خانواده و تربیت / جوانهها محبت نیاز اساسی کودکان
محمدرضا مطهری محبت به کودکان نیاز به محبت و یا به عبارت کاملتر نیاز به محبت متقابل (اینکه فرد هم بتواند مورد محبت واقع شود و هم بتواند به دیگران محبت نماید) از نیازهای اساسی انسان به شمار میرود. بر اساس تحقیقات روانشناسی این نیاز در سراسر زندگی فرد، خصوصا در سالهای اولیه زندگی نقشی مؤثر دارد. چنانکه رشد و سلامت شخصیت کودک همان اندازه که به نیازهای بدنی مبتنی است، نیازمند به محبت میباشد.1 علاقه به فرزند یک امر طبیعی است، کمتر پدر و مادری پیدا میشود که قلبا فرزند خود را دوست نداشته باشند، ولی دوست داشتن تمامی کودکان دارای ارزش است. انسانهای رشد یافته که درجاتی از کمال را طی نمودهاند تمامی کودکان را دوست دارند، چون تمامی هستی را جلوههای خداوندی میدانند و کودکان نیز یکی از جلوههای خداوندیاند.
«کودکان به محبتی نیازمندند که آثار آن را در رفتار والدین (بزرگترها) مشاهده و لمس نمایند. محبتهای قلبی والدین نسبت به کودکان باید در نوازشها، بوسهها، در آغوش گرفتنها، تبسمها و حتی آهنگ محبتآمیز سخنان والدین مشاهده شود. ممکن است والدین فرزند خود را دوست داشته باشند، اما این محبت را اظهار نکنند، این نوع محبت تأثیر چندانی ندارد و گاه اثر منفی دارد چون تفکر کودک در سطح عینیات میباشد و هر چیزی را که مشاهده و لمس کند برایش معنی و مفهوم پیدا میکند.»2 بنابراین والدین باید دوست داشتن و علاقه خویش را در رفتار نشان داده و ابراز نمایند، محبت را باید از دل به زبان و عمل آورد تا کودک آن را با تمام وجود احساس و لمس کند.
پیامبر اکرم(ص) میفرماید: «هرگاه یکی از شما کسی را دوست دارد باید او را آگاه گرداند.»3 امام صادق(ع) فرمود: حضرت موسی از خدای متعال سؤال کرد افضل اعمال چیست؟ فرمود: «دوست داشتن فرزندان بهترین اعمال است، زیرا آفرینش آنان بر توحید است و اگر مرگشان فرا رسید به رحمت من داخل بهشت خواهند شد.»4 و نیز امام صادق(ع) فرمود: «خدا بندهاش را به واسطه شدت محبتی که نسبت به فرزند خود دارد، مورد مرحمت قرار میدهد.»5 فضل بنعمر میگوید بر امام کاظم(ع) وارد شدم دیدم آن حضرت فرزند [علی بنموسیالرضا [را در دامان خود نشانده او را میبوسد و زبانش را میمکد و گاه بر شانهاش میگذارد و گاه او را در آغوش میگیرد و میگوید: پدرم فدای تو باد. چه بوی خوشی داری و چه اخلاق پاکیزهای و چه روشن و آشکار است، فضل و دانشت.6