عبّاس کوثری

یا اَیَّتُها النَّفْسُ الْمُطْمَئنَّةُ اِرْجِعی الی رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّة1

آرامش اکسیر نجات و همای سعادت حیات انسان است که درخواسته های اولیاء الهی جلوه خاص یافته است. در زیارت «امین اللّه » که در شمار زیارتهای معتبره است، چنین می خوانیم: اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسی مطمئنّةً بِقَدَرِک راضیَةً بِقَضائِکَ2: بارالها جانم را به تقدیرت آرامش بخش و به حکم و قضایت مرا خشنود گردان. حضرت ابراهیم علیه السلام که خود در اوج بندگی و آرامش قرار دارد، در خصوص چگونگی احیاء مردگان، اطمینان و دل آرامی جان را خواستار است و در پاسخ خداوند که می فرماید: «اَوَلَمْ تُؤْمِنْ». آیا ایمان نیاورده ای؟ اظهار می دارد: «بَلی وَلکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قلبی»3 «ایمان دارم و لکن دوستدار آن هستم که قلب من به آن آرامش یابد.»

حادثه کربلا پایگاه نفوس مطمئنّه ای است که آرامش و اطمینان را تجلّی داده و جلوه های زیبای آن مشعلی از معرفت فراراه برافروخته است. چنانکه در روایات تفسیری سوره فجر «نفس مطمئنّه» را بر امام حسین علیه السلام تطبیق کرده و یادآور شده است: اِقْرَأُوا سورةَ الْفَجْر فی فَرائضِکُمُ وَ نوافِلِکُمْ فَاِنَّها سورةُ الحسین ابن علی علیهما السلام : سوره والفجر را در نمازهای واجب و مستحب خود بخوانید که سوره فجر، سوره حسین ابن علی علیهما السلام است.4 عاشقان و دوستداران نهضت حسینی با شناخت موجبات این اطمینان می توانند انگیزه ها را در خویش تقویت نموده و خود را هر چه بیشتر به ساحل این «اقیانوس آرام» نزدیک تر سازند بویژه آنکه پوینده این راه خود را با الگوهای عملی و اسوه های قرآنی مواجه می بیند که می تواند عزم او را دو چندان کند برای شناخت این انگیزه ها و عوامل مناسب است که علل اضطراب آفرین را دریافت و سپس تجسّم عینی و عملی آرامش را در نهضت کربلا مورد مطالعه قرار داد که در این زمینه می توان به چند عامل اشاره نمود.