نماید, کرسی یا کرسی ها الی انتخابات پلان شده بعدی برای ولسی جرگه خالی باقی می ماند.
قسمت دوم
مشرانو جرگه
ترکیب مشرانو جرگه:
ماده 23
تعداد اعضای مشرانو جرگه سه چند تعداد ولایات کشور می باشد. از جمله یک ثلث آن توسط شوراهای ولایات، یک ثلث آن توسط شوراهای ولسوالیها انتخاب، و یک ثلث باقی آن توسط رئیس جمهور انتصاب می گردند.
انتخابات نمایندگان ولایتی
ماده 24
1. شورای ولایتی در مدت پانزده روز بعد از تأسیس، یک تن از اعضای خود را برای مدت چهار سال به مشرانو جرگه با رأی سری انتخاب مینماید.
2. انتخابات برای مشرانو جرگه تحت ریاست رئیس شورای ولایتی صورت می گیرد. مشروط بر اینکه شخصا کاندید نباشد، هر گاه وی کاندید باشد، معاون وی ریاست را به عهده می گیرد. در صورتی که معاون شوری نیز کاندید باشد، یک تن از اعضای شوری که از لحاظ سن نسبت به دیگران بزرگتر و کاندید نباشد، مجلس انتخابات را سرپرستی می نماید.
3. انتخابات میان اعضای موجود شوری به اساس اکثریت کل آراء صورت می گیرد. هر گاه کاندید بیش از نصف آراء را بدست آورده نتواند، انتخابات مجدد بین دو کاندیدی صورت می گیرد که بیشترین آراء را بدست آورده باشند، در این صورت کاندیدی که اکثریت آراء را بدست آورده انتخاب می شود.
4. هر گاه کاندید منتخب نتواند کرسی خود را اشغال نماید یا قبل از ختم دوره معینه، کرسی خود را ترک نماید دراین صورت شورای ولایتی مربوطه مطابق شرایط این ماده شخص جدیدی را از میان اعضای خویش برای خدمت در دوره متباقی انتخاب میکند.
انتخابات نمایندگان شوراهای ولسوالیها برای مشرانو جرگه
ماده 25
1. کمیسیون مستقل انتخابات در مدت پنج روز بعد از تأسیس شوراهای ولسوالیها، لیست اعضای منتخبه شورای مذکور را به شورای ولایت مربوط ارسال می نماید. و کلای شوراهای ولسوالی های هر ولایت یکی از اعضای خود را برای عضویت در مشرانو جرگه برای یک دوره سه ساله انتخاب می کنند.
2. رئیس شورای ولایتی مسؤول احضار اعضای شوراهای ولسوالیها به ولایت بوده تا در مدت پانزده روز بعد از تأسیس شوراهای ولسوالیها، انتخابات را به راه اندازد. مجلس در محلی برگزار می گردد که تمام اعضای شوراهای ولسوالیها بتوانند گردهم آیند.
3. برای مشروعیت انتخابات حداقل دو ثلث اعضای شوراهای ولسوالیها در انتخابات اشتراک می نمایند.
4. انتخابات در بین اعضای حاضر شوری به اساس اکثریت قاطع آراء صورت می گیرد. هرگاه کاندید بالاتر از پنجاه فیصد آراء را بدست آورده نتواند، انتخابات بار دوم بین دو کاندیدی صورت میگیرد که بیشترین آراء را بدست آورده باشند، کاندیدی که اکثریت آراء را در این دور بدست آورده انتخاب می شود.
5. هر گاه یک کاندید منتخب نتواند کرسی خود را اشغال نماید یا قبل از میعاد معینه کرسی خود را ترک نماید، در آن صورت انتخاب عضو جدید طبق شرایط این ماده ازمیان اعضای موجوده شوراهای ولسوالیها برای میعاد باقیمانده همان کرسی صورت می گیرد.
انتصاب اشخاص به مشرانو جرگه
ماده 26
1. رئیس جمهور در مدت دو هفته بعد از اشغال مقام ریاست جمهوری از سازمانهای اجتماعی، احزاب سیاسی و عامه مردم دعوت مینماید که مطابق حکم مندرج جزء(3) ماده هشتاد و چهارم قانون اساسی اشخاصی را غرض انتصاب به مشرانو جرگه معرفی نمایند. میعاد نامزدی به این منظور تا مدت یک هفته دوام می نماید.
2. دفتر ریاست جمهوری بعد از ختم میعاد نامزدی مندرج فقره(1) این ماده در مدتی که از یک هفته تجاوز نکند، اوراق نامزدی اشخاصی را که انتصاب می گردند به کمیسیون مستقل انتخابات ارسال می نماید.
3. کمیسیون بعد از وصول اوراق نامزدی در مدت یک هفته مشروعیت اشخاص مندرج فقره(2) این ماده را تایید نموده و به دفتر ریاست جمهوری اطلاع می دهد.
4. رئیس جمهور در مدت دو هفته بعد از ختم میعاد نامزدی، انتصاب اعضای انتصابی مشرانو جرگه را مطابق حکم مندرج جزء(3) ماده هشتاد و چهار قانون اساسی اعلام می نماید.
فصل 7
انتخابات اعضای شوراهای ولایات و ولسوالی ها
قسمت اول
انتخابات اعضای شوراهای ولایتی
شوراهای ولایتی
ماده 27
هر ولایت دارای یک شورای ولایتی بوده که از طریق انتخابات آزاد، سری، عمومی و مستقیم رأی دهندگان ولایت انتخاب می گردد.
ترکیب
ماده 28
تعداد اعضای شورای ولایتی بر مبنای نفوس به طریق ذیل تعیین می گردد:
- ولایاتی که کمتر از پنجصد هزار (500000) نفر نفوس دارد، (9) عضو.
- ولایاتی که از پنجصد هزار (500000) الی یک ملیون (1000000) نفر نفوس دارد، (15) عضو.
- ولایاتی که بیشتر از یک ملیون (1000000) الی دو ملیون (2000000) نفر نفوس دارد، (19) عضو.
- ولایاتی که بیشتر از دو ملیون (2000000) نفرالی سه ملیون (3000000) نفر نفوس دارد، (23) عضو.
- ولایاتی که بیشتر از سه ملیون (3000000) نفر نفوس دارد، (29) عضو.
اختصاص کرسی ها به شورای ولایتی
ماده 29
(1) کرسی ها برای هر شورای ولایتی به ترتیب ذیل تعیین می گردد:
1. کمیسیون تعداد کرسی ها را برای هر شورای ولایتی به اساس نفوس تعیین می نماید.
2. کاندیدانی که اکثریت آراء را به دست آورده اند برای شوراهای ولایتی انتخاب می شوند.
3. حد اقل یک چهارم کرسی ها درهر شورای ولایتی برای کاندیدان زن محفوظ می باشد.
4. بادر نظر داشت حق تحفظ کرسی های مندرج جزء (3) این فقره, کرسی هابه کاندیدان بر اساس تعداد آرای حاصله شان تفویض می شود.
5. در هر حوزه انتخاباتی، کرسی ها به کاندیدان زن دارای بیشترین تعداد آرای حاصله اختصاص می یابد تا اینکه مقتضیات مندرج جزء (3) این فقره تکمیل گردد. کرسی های باقی مانده مطابق حکم مندرج جزء (2) این فقره اختصاص می یابد.
(1) هر گاه کاندیدی نتواند کرسی خود را اشغال نماید و یا به دلایلی کرسی را در دوره شورای ولایتی ترک نماید، کرسی وی برای میعاد باقیمانده به کاندید بعدی دارای بیشترین آراء از عین جنس (ذکور و یا اناث) تعلق می گیرد.
(2) در صورت نبودن تعداد کافی کاندیدان طبقه اناث در لست کاندیدان غرض اشغال کرسی یا کرسی هایی که حسب این ماده برای زنان اختصاص یافته اند، کرسی یا کرسی های متذکره الی تدویر انتخابات پلان شدهء بعدی شورای ولایتی خالی باقی می ماند.
قسمت دوم
شوراهای ولسوالیها
شورای ولسوالی
ماده 30
هر ولسوالی دارای یک شوری بوده که از طریق انتخابات آزاد، عمومی، سری و مستقیم توسط رأی دهندگان همان ولسوالی انتخاب می گردد.
ترکیب شورای ولسوالی
ماده 31
تعداد اعضای شورای ولسوالی به اساس نفوس همان ولسوالی به طریق ذیل تعییین میگردد:
1. در صورتی که نفوس ولسوالی بیست هزار (20000) نفر باشد، (5) عضو.
2. در صورتی که نفوس ولسوالی بیشتر از بیست هزار (20000) الی چهل هزار (40000) نفر باشد، (7) عضو.
3. در صوتی که نفوس ولسوالی بیشتر از چهل هزار (40000) الی شصت هزار (60000) نفر باشد، (9) عضو.
4. در صورتی که نفوس ولسوالی بیشتر از شصت هزار (60000) الی هشتاد هزار (80000) نفر باشد، (11) عضو.
5. در صورتی که نفوس ولسوالی بیشتر از هشتاد هزار (80000) الی صد هزار (100000) نفر باشد، (13) عضو.
6. در صورتی که نفوس ولسوالی بیشتر از صد هزار (100000) نفر باشد (15) عضو.
تخصیص کرسی ها به شوراهای ولسوالی ها
ماده 32
(1) کرسی ها برای شورای هر ولسوالی به ترتیب ذیل تعیین می گردد:
1- کمیسیون تعداد کرسی ها برای شورای هر ولسوالی را بر اساس نفوس آن تعیین می کند.
2- کمیسیون کرسی ها را به کاندیدان زن و مردی که بیشترین آراء را در هر شورا به دست آورده اند، اختصاص می دهند.
(2) هرگاه کاندیدی نتواند کرسی خود را اشغال نماید و یا به دلایلی کرسی را در دوره شوراهای ولسوالی ها ترک نماید، کرسی وی برای میعاد باقی مانده به کاندید بعدی دارای بیشترین آراء تعلق می گیرد.
فصل 8
تدویر انتخابات
تاریخ انتخابات
ماده 33
(1) کمیسیون تاریخ انتخابات را حداقل (140) روز قبل از تاریخ پلان شده انتخابات اعلان می نماید.
(2) کمیسیون تقویم انتخاباتی را که به صورت واضح نشان دهنده تاریخ های معین انتخابات باشد، حد اقل (120) روز قبل از تاریخ پلان شده انتخابات تهیه و نشر می نماید.
لیست رأی دهندگان
ماده 34
کمیسیون لیست و یا بخش هایی از لیست رأی دهندگان را که در انتخابات مورد استفاده قرار می گیرد، تصدیق و (15) روز قبل از شروع انتخابات، در محلات عامه که توسط کمیسیون تعیین می گردد، به منظور بررسی در دسترس عامه قرار می دهد.
نامزدی کاندیدان
ماده 35
(1) کاندیدان ریاست جمهوری، ولسی جرگه، شوراهای ولایتی و ولسوالی مکلف اند در زمان تعیین شده از سوی کمیسیون، کمیسیون را به صورت کتبی از تصمیم خویش مبنی بر شرکت در انتخابات مطلع نمایند.
(2) کاندیدان مندرج فقره (1) این ماده، حین درخواست ثبت نام مکلف اند مطالب ذیل ر ا به کمیسیون ارائه نمایند:
1- اسم و آدرس مشخص
2- کارت ثبت نام کاندید به حیث رأی دهنده یا سند دیگری که ثبت نام کاندید را به حیث رأی دهند ثابت نماید.
3- اسامی، شماره های کارت های ثبت نام به حیث رأی دهنده و امضاها یا نشان های شست اشخاص ساکن حوزه انتخاباتی مربوطه که کاندید شدن شخص را در ورق رأی دهی تأیید می کنند، به ترتیب ذیل:
- برای نامزدی کاندیدان ریاست جمهوری (10000) نفر.
- برای نامزدی کاندیدان ولسی جرگه (300) نفر.
- برای نامزدی کاندیدان شورای ولسوالی (100)نفر.
- کاندید تصدی کرسی در ولسی جرگه برای نمایندگی حوزه انتخاباتی کوچی ها، اسامی، نمرات کارت ثبت نام به حیث رأی دهنده و امضا یا نشان شست (300) نفر کوچی ثبت نام شده را که کاندید شدن شخص را در ورق رأی دهی تأیید می نماید، ارائه کند.
4- تعهد نامه و تصدیق واجد شرایط بودن و شایستگی ها کاندید و تعهد وی به رعایت اصول رفتار و تأیید کننده استعفای او (در صورت لزوم) از وظایف مندرج در فقره (1) ، ماده پانزدهم این قانون و نیز تصدیق کننده اینکه کاندید دارای نیروهای نظامی یا گروه های مسلح غیر رسمی نبوده و به چنین نیروها تعلق ندارد و تأیید کننده اینکه وی به ارتکاب جرایم ضد بشری یا جرایم دیگری محکوم نگردیده یا به حکم محکمه از حقوق محروم شناخته نشده است.
5- کاندیدان ریاست جمهوری اسمای دو معاون ریاست جمهوری شان را ارائه می نمایند.
6- کاندید مکلف است برای کاندید شدن پول امانت را طور ذیل تأدیه نماید:
- پول امانت برای کاندید ریاست جمهوری مبلغ پنجاه هزار (50000) افغانی می باشد و این مبلغ در صورتی که کاندید انتخاب شود یا حد اقل 15 فیصد آرای قانونی اجرا شده در دور اول انتخابات را به دست آورده باشد، اعاده می شود.
- امانت برای کاندید ولسی جرگه مبلغ ده هزار افغانی می باشد و این مبلغ در صورتی که کاندید انتخاب شود یا حد اقل (2) فیصد آرای قانونی اجرا شده در حوزه انتخاباتی مربوطه را به دست آورده باشد، اعاده می شود.
- پول امانت برای کاندید شورای ولایتی مبلغ چهار هزار افغانی می باشد و این مبلغ در صورتی که کاندیدی انتخاب شود و یا حد اقل (2) فیصد آرای قانونی اجرا شده در حوزه انتخاباتی مربوطه را به دست آورده باشد، اعاده می شود.
- پول امانت برای کاندید شورای ولسوالی مبلغ دو هزار افغانی می باشد و این مبلغ در صورتی که کاندید انتخاب شود و یا حد اقل (2) فیصد آرای قانونی اجرا شده در حوزه انتخاباتی مربوطه را به دست آورده باشد، اعاده می شود.
(3) کمیسیون طرز ارائه درخواست های نامزدی کاندیدان را در طرز العمل جداگانه مشخص می نماید.
لیست کاندیدان
ماده 36
(1) کمیسیون مکلف است به زودترین فرصت ممکنه بعد از ختم نامزدی، لیست مقدماتی کاندیدان را به نشر برساند.
(2) کمیسیون مکلف است دوره ای را که طی آن اعتراضات و شکایات در مورد لیست مقدماتی کاندیدان صورت گرفته می تواند، تعیین نموده و به اطلاع عامه برساند. این اعتراضات و شکایات توسط کمیسیون شکایات انتخاباتی مطابق طرز العمل های آن مورد رسیدگی قرار می گیرد.
(3) بعد از آنکه کمیسیون شکایات انتخاباتی، تمام موارد اعتراض و شکایت را رسیدگی نمود، کمیسیون لیست نهایی کاندیدان را با در نظرداشت تصامیم شکایات انتخاباتی، به نشر برساند. کمیسیون لیست نهایی کاندیدان را در مرکز رأی گیری در روز انتخابات نصب می نماید.
فوت و انصراف کاندیدان
ماده 37
(1) در صورتی که کاندید بخواهد به منظور حذف نام خویش از ورق رأی دهی از کاندیدی خویش منصرف گردد، قبل از تاریخی که توسط کمیسیون در تقویم انتخاباتی تعیین می گردد، کتباً به کمیسیون اطلاع دهد.
(2) در صورتی که کاندید بعد از ثبت نام از کاندیداتوری خود انصراف یا فوت نماید، یا اسم وی از طرف کمیسیون شکایات انتخاباتی از لیست کاندیدان حذف گردد، آرای مربوطه به وی در پروسه شمارش قابل محاسبه نمی باشد.
(3) در صورتی که کاندید بعد از ختم رأی دهی و قبل از تصدیق نتایج انتخابات وفات نماید، آرای داده شده به نفع وی ثبت گردیده هرگاه معلوم شود که کاندید متوفی برنده است، کرسی او به شخصی که از عین چنس رأی بیشتر را حاصل نموده باشد، تعلق می گیرد.
مبارزات انتخاباتی
ماده 38
(1) کمیسیون دوره زمانی مبارزات انتخاباتی راتعیین می نماید.این دوره(48)ساعت قبل ازتاریخ آغاز رای گیری ختم میگردد.
(2)کمیسیون لوایحی راجهت تنظیم دوره مبارزات انتخاباتی به نشر می رساند.
تأسیس مراکز رأی دهی، تهیه مواد انتخاباتی و نشر رهنمودها
ماده 39
(1) کمیسیون مراکز رأی دهی را در سراسر کشور تأسیس و زمینه اشتراک رأی دهندگان را در این مراکز طوری مساعد میسازد تا دسترسی به پروسه انتخابات برای رأی دهندگان به سهولت میسر باشد.
(2) کمیسیون صندوق های رأی گیری، اوراق رأی گیری، غرفه های رأی دهی، مهر ها و لوازم ضروری را تنظیم و آماده ساخته و تدابیر دیگری را که در تنظیم رأی دهی سهولت به وجود می آورد و انتخابات را به طرز مؤثری رهنمایی می نماید اتخاذ می کند.
اوراق رأی دهی
ماده 40
(1) کمیسیون در مورد اوراق رأی دهی وظایف ذیل را انجام می دهد:
1. تهیه اوراق رأی دهی.
2. تدارک برای تخصیص نشان ها و یا تصاویر کاندیدان.
3. ترتیب طرزالعملی که به اساس آن اوراق رأی دهی توسط رأی دهندگان نشانی می گردد.
4. تعیین لسان های که در اوراق رأی دهی استعمال می گردد.
5. ترتیب طرز العمل شمارش اوراق رأی دهی.
(2) کمیسیون، ترتیب کاندیدان، در اوراق رای دهی رابه اساس قرعه مشخص می نماید.
صندوق های رأی دهی
ماده 41
کمیسیون در مورد صندوق های رأی دهی وظایف ذیل را انجام می دهد:
1. تهیه و تدارک شکل و مواد صندوق های رأی دهی که بتواند به طور محفوظ بسته شده و مهر گردد.
2. طرز علامه گذاری و نشانی شد صندوق های رأی دهی.
3. طرز بستن، مهر، حفاظت و بازکردن صندوق های رأی دهی.
مشاهدین
ماده 42
کمیسیون حقوق و وجایب مشاهدین را تصریح کرده طرز العملی را به منظور توزیع اعتبارنامه ناظرین ملی و بین المللی انتخابات، نمایندگان احزاب سیاسی و کاندیدان مستقل ترتیب مینماید.
برداشتن مواد تبلیغاتی
ماده 43
کمیسیون صلاحیت دارد در روز انتخابات دستور برداشتن مواد تبلیغاتی را که در صد متری متری مراکز رای دهی به نمایش گذاشته شده باشد, صادر نماید.
منع حمل سلاح در مراکز رای گیری
ماده 44
هیچ شخص نمیتواند سلاح ویا سایر اشیایی را که منحیث سلاح از آن استفاده شده بتواند, در فاصله پنجصد(500) متری مراکز رای دهی, حمل نماید. حمل سلاح توسط مسولین امنیتی به استیذان وزارت امور داخله از این حکم مستثنی است.
آغاز وختم رای گیری
ماده 45
(1)آغاز وختم رای گیری در مراکز انتخاباتی مطابق تقسیم اوقاتی صورت می گیرد که از طرف کمیسیون ترتیب وتنظیم می گردد.
(2)رای گیری مطابق طرز العملی که توسط کمیسیون ترتیب وتنظیم می گردد, صورت می گیرد.
(3)در صورتی که مرکز انتخاباتی به شورش, تشدد, طوفان, سیلاب یا سایر حوادث غیر مترقبه معروض گردد که جریان رای دهی را ناممکن سازد, رییس مرکز رای گیری مربوط میتواند امر توقف رای دهی را صادر نماید ومکلف است فوراً دارالانشای کمیسیون مستقل انتخابات را از این تصمیم مطلع سازد.
(4)رئیس مرکز رای گیری قبل از آنکه ختم کار رای گیری را در وقت تعیین شده مطابق حکم فقره(1)این ماده اعلام نماید آخر صف رای دهندگان را در وقت ختم را یدهی نشانی وبه هر رای دهنده که در صف قرار دارد اجازه رای دهی را میدهد.
(5)کمیسیون به منظور رای دهی معیوبین ومعلولین سهولت های لازم را فراهم می نماید.
اعتراض در مورد رای دهی
ماده 46
(1)قبل از اینکه رای دهنده ورق رای دهی را بدست بیاورد, نمایندگان کاندیدان میتوانند در قسمت حق رای دهی شخص یا رای دادن وی در مراکز رای دهی مربوطه اعتراض نمایند.
(2)رئیس مرکز رای گیری در مورد قبول یا رد اعتراض تصمیم اتخاذ نموده, جرئیات رد اعتراض یا پذیرش و دلایل خود را در روز انتخابات در سند رسمی درج می نماید.
مهر صندوقهای رای دهی وسایر مواد توسط رییس مرکز رای گیری
ماده 47
(1)به مجردی که صندوق انتخابات پر یا رای دهی ختم گردد, رئیس مرکز رای گیری در حضور نمایندگان کاندیدان وناظرین انتخابات آنرا طبق طرز العمل تجویز شده, مهر نموده وبه نمایندگان کاندیدان که می خواهند عین کار را انجام دهند, دجازه میدهد تا شماره مهرها را یتاد داشت نمایند.
(2)رئیس مرکز رای گیری صندوق های رای دهی وبسته های اوراق رای دهی را با در نظر داشت هدایت کمیسیون, به مرکز شمارش آراء, تسلیم می نماید.
محل وزمان شمارش آراء
ماده 48
شمارش آراء در مراکزی که توسط کمیسیون تعیین می گردد, صورت میگیرد.
ارائه وتصدیق نتایج
ماده 49
(1)کمیسیون مکلف است, بعد از آنکه طرزالعمل های شمارش تکمیل وکلیه شکایات در ارتباط به رای گیری و شمارش توسط کمیسیون شکایات انتخاباتی مورد رسیدگی قرار گرفت, نتایج تصدیق شده انتخابات را در هر حوزه انتخاباتی اعلام نماید.
(2)کمیسیون یا کمیسیون شکایات انتخاباتی می تواند قبل از تصدیق نتایج, دستور شمارش مجدد قسمی یا کلی اوراق رای دهی در یک مرکز شمارش, یا انجام مجدد رای دهی در هر حوزه انتخاباتی را صادر نماید.
(3)نتایج انتخابات بعد از تصدیق کمیسیون, نهایی وقابل تطبیق می باشد.
(4)کمیسیون مکلف است بعد از آنکه نتایج انتخابات تصدیق وتمام اعتراضات مورد رسیدگی قرار گرفت, نتایج آن را اعلام وبه نشر برساند.
پخش ونشر منصفانه وبیطرفانه افکار ونظریات
ماده 50
(1) به منظور آگاهی عامه در جریان مبارزات انتخاباتی، رسانه های همگانی (تلویزیون، رادیو و اخبار) مرامنامه ها، نظریات و اهداف کاندیدان را مطابق طرز العمل کمیسیون به طور منصفانه و غیر جانبدارانه پخش و نشر نمایند.
(2) کاندیدان حتی الامکان به رسانه هادسترسی داشته می باشند. به منظور آگاهی عامه، در جریان مبارزات انتخاباتی، رسانه های همگانی دولتی مکلف اند نظریات، اهداف و مرامنامه کاندیدان را با موافقت کمیسیون مستقل انتخابات، بطور منصفانه و بی طرفانه پخش ونشر نمایند.
(3)رسانه های جمعی دولتی مکلف اند حسب ضرورت, اهداف, پالیسی ها وطرز العملهایی را برای تطبیق نشرات منصفانه انتخابات واحکام فقره(1و2) این ماده, تدوین نمایند.
کمیسیون رسانه
ماده 51
(1)کمیسیون, کمیسیون رسانه های خبری را حد اقل (60) روز قبل از تاریخ انتخابات، تاسیس می نماید.
این کمیسیون گزارش رای دهی ونشر منصفانه مبارزات انتخاباتی را نظارت نموده وبه شکایات مربوط به هر گونه تخلف از گزارش دهی منصفانه ویا نشر مبارزات انتخاباتی ویا سایر تخلفاتی که به احکام اصول رفتار رسانه های خبری مربوط می شود, رسیدگی می کند. در صورت اعتراض, معترض می تواند اعتراض خود را به کمیسیون ارائه نماید.
(2)ترکیب, وصلاحیت های کمیسیون رسانه های خبری توسط کمیسیون وضع وتنظیم می گردد.
فصل 9
شکایات وتخلفات انتخاباتی
کمیسیون شکایات انتخاباتی
ماده 52
(1)به منظور رسیدگی به تخلفات, شکایات واعتراضات انتخاباتی, کمیسیون شکایات انتخاباتی, کمیسیون شکایات انتخاباتی به ترکیب ذیل اتخاذ می گردد:
1- شخص انتصاب شده توسط ستره محکمه به حیث عضو.
2- شخص انتصاب شده توسط کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به حیث عضو.
3- سه نفر اعضای بین المللی که توسط نماینده خاص سرمنشی ملل متحد در افغانستان تعیین می گردند به حیث اعضا.
(2)کمیسیون شکایات انتخاباتی یک تن از اعضای خویش را به حیث رئیس انتخاب می نماید.
(3)کمیسیون شکایات انتخاباتی صلاحیت رسیدگی و اتخاذ تصمیم در موارد ذیل را دارا می باشد:
1- شکایات مربوط به تخلفات انتخاباتی به شمول موارد نقض قانون در قسمت انجام پروسه انتخابات, مشروط بر اینکه شکایات قبل از تصدیق نتایج انتخابات رسیده باشد.
2- موارد اعتراض بر لست کاندیدان وشرایط و اوصاف کاندیدان که در جریان پروسه انتخابات مطرح می شود.
(4)کمیسیون شکایات انتخاباتی طرزالعمل ونحوه رسیدگی به شکایات را ترتیب وطبق آن عمل می نماید.
(5)کمیسیون شکایات انتخاباتی می تواند موضوعاتی را که در محدوده صلاحیت آن قرار دارد به ابتکار خود وبدون موجودیت شکایت یا اعتراض مورد رسیدگی قرار دهد.
(6)تصامیم کمیسیون شکایات انتخاباتی نهایی می باشد.
(7)کمیسیون شکایات انتخاباتی بعد از تصدیق نتایج انتخابات, حد اکثر الی مدت سی روز کار خویش را پایان می دهد.
(8)کمیسیون شکایات انتخاباتی به منظور رسیدگی به شکایات انتخاباتی, به کمیسیون ها در سطح ولایات تفویض صلاحیت می نماید تا در محدوده صلاحیت خود طبق طرزالعمل تصویب شده از جانب کمیسیون شکایات انتخاباتی, شکایات را مورد رسیدگی قرار دهند.
تخطی های انتخاباتی
ماده 53
اعمال ذیل, تخطی های انتخاباتی شمرده می شود:
1. ارائه معلومات نادرست به کمیسیون وکمیسیون های مربوط آن ویا به کمیسیون شکایات انتخاباتی.
2. تهدید, تخویف یا هتک حرمت رای دهنده, کاندید یا ژورنالیستی که اخبار مربوط به انتخابات را راپور می دهد, به هر نحوی که باشد.
3. ممانعت از مشارکت اشخاص ذیربط, به شمول مشاهدین ونمایندگان دارای اعتبارنامه, در پروسه انتخابات.
4. ارتکاب تقلب در رای دهی یا شمارش آراء.
5. پیشنهاد یا قبول وجه پولی یا منفعتی دیگر به مقصد اعمال نفوذ در پروسه انتخابات.
6. داشتن یا تلاش برای داشتن بیشتر از یک کارت ثبت نام به حیث رای دهنده.
7. رای دهی یا کوشش برای رای دهی با استفاده از کارت تزویری یا کارت شخص دیگر.
8. تغییر, تبدیل وسرقت اسناد انتخاباتی یا محو این اسناد بدون تجویز قانونی.
9. تزویر وجعل کارت های ثبت نام رای دهندگان, اوراق رای دهی یا فورمه های رسمی.
10. حصول کارت ثبت نام رای دهندگان با فریب کاری.
11. تلاش به رای دهی بیش از یکبار در یک انتخابات.
12. دخالت در مواد ولوازم انتخاباتی یا صندوق های رای دهی بدون صلاحیت لازم.
13. اخلال کار مامورین انتخاباتی حین انجام وظایف شان.
14. نقض اصول رفتار احزاب سیاسی, کاندیدان ونمایندگان آنها یا اصول رفتار مامورین انتخابات.
15. استفاده از پولی که از راه فعالیتهای غیر قانونی بدست آمده باشد.
16. استفاده از منابع مالی خارجی برای اعمال نفوذ در پروسه انتخابات.
17. اغوا وتحریک سایر اشخاص به ارتکاب تخطی های انتخاباتی.
18. تخلف از احکام قانون وسایر اسناد تقنینی مربوط به پروسه انتخابات.
19. عدم رعایت دساتیر کمیسیون شکایات انتخاباتی یا کمیسیون شکایات انتخاباتی یا کمیسیون رسانه ها.
تحریم ومجازات
ماده 54
(1)کمیسیون شکایات انتخاباتی در صورت تثبیت تخطی انتخاباتی با در نطر داشت حالات یکی از تدابیر ذیل را اتخاذ نموده می تمواند:
1- اخطار یا دستور به اقدام اصلاحی, به شخص یا اداره خاطی.
2- وضع جریمه نقدی که بیشتر از یکصد هزاافغانی(100000)نباشد.
3- اتخاذ تصمیم مبنی بر تجدید رای دهی یا شمارش آراء قبل از تصدیق واعلام نتایج.
4- حذف کاندید از لست کاندیدان در صورت موجودیت دلایل مؤجه.
5- بی اعتبار شناختن اوراق رای دهی فاقد شرایط لازمه یا دستور شمارش یا شمارش مجدد یک ورق رای دهی یا گروهی از اوراق رای دهی.
6- منع شخص خاطی از ایفای وظیفه در کمیسیون ودارالانشای آن به مدت حد اکثر ده سال.
(2)کمیسیون شکایات انتخاباتی می تواند بالای یک حزب سیاسی ویا طرفداران شان که مرتکب تخطی انتخاباتی شده باشند, تحریم وضع نماید. در وضع چنین تحریمی, کمیسیون شکایات انتخاباتی باید هر گونه شواهدی را که نشان دهد حزب سیاسی ویا کاندید مربوطه کوشش های مناسب را جهت جلو گیری اعضا ویا طرفداران شان از ارتکاب تخطیهای انتخاباتی انجام داده است, مورد غور قرار دهد.
(3)کمیسیون شکایاتی میتواند علاوه بر تطبیق تحریمات فوق در صورت موجودیت شواهد مبنی بر ارتکاب جرم, متخلف را غرض تعقیب عدلی به سارنوالی معرفی نماید.
فصل 10
احکام متفرقه
تعویق, تعلیق یا تدویر مجدد انتخابات
ماده 55
(1)در صورتیکه شرایط امنیتی, مالی, تخنیکی وحوادث وحالات غیر مترقبه, تدویر انتخابات را غیر ممکن سازد ویا اینکه, مشروعیت پروسه انتخابات را به کلی صدمه رساند, کمیسیون می تواند, انتخابات را در حوزه مربوط الی رفع آن حالات, به تعویق انداخته یا به حالت تعلیق قرار دهد.
(2)در صورتیکه کمیسیون تشخیص نماید که انتخابات در یک حوزه انتخاباتی, ناقص بوده, می تواند امر برگذاری انتخابات مجدد را در حوزه مذکور صادر نماید.
ترتیب لوایح وطرزالعمل ها
ماده 56
کمیسیون می تواند به منظور تطبیق بهتر احکام این قانون لوایح, طرزالعمل ها ورهنمود های جداگانه را وضع ونشر نماید.
فصل 11
احکام انتقالی
دفتر مشترک تنظیم انتخابات
ماده 57
(1)جهت تدویر ونظارت بر پروسه های انتخاباتی در جریان دوره انتقالی, طوریکه در ماده یکصد وپنجاه ونهم قانون اساسی ذکر شده است, دفتر مشترک تنظیم انتخابات, به نحویکه در فرمان ریاست دولت انتقالی اسلامی افغانستان مورخ ماه دلو1382 ایجاد گردیده, تمام اختیارات کمیسیون مستقل انتخابات را قسمی که در ماده یکصد وپنجاه وششم قانون اساسی واین قانون تعیین گردیده, اعمال می نماید
(2)با تکمیل تمام وظایف مربوط به انتخابات در جریان دوره انتقالی, دفتر مشترک تنظیم انتخابات منحل گردیده وکمیسیون مستقل انتخابات تمام اختیارات مندرج در ماده یکصد وپنجاه وششم قانون اساسی واین قانون را به عهده می گیرد.
تاریخ انفاذ
ماده 58
این قانون از تاریخ توشیح نافذ ودر جریده رسمی نشر گردد وبا انفاذ آن قانون انتخابات منتشره جریده رسمی شماره(829) مورح 10 جوزای سال 1383 ملغی شمرده می شود. | | |